Η ανακοίνωση του Ισπανού πρωθυπουργού, Πέδρο Σάντσεθ, για φορολόγηση έως και 100% των ακινήτων που αγοράζονται από μη κατοίκους της ΕΕ προκάλεσε σοκ στους Βρετανούς που ονειρεύονταν να συνταξιοδοτηθούν δίπλα στη θάλασσα.
Το σχέδιο, που παρουσιάστηκε τη Δευτέρα, στοχεύει στην αντιμετώπιση της στεγαστικής κρίσης και των υψηλών ενοικίων στην Ισπανία. Ο Σάντσεθ δήλωσε ότι το πακέτο των 12 προτάσεων περιλαμβάνει «περισσότερη στέγαση, καλύτερη ρύθμιση και μεγαλύτερη υποστήριξη».
Όπως και άλλες ανεπτυγμένες χώρες, η Ισπανία αντιμετωπίζει σοβαρό πρόβλημα προσβασιμότητας στη στέγαση. Οι τιμές των ενοικίων αυξάνονται ραγδαία, κυρίως σε πόλεις όπως η Βαρκελώνη και η Μαδρίτη, ενώ οι μισθοί, ειδικά για τους νέους, δεν ακολουθούν τον ίδιο ρυθμό.
Οι τιμές των ακινήτων επίσης ανεβαίνουν, ιδιαίτερα σε πόλεις και παραθαλάσσιες περιοχές, όπου πολλοί ξένοι αγοραστές, ανάμεσά τους και Βρετανοί, αποκτούν ακριβά ακίνητα για επενδυτικούς σκοπούς ή για βραχυχρόνιες ενοικιάσεις μέσω πλατφορμών όπως το Airbnb.
Η Ισπανία, με 88,5 εκατομμύρια επισκέπτες το 2024, βρίσκεται στο επίκεντρο του προβλήματος του «υπερτουρισμού», με τους ντόπιους να διαμαρτύρονται για τη δυσκολία εύρεσης προσιτών κατοικιών.
Παρόμοιες καταστάσεις σε άλλες χώρες
Η Πορτογαλία αντιμετωπίζει παρόμοια προβλήματα, με κατοίκους να διαδηλώνουν κατά των υψηλών ενοικίων. Στη Γαλλία, η κυβέρνηση ψήφισε αυστηρότερους κανονισμούς για τις βραχυχρόνιες ενοικιάσεις, ενώ στην Ελλάδα το 2023 επιβλήθηκε απαγόρευση νέων αδειών βραχυχρόνιας μίσθωσης σε τρεις περιοχές της Αθήνας.
Η απόφαση της Ισπανίας να φορολογήσει έως και 100% τις αγορές ακινήτων από μη Ευρωπαίους, όπως οι Βρετανοί, θεωρείται αμφιλεγόμενη. Οι Βρετανοί εδώ και χρόνια αγοράζουν πολυτελείς κατοικίες στην Ισπανία, εκμεταλλευόμενοι τις χαμηλότερες τιμές σε σχέση με τη Βρετανία.
Ωστόσο, όπως σημείωσε ο Σάντσεθ, μόνο το 2023, αγοραστές εκτός ΕΕ απέκτησαν 27.000 ακίνητα στην Ισπανία, «όχι για να ζήσουν, αλλά για να κερδοσκοπήσουν».
Η κατάσταση στην Ελλάδα
Όπως αναφέρει η Daily Mail, στην Ελλάδα οι αντιδράσεις κατά του υπερτουρισμού έχουν ενταθεί. Συνθήματα όπως «τουρίστες πηγαίνετε σπίτι!» και «καλώς ήρθατε στο νεκροταφείο της Ευρώπης» κοσμούσαν τους τοίχους της Αθήνας το καλοκαίρι του 2023. Παρά την αυξημένη πίεση, η Ελλάδα εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τον τουρισμό, που συνεισφέρει έως και το ένα τρίτο του ΑΕΠ. Το 2023, η κυβέρνηση αύξησε τον ημερήσιο φόρο στις βραχυχρόνιες μισθώσεις από 1,50 ευρώ σε 8 ευρώ, ενώ απαγόρευσε νέες άδειες σε συγκεκριμένες περιοχές της Αθήνας.
Παρότι η Ισπανία προχωρά σε ριζικές αλλαγές για τη στέγαση, η Ελλάδα αντιμετωπίζει πιο σύνθετα προβλήματα, όπως οι χαμηλοί μισθοί και τα υψηλά κόστη κατασκευής, που δυσχεραίνουν τις αντίστοιχες μεταρρυθμίσεις.
Η κίνηση της Ισπανίας ίσως αποτελέσει πρότυπο και για άλλες χώρες, καθώς η πίεση από τους πολίτες για προσιτή στέγαση συνεχώς αυξάνεται.
Η Ισπανία οδηγεί τις εξελίξεις στη στέγαση, ενώ η Ευρώπη αναζητά λύσεις στην κρίση του υπερτουρισμού
Το όνειρο πολλών Βρετανών για συνταξιοδότηση στη νότια Γαλλία παραμένει ελκυστικό, παρά τις αλλαγές στους κανονισμούς από το 2021. Ωστόσο, η στεγαστική κρίση στη Γαλλία περιγράφεται λεπτομερώς σε άρθρο της Le Monde τον Σεπτέμβριο του 2023.
