Συνήθη θρησκευτική πρακτική των Αζτέκων αποτελούσαν οι ανθρωποθυσίες. Χιλιάδες άνθρωποι που θυσιάστηκαν, πριν αφήσουν την τελευταία τους πνοή άκουγαν τον ανατριχιαστικό ήχο της «σφυρίχτρας του θανάτου».
Η «σφυρίχτρα θανάτου» των Αζτέκων τρομάζει τους ανθρώπους μέχρι σήμερα, σύμφωνα με έρευνα. Ο ανατριχιαστικός θόρυβος περιγράφεται ως ο «πιο τρομακτικός ήχος στον κόσμο». Μέχρι και σήμερα, ο ήχος της σφυρίχτρας τρομάζει τους ανθρώπους, όσο και πριν από 500 χρόνια.
Επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο της Ζυρίχης έπαιξαν τον ήχο της σφυρίχτρας θανάτου των Αζτέκων σε μια ομάδα εθελοντών και κατέγραψαν πώς ανταποκρίθηκε ο εγκέφαλός τους.
Οι συμμετέχοντες που το άκουσαν ανέφεραν ότι ένιωσαν φόβο, ενώ διαπιστώθηκε πως ο εγκέφαλος τίθεται σε επιφυλακή ενεργοποιώντας περιοχές που σχετίζονται με συναισθήματα όπως η οργή, ο φόβος και η θλίψη. Οι ερευνητές πιστεύουν ότι οι σφυρίχτρες θα μπορούσαν να έχουν χρησιμοποιηθεί για να τρομάξουν τα θύματα και τους θεατές κατά τη διάρκεια τελετών ανθρωποθυσίας.
Ο επικεφαλής συγγραφέας καθηγητής της έρευνας, Sascha Fruhholz, είπε στην Daily Mail: «Ο ήχος είναι τραχύς και σε υψηλό τόνο και ως ακροατές, συνήθως δεν μας αρέσουν τέτοιοι ήχοι».
Οι «σφυρίχτρες του θανάτου»
Οι σφυρίχτρες θανάτου των Αζτέκων, είναι ένας τύπος ασυνήθιστου μουσικού οργάνου που βρέθηκε σε χώρους ταφής που χρονολογούνται από το 1250 έως το 1521 μετά Χριστόν.
Το σχήμα τους μοιάζει με κρανίο και για χρόνια οι αρχαιολόγοι δεν είχαν διαπιστώσει ότι είναι σφυρίχτρες. Ένας ερευνητής αποφάσισε να φυσήξει και ακούστηκε ο ανατριχιαστικός και διαπεραστικός ήχος που θυμίζει ανθρώπινες κραυγές.
Οι αρχαιολόγοι δεν είναι ακόμη σίγουροι για ποιο λόγο χρησιμοποιούνταν αυτά τα ασυνήθιστα όργανα, αλλά ορισμένοι υποθέτουν ότι θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν είτε για να τρομοκρατήσουν τον εχθρό κατά τη διάρκεια της μάχης είτε ως μέρος τελετουργιών ανθρωποθυσίας.
Για να μάθουν περισσότερα, οι ερευνητές αποφάσισαν να δοκιμάσουν πώς θα αντιδρούσαν στον ήχο οι σύγχρονοι ακροατές που δεν ήταν εξοικειωμένοι με τη σφυρίχτρα θανάτου των Αζτέκων.
Ο Fruhholz δήλωσε: «Δεδομένου ότι η σφυρίχτρα των Αζτέκων ακούγεται σαν ανθρώπινη κραυγή, θέλαμε να διερευνήσουμε αν οι άνθρωποι έχουν την ίδια αρνητική και αποκρουστική αντίδραση στους ήχους της».
Σε μια ομάδα Ευρωπαίων συμμετεχόντων, ακούστηκαν ηχογραφήσεις γνήσιων σφυρίχτρων θανάτου των Αζτέκων, αντιγράφων και σφυρίχτρων που δημιούργησε ο ίδιος ο ερευνητής μαζί με ένα σύνολο άλλων ηχογραφημένων ήχων.
Έπειτα ζητήθηκε από τους συμμετέχοντες να περιγράψουν τι άκουσαν και πώς τους έκανε να αισθανθούν, ενώ η ενεργοποίηση του εγκεφάλου τους καταγράφηκε με μαγνητική τομογραφία.
Σχεδόν στο σύνολο των συμμετεχόντων, ο ήχος προκάλεσε αρνητικά συναισθήματα. Όσον αφορά την επίδραση στον ακροατή, η σφυρίχτρα θανάτου θεωρείται ότι μοιάζει περισσότερο με τα πυροβόλα όπλα, τις σειρήνες, τις θυμωμένες φωνές και τις κραυγές πόνου ή φόβου.
