Ο διαλογισμός είναι μια πρακτική όπου η προσοχή μας είναι είτε εστιασμένη σε ένα συγκεκριμένο αντικείμενο (στην αναπνοή, σε ένα αναμμένο κερί, σε ένα σημάδι στον τοίχο, στην αίσθηση του Είμαι ή αλλού), είτε εντελώς χαλαρή στη θέση του παρατηρητή που επιτρέπει σε όλα τα φαινόμενα να εμφανίζονται και να εξαφανίζονται. Ο διαλογισμός δεν είναι απλώς μια άσκηση χαλάρωσης. Η χαλάρωση ή η πνευματική ευεξία που μπορεί να νιώσουμε είναι το φυσικό επακόλουθο της πρακτικής του.
Σκοπός του διαλογισμού δεν είναι να πετύχουμε κάτι ή να ελέγχουμε τις σκέψεις, αλλά να μάθουμε να παρατηρούμε αυτά που συμβαίνουν μέσα μας σε επίπεδο σκέψεων, αισθήσεων και συναισθημάτων. Ο απώτερος σκοπός είναι να τα βιώνουμε αυτά χωρίς αντίσταση, κριτική, ερμηνείες και άλλες προβολές που έρχονται από την αίσθηση του ατόμου (το εγώ).
Σύντομος οδηγός διαλογισμού (σε 5 βήματα)
Η πιο κλασική και διαδεδομένη τεχνική διαλογισμού είναι αυτή της αναπνοής. Είναι απλή, εύκολη, μπορεί να εφαρμοστεί οποιαδήποτε στιγμή χωρίς κάποια ιδιαίτερη προετοιμασία και εμφανίζει εξαιρετικά αποτελέσματα στην καταπολέμηση του άγχους, της νευρικότητας και της κατάθλιψης. Η τακτική πρακτική της μας βοηθάει επίσης να αλλάξουμε την καταναγκαστική σχέση που έχουμε με τον νου μας και να αρχίσουμε να βλέπουμε τις σκέψεις, όχι ως αυτές που καθορίζουν τη ζωή μας, αλλά ως παροδικά αντικείμενα που εμφανίζονται μέσα στο χώρο της επίγνωσης.
Βήμα 1ο
Καθίστε αναπαυτικά σε μια καρέκλα ή στο πάτωμα οκλαδόν πάνω σε ένα μαξιλάρι. Ισιώστε την πλάτη σας, χαλαρώστε τους ώμους. Χωρίς να προσπαθήσετε να ελέγξετε κάτι, κλείστε τα μάτια και ακουμπήστε τα χέρια σας πάνω στα πόδια σας με τις παλάμες προς τα πάνω και μπείτε σιγά σιγά στη θέση του παρατηρητή.
Βήμα 2ο
Εστιάστε την προσοχή σας στην κοιλιά σας (ή στο στέρνο, ό,τι σας βολεύει καλύτερα) και αναπνέετε από τη μύτη. Παρατηρήστε ότι όταν εισπνέετε η κοιλιά σας διαστέλλεται ελαφρά και όταν εκπνέετε συστέλλεται. Αυτή η κίνηση είναι το αντικείμενο της προσοχής.
Βήμα 3ο
Κρατήστε την προσοχή σας στην κίνηση της κοιλιάς. Αν σας βοηθάει μπορείτε να σκέφτεστε τη λέξη "διαστολή" όταν εισπνέετε και "συστολή" όταν εκπνέετε Μ' αυτό τον τρόπο ελέγχετε λίγο καλύτερα τον νου και αποτρέπετε την απόσπαση της προσοχής σας από τις σκέψεις.
Βήμα 4ο
Μετά από λίγα δευτερόλεπτα θα παρατηρήσετε ότι η προσοχή σας θα φύγει από την κίνηση της κοιλιάς και θα ακολουθήσει κάποιες σκέψεις. Αυτές οι σκέψεις μπορεί να αφορούν οτιδήποτε: κάτι που θέλετε να κάνετε αργότερα, κάτι που έγινε χθες, ή ακόμα και να αναρωτιέστε αν αξίζει
τον κόπο να κάνετε διαλογισμό, μήπως χάνετε το χρόνο σας, και άλλα διάφορα.
Βήμα 5ο
Κάθε φορά που παρατηρείτε την προσοχή σας να έχει φύγει από την κίνηση της κοιλιάς και να έχει ακολουθήσει τον νου, επαναφέρετέ την στην κίνηση της κοιλιάς. Είναι σημαντικό η επαναφορά αυτή να γίνεται χωρίς κριτική. Αν επιθυμείτε να κρατήσετε την προσοχή σας στην κοιλιά σας χωρίς να την αποσπάει ο νους, απλά παρατηρήστε αυτή την επιθυμία που εκφράζεται με τη μορφή σκέψης.
Αν κατά τη διάρκεια του διαλογισμού νιώσουμε δυσφορία στο σώμα από την ακινησία, βαρεμάρα, αμφιβολίες ("το κάνω σωστά;") ή υπνηλία, η καλύτερη στάση είναι να τα παρατηρήσουμε και αυτά ως φαινόμενα που εμφανίζονται στην επίγνωσή μας. Με τον καιρό το σώμα θα συνηθίσει στην ακινησία. Η αίσθηση της βαρεμάρας είναι μια ψυχική κατάσταση που δεν διαφέρει από άλλες αισθήσεις την ώρα του διαλογισμού. Οι αμφιβολίες εμφανίζονται επειδή ο νους προσπαθεί να ερμηνεύσει και να αξιολογήσει αυτή την κατάσταση, ωστόσο δεν παύουν να είναι και αυτές παρατηρούμενες σκέψεις. Εάν νιώσουμε υπνηλία, πάλι η παρατήρηση αυτής της αίσθησης είναι η καλύτερη στάση. Ο διαλογισμός είναι μια κατάσταση πνευματικής εγρήγορσης, διαύγειας και παρουσίας, το ακριβώς αντίθετο από τον ύπνο. Στην περίπτωση που η αίσθηση της υπνηλίας επιμένει ή γίνεται εντονότερη, μπορούμε να μετράμε τις εισπνοές και τις εκπνοές για να διατηρήσουμε την εγρήγορσή μας.
