Η παλαιομαγνητική ανάλυση είναι μια νέα πρωτοποριακή μέθοδος χρονολόγησης και οι αρχαιολόγοι την χρησιμοποίησαν για να επιβεβαιώσουν στοιχεία και υποψίες που είχαν σχετικά με μια προστατευμένη από τη διάβρωση περιοχή. Η έρευνα αφορούσε το πότε κατοικήθηκε για πρώτη φορά η τοποθεσία.
Η μέθοδος αυτή εφαρμόστηκε σε τμήμα της περιοχής που δεν είχε προηγουμένως υποστεί δειγματοληψία, αλλά ήταν από τη διάβρωση που επηρεάζει την τοποθεσία εδώ και χιλιετίες.
Η ανάλυση ανάγει το Orce, έναν δήμο στη λεκάνη της Baza, στη Γρανάδα της Ισπανίας, στο αρχαιότερο σημείο στην Ευρώπη που έχει κατοικηθεί από ανθρώπους.
Η τεχνική, η οποία στηρίζεται στην αντιστροφή των μαγνητικών πόλων του πλανήτη, όπως αυτή έχει αποτυπωθεί στα ορυκτά, προσφέρει τη δυνατότητα ακριβούς και οριστικής χρονολόγησης των περιόδων από τα διάφορα μαγνητικά γεγονότα.
Τα δεδομένα που απέδωσε η μελέτη είναι υψηλής ακριβείας, χάρη στην εκτενή ιζηματογενή ακολουθία της έκτασης που υπερβαίνει τα ογδόντα μέτρα, στο Orce.
Η ιδιαιτερότητα των συγκεκριμένων σημείων, έγκειται στη διαστρωμάτωση εντός μίας μακράς ιζηματογενούς ακολουθίας, η οποία διαφέρει από τα σημεία που κατά κανόνα παρατηρούνται σε σπήλαια ή μικρές στρωματογραφικές ακολουθίες που δεν επιτρέπουν την ανάπτυξη εκτενών παλαιομαγνητικών ακολουθιών, ώστε να αναγνωρίζονται οι διάφορες μαγνητικές αντιστροφές, ανέφερε ο Lluís Gibert, ερευνητής και καθηγητής στο τμήμα επιστημών γεωλογίας του Πανεπιστημίου της Βαρκελώνης.
Οι ερευνητές κατάφεραν να προσδιορίσουν μια ακολουθία μαγνητικής πολικότητας με πέντε διακριτά γεγονότα, τοποθετώντας τις τρεις τοποθεσίες Orce με ανθρώπινη παρουσία μεταξύ των υποχρόνων Olduvai και Jaramillo, δηλαδή μεταξύ 1,77 – 1,07 εκατομμυρίων ετών, πίσω.
Το επόμενο στάδιο της μελέτης περιλάμβανε την εφαρμογή ενός στατιστικού μοντέλου για την ακριβή περιχαράκωση της χρονολογίας των διαφορετικών στρωματογραφικών επιπέδων, με περιθώριο λάθους μόλις τα 70.000 χρόνια.
Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι, η Venta Micena είναι το αρχαιότερο σημείο όπου υπήρξε ανθρώπινη παρουσία στην Ευρώπη, με ηλικία 1.32 εκατομμύρια χρόνια, ακολουθούμενη από τη Barranco León, με 1.28 εκατομμύρια χρόνια και τη Fuente Nuena 3, με 1.23 εκατομμύρια χρόνια.
Το σημείο Sima del Elefante στην Atapuerca, υποβιβάζεται στη δεύτερη θέση, με ηλικία 0.2 έως 0.4 εκατομμύρια χρόνια πιο πρόσφατα, σημειώνει ο Gibert.
Η εξέταση της πανίδας
Για την ολοκλήρωση της χρονολόγησης, η μελέτη ανέλυσε και την πανίδα που έχει βρεθεί σε διαφορετικά σημεία του Orce, αντιπαραβάλλοντάς την με εκείνη από άλλα μέρη της περιόδου του Πρώιμου Πλειστόκαινου στην Ευρώπη.
Ο ειδικός, Robert Martin, διεξήγαγε ενδελεχή ανάλυση σε μικρά και μεγάλα θηλαστικά, με δείγματα από τις παλαιοντολογικές συλλογές που φυλάσσονται στο Μουσείο του Καταλανικού Ινστιτούτου Παλαιοντολογίας, Miguel Crusafont (IPS), στην πόλη Σαμπαντέλ.
Η μικροπανίδα και η μακροπανίδα του Orce είναι προγενέστερη εκείνης του Sima del Elefante, όπου το τρωκτικό Allophaiomys lavocati έχει εξελιχθεί περισσότερο απ’ τον Allophaiomys του Orce, εξηγεί ο Gibert. Ένας ακόμη βασικός δείκτης της ηλικίας των τοποθεσιών του Orce, είναι η απουσία προγόνων χοίρων.
Τα θηλαστικά αυτά, τα οποία θεωρείται ότι μετανάστευσαν απ’ την Ασία, δεν έχουν βρεθεί σε κανένα σημείο της Ευρώπης που να χρονολογείται από 1 και 1.5 εκατομμύριο χρόνια πριν, ενώ η παρουσία τους έχει καταγραφεί στο Sima del Elefante, υποστηρίζοντας το σκεπτικό ότι η πανίδα του Orce είναι η προγενέστερη, εξηγεί ο ερευνητής.
Πρόσθετες ενδείξεις
Η νέα χρονολόγηση συμπληρώνει και άλλα υπάρχοντα στοιχεία, υποδηλώνοντας ότι ο εποικισμός της Ευρώπης πραγματοποιήθηκε μέσα απ’ τo Στενό του Γιβραλτάρ και όχι από την εναλλακτική οδό, μέσω Ασίας.
Ανάμεσα στις αποδείξεις που υποστηρίζουν περαιτέρω τη συγκεκριμένη υπόθεση, είναι και η ομοιότητα της βιομηχανίας λίθου του Orce σε σχέση με την αντίστοιχη της Βόρειας Αφρικής. όπως και η παρουσία ευρημάτων αφρικανικής πανίδας στα νότια της χερσονήσου, δηλαδή λείψανα ιπποπόταμου και του αφρικανικού πρωτεύοντος Theropithecus oswaldi, ενός εξαφανισμένου είδους, όμοιου με τον μπαμπουίνο που βρέθηκε στη σπηλιά της Βικτόρια, κοντά στην Καρθαγένη (Μούρθια).