Ανθρώπινα αντικείμενα 24.000 ετών αναζητούν οι αρχαιολόγοι στην «Πύλη προς την Ευρώπη». Οι πρώτες αρχαιολογικές υποβρύχιες σαρώσεις υψηλής ανάλυσης έχουν αποκαλύψει ίχνη που λύνουν ένα μεγάλο μυστήριο. Η «Πύλη προς την Ευρώπη» βρίσκεται στην Αδριατική Θάλασσα ανοιχτά των ακτών της Κροατίας.
Οι αρχαιολόγοι εντόπισαν ίχνη ενός εκπληκτικού δικτύου ρεμάτων, ποταμών και άλλων γεωλογικών χαρακτηριστικών, τα οποία ήταν κάποτε πάνω από το έδαφος. Τώρα οι αρχαιολόγοι ψάχνουν ακόμη και για ανθρώπινα αντικείμενα στον βυθό που θα μπορούσαν να αποτελέσουν πολύτιμες πηγές γνώσης για τις κοινωνίες, που αναπτύχθηκαν πριν από 10.000 με 24.0000 χρόνια.
Η ανακάλυψη υλοποιήθηκε χάρη στο πρόγραμμα «Life on the Edge», το οποίο αποτελεί μέρος της συνεργασίας μεταξύ του Ερευνητικού Κέντρου Βυθισμένων Τοπίων του Πανεπιστημίου Μπράντφορντ και της Σχολής Ανθρωπιστικών και Κοινωνικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Σπλιτ.
Μια σειρά αποστολών στη διάρκεια των επόμενων πέντε ετών θα χαρτογραφήσει τμήματα της Αδριατικής και της Βόρειας Θάλασσας, όπως ήταν πριν από 10.000 με 24.000 χρόνια. Τότε η στάθμη της θάλασσας ήταν περίπου 100 μέτρα χαμηλότερη από ότι είναι σήμερα.
Ο επικεφαλής ερευνητής, Δρ. Simon Fitch, περιέγραψε τα ευρήματα ως «εκπληκτικά», προσθέτοντας: «Τα αποτελέσματα έδωσαν πολύ περισσότερες λεπτομέρειες από όσες περιμέναμε. Είναι ένα τοπίο με μεγαλύτερη ποικιλομορφία και είναι καλύτερα διατηρημένο από ό,τι περιμέναμε».
Ακόμα, ο αρχαιολόγος πρόσθεσε: «Το μοναδικό περιβάλλον της περιοχής γύρω από το Σπλιτ, το οποίο είναι αρκετά προστατευμένο, έχει διατηρήσει πολύ από αυτό (σ.σ. το τοπίο). Υπάρχουν όμορφα διατηρημένα ποτάμια και εκβολές θαμμένα κάτω από αυτό που είναι τώρα βυθός».
Ο Vedran Barbarić, αναπληρωτής καθηγητής, από τη Σχολή Ανθρωπιστικών και Κοινωνικών Επιστημών του Πανεπιστημίου του Σπλιτ, δήλωσε: «Η Σχολή Ανθρωπιστικών και Κοινωνικών Επιστημών στο Σπλιτ είναι υπερήφανη που συμμετέχει στο πρόγραμμα αυτό. Κανένα από τα προηγούμενα αρχαιολογικά έργα που έχουν πραγματοποιηθεί στη Σχολή μας δεν είχε αυτό το επίπεδο συνεργατικής έρευνας, οπότε αυτό θα επιτρέψει την πολύτιμη μεταφορά γνώσης και θα βοηθήσει στην ανάπτυξη των δυνατοτήτων μας».
«Είμαι βέβαιος ότι τα αποτελέσματα του προγράμματος θα αποτελέσουν ορόσημο στη γνώση μας για τις δραματικές περιβαλλοντικές αλλαγές και την ανθρώπινη αντίδραση σε αυτές σε αυτό το μέρος του κόσμου», τόνισε ο Vedran Barbarić.
«Έχουμε πλέον τη δυνατότητα να θέσουμε κάποια πραγματικά συναρπαστικά ερωτήματα, να κατανοήσουμε την αρχαιολογία και τον πολιτισμό – με έναν πολύ πιο ολιστικό τρόπο. Ο απώτερος στόχος μας είναι να βρούμε ανθρώπινα αντικείμενα», εξήγησε ο Vedran Barbarić.
Ο Δρ. Fitch ταξίδεψε στην Κροατία το Μάρτιο του 2023 για να πραγματοποιήσει τις πρώτες υποθαλάσσιες σαρώσεις, χρησιμοποιώντας υπερσύγχρονους, υποθαλάσσιους, τρισδιάστατους σεισμικούς αισθητήρες.
«Το προηγούμενο μοντέλο πρότεινε ότι μπορεί να υπάρχει ένα ποτάμι στον πυθμένα της θάλασσας, αλλά όταν μπήκαμε με τους αισθητήρες υψηλής ανάλυσης, βρήκαμε περισσότερα ποτάμια, περισσότερο νερό στο τοπίο και περισσότερα περιβάλλοντα. Αυτό είναι εκπληκτικό, επειδή υποδεικνύει ότι είναι πιο πιθανό οι άνθρωποι να ζούσαν εκεί», τόνισε ο Δρ. Fitch.
«Τα αποτελέσματα αυτά θα μας βοηθήσουν να κατανοήσουμε τη θέση της Κροατίας στην Αδριατική. Η Κροατία είναι η πύλη προς την Ευρώπη. Επομένως αν σκεφτείτε την πρόοδο της γεωργίας στην Ευρώπη, είναι και ήταν πάντα ένα πολύ σημαντικό τοπίο», ανέφερε ο Δρ. Fitch.
«Η ταχύτητα με την οποία το τοπίο χάθηκε στη θάλασσα είναι επίσης σημαντική. Επηρέασε τους ανθρώπους και τον πολιτισμό, έτσι με την κατανόηση του τοπίου, μπορούμε να αρχίσουμε να κατανοούμε ολόκληρη την αρχαιολογική εικόνα πολύ πιο καθαρά» είπε ο Δρ. Fitch.
«Οι περισσότεροι άνθρωποι χαίρονται να ζουν κοντά στην ακτογραμμή και αυτά είναι ακριβώς τα μέρη που έχουν χαθεί. Αυτήν τη στιγμή, αυτό που έχουμε από την περιοχή, είναι μερικές σπηλιές και διασκορπισμένα πετρώματα. Έτσι με την εύρεση αυτών των τοπίων και χώρων που μπορούν να συντηρήσουν την αρχαιολογία, έχουμε τη δυνατότητα να αρχίσουμε να θέτουμε μερικά πραγματικά συναρπαστικά ερωτήματα. Να κατανοήσουμε την αρχαιολογία και τον πολιτισμό με έναν πολύ πιο ολιστικό τρόπο. Απώτερος στόχος μας είναι να βρούμε ανθρώπινα αντικείμενα και η νέα κατανόηση του τοπίου το καθιστά πιο πιθανό», υπογράμμισε ο Δρ. Fisch και αποκάλυψε ότι σχεδιάζουν φέτος να στείλουν δύτες για να εξετάσουν κάποιες περιοχές.