Είναι φυσιολογικό ο νους να φλυαρεί και να δημιουργεί σκέψεις χρησιμοποιώντας όλες τις ικανότητές του (φαντασία, μνήμη, κριτική, κ.τ.λ.) σε συνεργασία με το κυρίαρχο συναίσθημα, το φόβο. Ο νους θα προσπαθήσει να σας παρουσιάσει κάθε σκέψη ως σημαντική και θα προσπαθήσει να σας πείσει ότι πρέπει να τον ακολουθήσετε. Καθώς θα διαλογίζεστε θα αντιληφθείτε την ισχυρή μαγνητική του δύναμη και θα παρατηρήσετε ότι η προσοχή σας φεύγει από την κίνηση της κοιλιάς χωρίς να το έχετε αντιληφθεί. Μην το πάρετε προσωπικά και μην σκεφτείτε ότι κάτι πάει στραβά. Είναι απολύτως φυσιολογικό.
Η συγκέντρωση της προσοχής στην κίνηση της κοιλιάς, σε συνδυασμό με την επίγνωση που αναπτύσσεται κάθε φορά που αντιλαμβάνεστε ότι η προσοχή σας έχει παρασυρθεί από τον νου, πρέπει να συνοδεύεται από αποδοχή. Μ' αυτό τον τρόπο ο διαλογισμός μας βοηθάει να αναπτύξουμε την κατανόηση απέναντι σε φαινόμενα (όπως είναι ο νους) που δεν μπορούμε να ελέγξουμε. Η κατανόηση και η αποδοχή μας διδάσκουν να μην επιθυμούμε να ελέγχουμε τις καταστάσεις, αλλά να τις παρατηρούμε με επίγνωση. Η απουσία κριτικής απέναντι στα φαινόμενα που συμβαίνουν μέσα μας, με τον καιρό μας κάνει πιο ευέλικτους και πιο δεκτικούς στα φαινόμενα και τα γεγονότα της ζωής. Ταυτόχρονα με όλα αυτά, ο διαλογισμός μας βοηθάει να συνειδητοποιήσουμε ποια μοτίβα σκέψεων επαναλαμβάνονται από τον νου μας. Μπορεί να είναι μοτίβα φόβου και ανησυχίας, σκέψεις για την εικόνα μας, επιθυμίες, εμμονές, ή οτιδήποτε άλλο.
Παρότι ξεκινάμε να κάνουμε διαλογισμό σε ελεγχόμενες συνθήκες, σε ένα δωμάτιο μόνοι μας, σε ησυχία χωρίς να μας ενοχλεί κανείς, σκοπός είναι να μεταφέρουμε αυτή τη στάση στην καθημερινότητα και στις δραστηριότητές μας. Όταν περιμένουμε κάπου, όταν περπατάμε, όταν ακούμε κάποιον να μιλάει, όταν σκεφτόμαστε ή όταν πλένουμε τα πιάτα, οτιδήποτε και αν κάνουμε, μπορούμε να έχουμε επίγνωση ότι είμαστε παρόντες, γνωρίζοντας τι συμβαίνει μέσα μας και πού βρίσκεται η προσοχή μας. Έτσι βλέπουμε ότι ο διαλογισμός δεν είναι απλώς μια πρακτική που κάνουμε για περιορισμένο χρονικό διάστημα, αλλά μια πνευματική κατάσταση που διαμορφώνει τον εσωτερικό μας κόσμο και επηρεάζει ό,τι κάνουμε στη ζωή μας.
Τέλος, όσον αφορά τη διάρκεια του διαλογισμού, αν ξεκινάτε τώρα μπορείτε να ορίσετε το χρονικό διάστημα στα 1-5 λεπτά και με τον καιρό να το αυξήσετε στα 20-30 λεπτά. Δεν υπάρχει περιορισμός στο χρόνο, ούτε στο χώρο. Περιμένοντας στη στάση του λεωφορείου, ή μέσα
στο ταξί, ή σε μια αίθουσα αναμονής, όποτε και όπου θέλετε μπορείτε να παίρνετε κάποιες συνειδητές αναπνοές που θα σας επιτρέψουν να ανακόπτετε την εξάρτηση από τη φλυαρία του νου. Καλό είναι να εντάξουμε τον διαλογισμό στο καθημερινό μας πρόγραμμα και να τον δούμε σαν ένα σημαντικό ραντεβού στο οποίο έχουμε να δώσουμε το παρόν. Η ανάπτυξη αυτής της στάσης χρειάζεται εξάσκηση, καλή κατανόηση και επανάληψη, γι' αυτό πρέπει να είμαστε υπομονετικοί και συμπονετικοί με τον εαυτό μας.
Σε περίπτωση που ο χρόνος σας πιέζει δείτε στο παρακάτω video τον διαλογισμό του 1' λεπτού
Test : Διαλέξτε μια πόρτα και δείτε τι αποκαλύπτει για την προσωπικότητά σας
Μάθετε τα πάντα για την Πανσέληνο του Μαΐου και πως θα επηρεάσει το ζώδιό σας
Ακολουθήστε το Lykavitos.gr στο Google News
και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