Οι ερευνητές θεωρούν πως η «σφυρίχτρα θανάτου» των Αζτέκων μπορεί να κατασκευάστηκε για να μιμηθεί κάποιους φυσικούς ήχους όπως οι κραυγές και να τρομάξει τους ακροατές.
Αναλύοντας το ακουστικό προφίλ διαφορετικών σφυρίχτρων, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι το «θορυβώδες και τραχύ» ηχητικό προφίλ περιέχει εφέ που συνήθως συναντώνται στις κραυγές πρωτευόντων θηλαστικών.
Ωστόσο, οι ερευνητές παρατήρησαν και μια άλλη ενδιαφέρουσα λεπτομέρεια στις αντιδράσεις των ακροατών. Εκτός από το να αναφέρουν πώς τους έκανε ο ήχος να αισθανθούν, ζητήθηκε από κάθε συμμετέχοντα να βρει και μια περιγραφή για τον ήχο.
Μια ανθρώπινη κραυγή ήταν η πιο συνηθισμένη σύγκριση. Ο συμμετέχοντες αναφέρθηκαν επίσης σε διάφορους τεχνητούς ήχους, όπως βραστήρες, αλυσοπρίονα, τρένα ή μηχανές.
Γιατί είναι τρομακτική
Στην εργασία τους που δημοσιεύθηκε στο Communications Psychology, οι ερευνητές προτείνουν ότι ο ασυνήθιστος συνδυασμός φυσικού και αφύσικου ήχου θα μπορούσε να είναι μέρος του γιατί η σφυρίχτρα θανάτου των Αζτέκων είναι τόσο τρομακτική.
Ο καθηγητής Fruhholz ανέφερε: «Με μαγνητική τομογραφία διαπιστώσαμε ότι οι ήχοι έχουν τόσο μια συναισθηματική φύση όσο και μια πιο αφηρημένη και συμβολική, η οποία ενεργοποιεί συνειρμικούς μηχανισμούς στον εγκέφαλο».
Όταν ένας ακροατής άκουγε τη σφυρίχτρα θανάτου, αυτό πυροδοτούσε έναν καταιγισμό δραστηριοτήτων στις περιοχές ακουστικής επεξεργασίας του εγκεφάλου, καθώς προσπαθούσε να προσδιορίσει την προέλευση του ήχου.
Αυτή η ξαφνική ενεργοποίηση είχε την τάση να μπερδεύει τον εγκέφαλο, αφήνοντάς τον στιγμιαία εμβρόντητο και μπερδεμένο.
Οι Αζτέκοι μπορεί να εκμεταλλεύτηκαν αυτό τον αντίκτυπο ως τρόπο δημιουργίας φόβου. Ωστόσο, οι αρχαιολόγοι δεν είναι ακόμη σίγουροι αν τη χρησιμοποιούσαν για να φοβίζουν εχθρικούς στρατούς ή να τρομάξουν όσους παρακολουθούσαν ανθρωποθυσίες.
Δεδομένου ότι ο ήχος είναι τόσο τρομακτικός, θα μπορούσε να είναι η περίπτωση που η σφυρίχτρα θανάτου χρησιμοποιήθηκε σε πολεμικές επιχειρήσεις, αλλά ο καθηγητής Fruhholz και οι συγγραφείς της έρευνας πιστεύουν ότι η εξήγηση της ανθρωποθυσίας είναι πιο πιθανή.
Για την ιστορία, σφυρίχτρες θανάτου των Αζτέκων έχουν βρεθεί στα χέρια θυμάτων θυσιών σε ναούς, στην Πόλη του Μεξικού. Ομοίως, το κρανίο ενδέχεται να απεικονίζει τον Mictlantecuhtli, τον άρχοντα του κάτω κόσμου των Αζτέκων.
Στην εργασία τους οι ερευνητές καταλήγουν στο συμπέρασμα: «λαμβάνοντας υπόψη τόσο την αποτρεπτική/τρομακτική όσο και τη συνειρμική/συμβολική φύση του ήχου, καθώς και τις γνωστές προς το παρόν θέσεις ανασκαφών σε τελετουργικούς τόπους ταφής με ανθρωποθυσίες, η χρήση σε τελετουργικά πλαίσια φαίνεται πολύ πιθανή, ιδίως σε τελετές θυσίας και τελετές που σχετίζονται με τους νεκρούς. Οι σφυρίχτρες κρανίου μπορεί να χρησιμοποιούνταν για να τρομάξουν τους ανθρώπους που θα θυσιάζονταν ή το κοινό που παρακολουθούσε, αλλά εδώ απαιτείται περαιτέρω τεκμηρίωση».