e-EΦΚΑ: Πώς θα γίνει το κούρεμα ασφαλιστικών χρεών μετά τη 10ετία (παραδείγματα)

Πράσινο φως για την παραγραφή μη βεβαιωμένων ασφαλιστικών χρεών στη 10ετία άναψε χθες με την έκδοση της σχετικής εφαρμοστικής εγκυκλίου από τον e- ΕΦΚΑ.

Συγκεκριμένα, βάσει της σχετικής διάταξης μειώνεται σε 10 χρόνια -από 20 που ίσχυε μέχρι χθες- ο χρόνος που έχει στη διάθεσή του ο e-ΕΦΚΑ προκειμένου να βεβαιώσει και να εισπράξει απαιτήσεις από μη καταβληθείσες ασφαλιστικές εισφορές.

 

Εάν η απαίτηση του e-ΕΦΚΑ δεν βεβαιωθεί και η οφειλή δεν κοινοποιηθεί στον ασφαλισμένο μέσα σε αυτό το διάστημα, οι οφειλές παραγράφονται. Η διάταξη αφορά όλες τις κατηγορίες οφειλετών ασφαλιστικών εισφορών (εργοδότες, ελεύθεροι επαγγελματίες, αυτοτελώς απασχολούμενοι, αγρότες).

Για την παραγραφή των μη βεβαιωμένων οφειλών δεν απαιτείται αίτηση ασφαλισμένου. Η διαδικασία παραγραφής των βεβαιωμένων γίνεται κεντρικά και μαζικά κάθε έτος από τις υπηρεσίες του KEAO και οι εν λόγω οφειλές δεν θα εμφανίζονται στην καρτέλα του οφειλέτη.

 

Επιπλέον, οι οφειλές που δημιουργούνται από το 2026 και μετά θα παραγράφονται στα πέντε χρόνια, ώστε οι χρόνοι παραγραφής των ασφαλιστικών οφειλών να προσεγγίζουν αυτές των φορολογικών.

 

Τονίζεται πως το ενδεχόμενο παραγραφής παύει να ισχύει όταν ο e-ΕΦΚΑ ή το ΚΕΑΟ -εντός της 10ετίας- ειδοποιήσει με οποιονδήποτε τρόπο τον ασφαλισμένο για την οφειλή: με δικαστικό επιμελητή-κλητήρα, επιστολή, ηλεκτρονική ειδοποίηση, εφόσον υπάρξει μέτρο διοικητικής εκτέλεσης για την είσπραξή της (κοινοποίηση ατομικής ειδοποίησης, επιβολή κατάσχεσης επί κινητής/ακίνητης περιούσιας ή απαίτησης εις χείρας Τρίτου, προσδιορισμός προγράμματος πλειστηριασμού κ.λπ.) κ.α.

 

Επισημαίνεται ότι οι εργαζόμενοι δεν χάνουν τα ασφαλιστικά δικαιώματά τους για οφειλές των εργοδοτών τους κατά το χρονικό διάστημα της περιόδου 2006-2011, που- βάσει της νέας διάταξης- έχουν  παραγραφεί.

Τέλος, σε περίπτωση που ο ασφαλισμένος θέλει να υποβάλλει ένσταση σχετικά με την παραγεγραμμένη οφειλή, μπορεί να το πράξει απευθυνόμενος στην Τοπική Διεύθυνση του e-ΕΦΚΑ στην οποία ανήκει.

Αναλυτικά, τα βασικότερα σημεία της εν λόγω εγκυκλίου έχουν ως εξής: 

Α. ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ

* Παραγραφή είναι ο θεσμός του δικαίου, εξαιτίας του οποίου μία αξίωση αδρανοποιείται, επειδή ο δικαιούχος της παρέλειψε να την ασκήσει εντός ορισμένου χρονικού διαστήματος που προβλέπεται στο νόμο. Με τη συμπλήρωση του χρόνου της παραγραφής η αξίωση δεν αποσβήνεται, αλλά εξακολουθεί να υπάρχει ως φυσική ή ατελής ενοχή.