Οι αυξανόμενες επιτοκιακές πιέσεις περιορίζουν τη δυνατότητα λήψης στεγαστικών δανείων και μειώνουν τον αριθμό των δυνητικών αγοραστών. «Η ασθενής ζήτηση αρχίζει να επηρεάζει τις τιμές και τη ρευστότητα των συναλλαγών», ανέφερε η εφημερίδα, προσθέτοντας ότι «η αγορά νέων κατοικιών βρίσκεται σε ελεύθερη πτώση, επηρεάζοντας σημαντικά τη βιομηχανία κατασκευών».
Σύμφωνα με ανάλυση του 2023, οι τιμές κατοικιών στη Γαλλία αυξήθηκαν κατά μέσο όρο 27,8% την τελευταία πενταετία. Παράλληλα, η χώρα δέχτηκε περισσότερους από 100 εκατομμύρια επισκέπτες το 2023, εντείνοντας τα προβλήματα που σχετίζονται με τις βραχυχρόνιες μισθώσεις και τα εξοχικά σπίτια.
Η πλειονότητα αυτών των δραστηριοτήτων συγκεντρώνεται στο Παρίσι και σε μερικές από τις μεγάλες παραθαλάσσιες πόλεις. Σύμφωνα με κυβερνητικά στοιχεία, το 80% του ετήσιου τουρισμού της Γαλλίας εστιάζεται μόλις στο 20% της χώρας.
Ρυθμίσεις για τη διαχείριση τουριστικών ροών
Για την αντιμετώπιση της κατάστασης, η γαλλίδα υπουργός Τουρισμού, Ολίβια Γκρεγκουάρ, ανακοίνωσε το 2023 σχέδια για τη ρύθμιση των ροών επισκεπτών σε δημοφιλείς τοποθεσίες. Περιλαμβάνουν τη δημιουργία ενός παρατηρητηρίου τουρισμού που θα μετρά τις ροές και θα εντοπίζει περιοχές υπερφόρτωσης.
Η Γκρεγκουάρ τόνισε ότι η Γαλλία πρέπει να διαχειριστεί καλύτερα την αιχμή της τουριστικής περιόδου, προστατεύοντας το περιβάλλον, τη ζωή των κατοίκων και την εμπειρία των επισκεπτών. Παράλληλα, μέρη όπως το μοναστήρι Mont-Saint-Michel στη Νορμανδία διαμαρτυρήθηκαν για υπερβολικά μεγάλες ροές τουριστών μετά τη χαλάρωση των περιορισμών λόγω πανδημίας.
Χωρίς διαδηλώσεις κατά του τουρισμού
Σε αντίθεση με άλλες χώρες, η Γαλλία δεν έχει ζήσει έντονες διαμαρτυρίες κατοίκων για τον τουρισμό. Η συγγραφέας ταξιδιών, Άνα Ρίτσαρντς, εξηγεί ότι αυτό πιθανώς οφείλεται στο γεγονός ότι οι Γάλλοι κάνουν διακοπές εντός της χώρας τους, με αποτέλεσμα η τουριστική βιομηχανία να είναι οργανωμένη για να διαχειρίζεται μεγάλους αριθμούς επισκεπτών.
Παρ’ όλα αυτά, το 2023 η Γαλλία εισήγαγε νέους κανόνες για τις βραχυχρόνιες τουριστικές μισθώσεις. Τα φορολογικά οφέλη για επιπλωμένες τουριστικές κατοικίες μειώθηκαν από 71% σε 50%, ενώ το όριο εισοδήματος μειώθηκε στα 77.000 ευρώ, με στόχο να ενθαρρυνθούν οι μακροχρόνιες μισθώσεις.
Η κατάσταση στην Πορτογαλία
Παρόμοια μέτρα θα μπορούσαν να εφαρμοστούν και στην Πορτογαλία, όπου οι διαδηλώσεις κατά των υψηλών τιμών στέγασης έχουν αυξηθεί. Τον Σεπτέμβριο του 2023, το κίνημα «Porta a Porta» κάλεσε για διαδηλώσεις σε 22 πόλεις, ζητώντας το δικαίωμα στη στέγαση.
Μεταξύ 2015 και 2021, τα ενοίκια στην Πορτογαλία αυξήθηκαν κατά 112%, ενώ το 67% των εργαζομένων κέρδιζαν λιγότερα από 1.000 ευρώ τον μήνα το 2021, καθιστώντας τα ενοίκια απαγορευτικά.
Η Ευρώπη σε κρίσιμο σταυροδρόμι
Η Ισπανία, η Ελλάδα, η Πορτογαλία και η Γαλλία αντιμετωπίζουν παρόμοια προβλήματα: χαμηλούς μισθούς, υψηλές τιμές ακινήτων και αυξημένη ζήτηση για τουριστικά καταλύματα. Η πρόταση της Ισπανίας για τη φορολόγηση ξένων αγοραστών και τα μέτρα περιορισμού τουριστικών μισθώσεων ίσως αποτελέσουν πρότυπο για άλλες ευρωπαϊκές χώρες.
Όμως, το πρόβλημα της στέγασης απαιτεί βαθύτερες και μακροπρόθεσμες λύσεις. Η Ισπανία, με το σύνταγμά της να διασφαλίζει το δικαίωμα των πολιτών για «αξιοπρεπή και κατάλληλη στέγη», δείχνει τον δρόμο, αλλά η πραγματική πρόκληση είναι η αποτελεσματική εφαρμογή των μέτρων.
Δεκαετές ομόλογο: Οι αγορές «ψήφισαν» Ελλάδα και Μητσοτάκη
Ποιοι ασφαλισμένοι θεμελιώνουν δικαίωμα συνταξιοδότησης μέσα στο 2025
Ακολουθήστε το Lykavitos.gr στο Google News
και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
