Με ένα εκτενές αφιέρωμα η βρετανική εφημερίδα The Guardian, αναφέρεται στο παλάτι του Φιλίππου Β’ στις Αιγές το οποίο αναστηλώθηκε πρόσφατα και άνοιξε για το κοινό σε μία τελετή στην οποία συμμετείχε και ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης.
Όπως γράφει ο Guardian, για 2.170 χρόνια βρισκόταν σε ερείπια: ένα παλάτι που συμβόλιζε τη χρυσή εποχή της αρχαιότητας, τρεις φορές μεγαλύτερο από τον Παρθενώνα, πρωτοφανές σε αρχιτεκτονική φιλοδοξία, απαράμιλλο σε ομορφιά.
Εκεί δολοφονήθηκε το 336 π.Χ. ο βασιλιάς της αρχαίας Μακεδονίας, Φίλιππος Β', και στο μεγάλο περιστύλιο γύρω από την οποία συγκεντρώνονταν οι αίθουσες δεξιώσεων, ο 20χρονος γιος του, ο Μέγας Αλέξανδρος, θα ανακηρυσσόταν βασιλιάς, μια στιγμή που θα άλλαζε τον ρου της ιστορίας.
Οι Ρωμαίοι εισβολείς, κατά τη διάρκεια του Τέταρτου Μακεδονικού Πολέμου κατέστρεψαν το μεγαλοπρεπές κτήριο λίγο πριν μετατρέψουν αμετάκλητα την Μακεδονία σε ρωμαϊκή επαρχία, 200 χρόνια μετά την ανέγερση του μεγαλοπρεπούς κτηρίου. Σήμερα, μετά από περισσότερα από 2.100 χρόνια, αποκτά μέρος από την παλιά του αίγλη, με χιλιάδες επισκέπτες να επισκέπτονται το επαναλειτουργούν μνημείο μετά την ολοκλήρωση της 16ετούς αναστήλωσής του.
Για τον πρωθυπουργό, Κυριάκο Μητσοτάκη, ο οποίος εγκαινίασε τον χώρο ο οποίος βρίσκεται μόλις μία ώρα απόσταση με αυτοκίνητο από το λιμάνι της Θεσσαλονίκης, τα εγκαίνιά του ήταν γεμάτα με σημασία πολύ πέρα από την Ελλάδα. «Η σημασία τέτοιων μνημείων ξεπερνά τα τοπικά σύνορα», είπε στο συγκεντρωμένο πλήθος. «Και εμείς, ως θεματοφύλακες αυτής της πολύτιμης πολιτιστικής κληρονομιάς, πρέπει να την προστατεύσουμε, να την αναδείξουμε [και] να την προβάλλουμε».
Για τους αναστηλωτές που ξεκίνησαν τις εργασίες το 2007 ήταν ένα επίτευγμα που κατά καιρούς είχε φανεί ως άπιαστο όνειρο. «Όταν ξεκινήσαμε αυτό που αντιμετωπίσαμε ήταν δεκάδες χιλιάδες διάσπαρτα αρχιτεκτονικά λείψανα, ένα τεράστιο παζλ από βάσεις και κιονόκρανα [κορυφές κιόνων], επιστύλια, θραύσματα κεραμιδιών οροφής και τοίχους», λέει η Αγγελική Κοτταρίδη, η αρχαιολόγος που επέβλεψε το χρηματοδοτούμενο από την ΕΕ έργο ύψους 20,3 εκατ. ευρώ. «Το να οραματίζεσαι πώς θα έμοιαζε, και στη συνέχεια να το συναρμολογείς και να το επαληθεύεις, ήταν σκέτη χαρά».
Το παλάτι, το επιστέγασμα αυτού που κάποτε ήταν η βασιλική μητρόπολη της Μακεδονίας, δεν ήταν απλώς ένα πρότυπο κτίριο αλλά «ένα αρχιτεκτονικό μανιφέστο του ιδανικού κράτους», σύμφωνα με την κυρία Κοτταρίδη. Κανένα άλλο οικοδόμημα, είπε, δεν πλησίασε σε εφευρετικότητα, λαμπρότητα ή αρχιτεκτονική αρμονία.
Στο πλαίσιο ενός τεράστιου οικοδομικού προγράμματος που διέταξε ο Φίλιππος, οι Αιγές μετατράπηκαν σε μια εκτεταμένη πόλη με το παλάτι να αποτελεί μέρος ενός συγκροτήματος που θα περιελάμβανε θέατρο, ιερό, βιβλιοθήκη και μια τεράστια νεκρόπολη με περισσότερους από 500 ταφικούς τύμβους.