* Αναστολή παραγραφής είναι ο μη υπολογισμός στον χρόνο της παραγραφής ορισμένου χρονικού διαστήματος κατά το οποίο διαρκεί ο λόγος της αναστολής. Η παραγραφή συνεχίζεται μετά την παύση της αναστολής. Συνεπώς, το ανασταλτικό γεγονός σταματά το χρόνο παραγραφής από την εμφάνιση του, μετά τη λήξη όμως αυτού ο χρόνος παραγραφής συνεχίζεται από το σημείο που είχε σταματήσει.

* Διακοπή παραγραφής είναι η ματαίωση του χρόνου της παραγραφής που διανύθηκε πριν λάβει χώρα ο λόγος της διακοπής. Από την περάτωση της διακοπής αρχίζει νέος χρόνος παραγραφής.

Β. ΚΟΙΝΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΔΙΑΤΑΞΕΩΝ ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ 6 ΤΟΥ Ν. 4997/2022

Από την έναρξη ισχύος του παρόντος, η αξίωση του Ηλεκτρονικού Εθνικού Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (e-Ε.Φ.Κ.Α.) και των φορέων που εντάσσονται σε αυτόν για την είσπραξη απαιτήσεων από μη καταβληθείσες ασφαλιστικές εισφορές και των πάσης φύσεως προσθέτων τελών, τόκων, προσαυξήσεων, προστίμων και επιβαρύνσεων, καθώς και των λοιπών ποσών που συνεισπράττονται με αυτές, υπόκειται σε δεκαετή παραγραφή που αρχίζει από την πρώτη μέρα του επόμενου έτους εκείνου εντός του οποίου παρασχέθηκε η ασφαλιστέα εργασία ή υπηρεσία, ανεξαρτήτως του χρόνου κατά τον οποίο οι απαιτήσεις αυτές βεβαιώθηκαν. Η παραγραφή διακόπτεται στις περιπτώσεις περί του καθορισμού των περιπτώσεων διακοπής της παραγραφής των χρηματικών απαιτήσεων του Δημοσίου, καθώς και με την κοινοποίηση πράξης βεβαίωσης, εν ευρεία ή εν στενή εννοία, προς τον υπόχρεο.

Για απαιτήσεις που προέρχονται από ασφαλιστέα εργασία ή υπηρεσία που παρασχέθηκε μετά από την 1η.1.2026 η παραγραφή  ορίζεται πενταετής.

Απαίτηση, η οποία σύμφωνα με το παρόν έχει υποπέσει σε παραγραφή, δεν λαμβάνεται υπόψη κατά την έκδοση αποδεικτικού ασφαλιστικής ενημερότητας ή βεβαίωσης οφειλής που επέχει θέση ασφαλιστικής ενημερότητας.

Η σχετική διάτξη δεν επηρεάζει αξιώσεις που είχαν παραγραφεί πριν από την έναρξη ισχύος του ν. 4387/2016  (σ.σ. προ της 12ης Μαίου 2016).

Οφειλές για τις οποίες παρήλθε ο χρόνος παραγραφής στην 20ετία, όπως διαμορφώνεται με το νέο νόμο, χωρίς να έχει μεσολαβήσει γεγονός που διακόπτει την παραγραφή, θεωρούνται παραγεγραμμένες, ακόμη και αν έχει κοινοποιηθεί ατομική ειδοποίηση ή έχει γίνει καταβολή έναντι της βεβαιωθείσας οφειλής ή η οφειλή έχει υπαχθεί σε ρύθμιση μετά το πέρας του χρόνου παραγραφής. Χρηματικά ποσά που έχουν καταβληθεί για την εξόφληση οφειλών που έχουν παραγραφεί, σύμφωνα με το πρώτο εδάφιο, δεν αναζητούνται.

Έλεγχοι εργοδοτών που διενεργούνται κατά την έναρξη ισχύος του παρόντος ή που θα διενεργηθούν προς διερεύνηση καταγγελίας που έχει υποβληθεί μέχρι την 30ή.6.2022 και καλύπτουν περιόδους μισθωτής απασχόλησης από 1ης.1.2006 έως και τις 31.12.2011 ολοκληρώνονται χωρίς βεβαίωση απαιτήσεων εις βάρος του εργοδότη. Από τα ευρήματα των ελέγχων του πρώτου εδαφίου ως προς τα πραγματικά στοιχεία ασφάλισης ενημερώνεται η ασφαλιστική ιστορία των ασφαλισμένων μισθωτών.