«Λιγότερο από το 10% [της πόλης] έχει ανασκαφεί», ενθουσιάστηκε η κυρία Κοτταρίδη, η οποία εργάζεται στο μνημείο παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς της Unesco εδώ και σχεδόν μισό αιώνα. «Είναι ένα δώρο που συνεχίζει να δίνει».
Το ανάκτορο συγκαταλέγεται μεταξύ των περισσότερων από 800 μνημείων που αναβαθμίζονται επί του παρόντος στην Ελλάδα χάρη στην οικονομική βοήθεια της ΕΕ. Με την κυβέρνηση να επενδύει τόσο πολύ στην «πολιτιστική οικονομία», ο κ. Μητσοτάκης υπογράμμισε τον ρόλο που θα διαδραματίσει ο χώρος ως «καταλύτης» για την ανάπτυξη σε ολόκληρη την περιοχή - παράλληλα με την ενίσχυση της ταύτισης της Ελλάδας με την αρχαία Μακεδονία. Οι τοπικοί αξιωματούχοι συμφωνούν.
«Το αποκαλούν Παρθενώνα της Μακεδονίας», δήλωσε ο Κωνσταντίνος Βοργιαζίδης, δήμαρχος της Βέροιας, της κοντινότερης πόλης στους αρχαιολογικούς θησαυρούς. «Κάθε χρόνο ο χώρος προσελκύει περίπου 250.000 τουρίστες, αλλά τώρα περιμένουμε να αυξηθεί κατά πολύ. Είμαστε πολύ περήφανοι. Ήμουν εκεί για τα εγκαίνια. Είναι ένα πανέμορφο μέρος».
Για τους ιστορικούς εντός και εκτός Ελλάδας το νέο ανάκτορο κάνει κάτι ακόμα καλύτερο: στρέφει την προσοχή από την κλασική εποχή του Περικλή στην Αθήνα στη μακεδονική δυναστεία και στα επιτεύγματα του Φιλίππου και του Αλεξάνδρου.
«Η ιστορία έχει πάντα να κάνει με αυτό στο οποίο εστιάζουμε», δήλωσε ο Βρετανός ιστορικός και ραδιοτηλεοπτικός παραγωγός Μάικλ Γουντ, μιλώντας από το Λονδίνο. «απίστευτα γεγονότα που ξεκίνησαν εκεί. Αυτό το μικρό, επαρχιακό, βασίλειο θα αποτελέσει τον καταλύτη για τη διάδοση του ελληνικού πολιτισμού και οι Αιγές την αφετηρία για την περιπέτεια του Μεγάλου Αλεξάνδρου στην ιστορία, την εκστρατεία του στην Ασία και την κατάκτηση του μισού γνωστού κόσμου».
Αν ο Παρθενώνας αντιπροσώπευε το αποκορύφωμα της κλασικής εποχής, η βασιλική μητρόπολη προκαλούσε την αρχή της ελληνιστικής εποχής, μιας εποχής που θα διαρκούσε εκατοντάδες χρόνια και θα γινόταν αισθητή μέχρι το Αφγανιστάν και την Ινδία.
Υπήρχε όμως και κάτι άλλο, είπε ο Γουντ, ο οποίος αναζήτησε το επικό ταξίδι του νεαρού βασιλιά-πολεμιστή μέσα από ερήμους, οροσειρές, ποτάμια και πεδιάδες από την Ελλάδα μέχρι τα βορειοδυτικά σύνορα του Πακιστάν και της Ινδίας τη δεκαετία του 1990.
Η ανακατασκευή του παλατιού είχε δείξει, για άλλη μια φορά, ότι, όπως τα μάρμαρα του Παρθενώνα, τα μεγάλα ιστορικά μνημεία έχουν "μια ακεραιότητα" που φαίνεται καλύτερα ενωμένα στο φυσικό τους τοπίο. "Το σύγχρονο ελληνικό κράτος, όπως θα έπρεπε να είναι, αποδεικνύεται ένας κατεξοχήν θεματοφύλακας του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού του", δήλωσε ο Wood. "Αυτό που κάνει επίσης το παλάτι είναι να επιστήσει την προσοχή στο γεγονός ότι τα γλυπτά του πέμπτου αιώνα θα έπρεπε να βρίσκονται όλα στο ίδιο μέρος, πίσω στην Αθήνα".
Η αρχαιολόγος Αγγελική Κοτταρίδη σχολίασε το εκτενές αφιέρωμα του The Guardian με ανάρτησή της στο Facebook και υπογράμμισε το συμπέρασμα στο οποίο καταλήγει το βρετανικό μέσο πως η αναστύλωση του ανακτόρου ειναι επιχείρημα για την αναγκαιότητα της επιστροφής των γλυπτών του Παρθενώνα στην Αθήνα!