Μη μισθωτοί ασφαλισμένοι, οι απαιτήσεις κατά των οποίων από μη καταβληθείσες ασφαλιστικές εισφορές έχουν υποπέσει σε παραγραφή σύμφωνα με το ν. 4387/2016 (σ.σ. νόμο Κατρούγκαλου), όπως διαμορφώνεται με τον παρόντα νόμο, δικαιούνται, μετά από αίτησή τους, η οποία υποβάλλεται ταυτόχρονα με την αίτηση συνταξιοδότησης, να ζητήσουν τον συνυπολογισμό, τόσο για τη θεμελίωση του συνταξιοδοτικού τους δικαιώματος όσο και για την προσαύξηση του ποσού της σύνταξής τους, του συνόλου ή μέρους του ασφαλιστικού χρόνου, για τον οποίο οι αξιώσεις του e-Ε.Φ.Κ.Α. και των φορέων που εντάσσονται σε αυτόν για την είσπραξη απαιτήσεων από μη καταβληθείσες ασφαλιστικές εισφορές έχουν παραγραφεί.

Στην περίπτωση του πρώτου εδαφίου, οι αιτούντες οφείλουν να καταβάλουν για τον ασφαλιστικό χρόνο, για τον οποίο αιτούνται να εξαιρεθεί από την παραγραφή, το σύνολο των οφειλομένων ασφαλιστικών εισφορών και των πάσης φύσεως προσθέτων τελών, τόκων, προσαυξήσεων, προστίμων και επιβαρύνσεων, καθώς και των λοιπών ποσών που συνεισπράττονται με αυτές. Για την έναρξη καταβολής της σύνταξης εφαρμόζεται η διάταξη περί της έναρξης καταβολής σύνταξης σε οφειλέτη.

Η παρούσα διάταξη εφαρμόζεται και επί διαδοχικής ασφάλισης, ακόμα και αν ο τελευταίος ασφαλιστικός φορέας, ο οποίος απονέμει τη σύνταξη, είναι φορέας ασφάλισης μισθωτών.

Συναφής είναι και η εξουσιοδοτική διάταξη της παρ. 1 του άρθρου 82 του ν. 4997/2022, σύμφωνα με την οποία: 

- Με κοινή απόφαση των Υπουργών Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων και Ψηφιακής Διακυβέρνησης ορίζονται τρόποι κοινοποίησης στους υπόχρεους των πράξεων βεβαίωσης, των ατομικών ειδοποιήσεων οφειλών και κάθε άλλου εγγράφου σχετικού με τις οφειλές ασφαλισμένων προς τον Ηλεκτρονικό Εθνικό Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (e-Ε.Φ.Κ.Α.) πέραν αυτών που ισχύουν κατά την έναρξη ισχύος του παρόντος. 

Με τις προαναφερόμενες διατάξεις επήλθαν σημαντικές αλλαγές στο θεσμικό πλαίσιο περί παραγραφής, οι οποίες αναλύονται ειδικότερα στη συνέχεια, και επιγραμματικά είναι οι εξής:

* Μειώθηκε ο χρόνος παραγραφής από 20 έτη σε 10 έτη με περαιτέρω μείωση από 1.1.2026 σε 5 έτη. Η ισχύς του νέου δεκαετή χρόνου παραγραφής ανατρέχει στην ημερομηνία έναρξης ισχύος του ν. 4387/2016, δηλαδή στις 12/5/2016 γι αυτό και προβλέπεται ότι οι αξιώσεις που είχαν παραγραφεί πριν από την ημερομηνία αυτή δεν επηρεάζονται.

* Στο νέο δεκαετή χρόνο παραγραφής ενοποιούνται οι μέχρι τότε διακριτοί χρόνοι παραγραφής, δηλαδή ο χρόνος παραγραφής για την βεβαίωση της οφειλής (βεβαίωση εν ευρεία έννοια) και ο χρόνος παραγραφής για την αναγκαστική είσπραξη της οφειλής, και, άρα, ο νέος δεκαετής χρόνος παραγραφής, είναι από 12/5/2016 ενιαίος. 

* Εισήχθη ρητή απόκλιση από τον κανόνα του δημοσίου λογιστικού, ότι δεν παραγράφεται χρηματική απαίτηση του Δημοσίου, πριν βεβαιωθεί, καθώς και από τον κανόνα του Αστικού Κώδικα, κατά τον οποίο η παραγραφή λαμβάνεται υπόψη μόνο κατόπιν πρότασης από τον οφειλέτη.

*Προβλέπονται ρητά οι περιπτώσεις οι οποίες επιφέρουν διακοπή παραγραφής με παραπομπή στις διατάξεις του δημόσιου λογιστικού αλλά και με τη ρητή αναφορά ενός πρόσθετου διακοπτικού μέσου, της κοινοποίησης της Πράξης Βεβαίωσης (εν ευρεία εννοία ή εν στενή εννοία). Με την αναφορά αυτή η επίδοση των Πράξεων Βεβαίωσης Οφειλής και των Ταμειακών Βεβαιώσεων των οφειλών στο Κ.Ε.Α.Ο. ανάγεται σε μια σημαντική διαδικασία με πολλές συνέπειες για την προάσπιση των συμφερόντων του Φορέα αλλά και για τον καθορισμό των υποχρεώσεων του Φορέα έναντι του διοικούμενου.

* Χορηγείται πλέον Αποδεικτικό Ασφαλιστικής Ενημερότητας ακόμη και εάν υπάρχουν απαιτήσεις του Φορέα οι οποίες έχουν υποπέσει σε παραγραφή.

*Προβλέπεται δυνατότητα καταβολής παραγραφεισών ασφαλιστικών εισφορών και των πάσης φύσεως προσθέτων τελών, τόκων, προσαυξήσεων, προστίμων και επιβαρύνσεων, καθώς και των λοιπών ποσών που συνεισπράττονται με αυτές, προκειμένου να καλυφθεί ο αντίστοιχος χρόνος ασφάλισης.

* Προβλέπεται η δυνατότητα νέας ρύθμισης, με κανονιστική πράξη, των κοινοποιήσεων των πράξεων που αφορούν, μεταξύ άλλων, και την εν στενή εννοία βεβαίωση της οφειλής.

Ι. ΧΡΟΝΟΣ ΠΑΡΑΓΡΑΦΗΣ:

Σύμφωνα με τις νέες διατάξεις, η εικοσαετής προθεσμία παραγραφής της αξίωσης του e-Ε.Φ.Κ.Α. για την είσπραξη μη καταβληθεισών εισφορών καταργείται αναδρομικά από τότε που ίσχυσε και ορίζεται νέος χρόνος παραγραφής ως εξής:

* Σε δεκαετή παραγραφή υπόκεινται οι απαιτήσεις του e-Ε.Φ.Κ.Α. από μη καταβληθείσες εισφορές χρονικής περιόδου ασφάλισης έως 31/12/2025

Παράδειγμα:

Η αξίωση του e-Ε.Φ.Κ.Α. για την είσπραξη οφειλής από μη καταβληθείσες εισφορές:

- μηνών έως και 12/2005 παραγράφηκε την 01/01/2016, εάν δεν είχε ήδη παραγραφεί έως τότε με βάση τους χρόνους παραγραφής που ίσχυσαν πριν από την έναρξη ισχύος του ν. 4387/2016,

- μηνών από 01/2006 έως και 12/2006 παραγράφηκε την 01/01/2017,

- μηνών από 01/2007 έως και 12/2007 παραγράφηκε την 01/01/2018,

- μηνών από 01/2008 έως και 12/2008 παραγράφηκε την 01/01/2019,

- μηνών από 01/2009 έως και 12/2009 παραγράφηκε την 01/01/2020,

- μηνών από 01/2010 έως και 12/2010 παραγράφηκε την 01/01/2021,

- μηνών από 01/2011 έως και 12/2011 παραγράφηκε την 01/01/2022,

- μηνών από 01/2012 έως και 12/2012 παραγράφεται την 01/01/2023,

- μηνών από 01/2013 έως και 12/2013 παραγράφεται την 01/01/2024,

- μηνών από 01/2014 έως και 12/2014 παραγράφεται την 01/01/2025,

- μηνών από 01/2015 έως και 12/2015 παραγράφεται την 01/01/2026,

- μηνών από 01/2016 έως και 12/2016 παραγράφεται την 01/01/2027,

- μηνών από 01/2017 έως και 12/2017 παραγράφεται την 01/01/2028,

- μηνών από 01/2018 έως και 12/2018 παραγράφεται την 01/01/2029,

- μηνών από 01/2019 έως και 12/2019 παραγράφεται την 01/01/2030,

- μηνών από 01/2020 έως και 12/2020 παραγράφεται την 01/01/2031,

- μηνών από 01/2021 έως και 12/2021 παραγράφεται την 01/01/2032,

- μηνών από 01/2022 έως και 12/2022 παραγράφεται την 01/01/2033,

- μηνών από 01/2023 έως και 12/2023 παραγράφεται την 01/01/2034,

- μηνών από 01/2024 έως και 12/2024 παραγράφεται την 01/01/2035 και

- μηνών από 01/2025 έως και 12/2025 παραγράφεται την 01/01/2036.

* Σε πενταετή παραγραφή υπόκεινται οι απαιτήσεις του e-Ε.Φ.Κ.Α. από μη καταβληθείσες εισφορές χρονικής περιόδου ασφάλισης από 01/01/2026 και μεταγενέστερα.

Παράδειγμα:

Η αξίωση του e-Ε.Φ.Κ.Α. για την είσπραξη οφειλής από μη καταβληθείσες εισφορές π.χ. μηνών από 01/2026 έως και 12/2026 παραγράφεται την 01/01/2032, μηνών από 01/2027 έως και 12/2027 παραγράφεται την 01/01/2033, κ.ο.κ.

Ο νέος χρόνος παραγραφής:

* είναι ενιαίος, υπό την έννοια ότι δεν υπάρχει διάκριση μεταξύ της αποσβεστικής προθεσμίας του δικαιώματος του e-Ε.Φ.Κ.Α. για καταλογισμό της οφειλής (βεβαίωση υπό ευρεία έννοια) και της παραγραφής του δικαιώματος για είσπραξη της οφειλής (που εκκινεί από τη βεβαίωση της οφειλής εν στενή εννοία), αλλά τίθεται κατά τρόπο ενιαίο, ώστε να καλύπτει τόσο τη βεβαίωση, όσο και την είσπραξη της οφειλής

* αρχίζει από την πρώτη μέρα του επόμενου έτους εντός του οποίου παρασχέθηκε η ασφαλιστέα εργασία ή υπηρεσία και δεν εκκινεί από τη βεβαίωση της οφειλής.

* ο δεκαετής χρόνος παραγραφής ισχύει αναδρομικά από τότε που ίσχυσε αρχικά ο ν.4387/2016, δηλαδή από 12/5/2016, επομένως τυχόν καταλογιστικές πράξεις, οι οποίες εκδόθηκαν από τις 12/5/2016 και μεταγενέστερα για εισφορές χρονικών περιόδων ασφάλισης πέραν της προηγηθείσας δεκαετίας, δηλαδή πριν από την 01/01/2006 για καταλογιστικές πράξεις εκδοθείσες από τις 12/5/2016 και μεταγενέστερα, πριν από την 01/01/2007 για καταλογιστικές πράξεις εκδοθείσες από 01/01/2017 και μεταγενέστερα, πριν από την 01/01/2008 για καταλογιστικές πράξεις εκδοθείσες από 01/01/2018 και μεταγενέστερα κ.ο.κ., είναι ακυρώσιμες, διότι η απαίτηση του eΕ.Φ.Κ.Α. για την είσπραξή τους είχε ήδη παραγραφεί κατά τον χρόνο έκδοσης της καταλογιστικής πράξης. Επιπρόσθετα,  προβλέπεται ότι τυχόν διακοπτικά γεγονότα (όπως κοινοποίηση ατομικής ειδοποίησης, καταβολή έναντι της οφειλής, ρύθμιση) τα οποία έλαβαν χώρα μετά την συμπλήρωση του χρόνου της 10ετούς παραγραφής, δεν λειτουργούν ως διακοπτικά γεγονότα υπό την έννοια ότι δεν αναβιώνουν την παραγραφείσα αξίωση, καθώς και ότι τυχόν χρηματικά ποσά τα οποία έχουν καταβληθεί για την εξόφληση παραγεγραμμένων οφειλών δεν αναζητούνται.

Παράδειγμα:

Στις 20/5/2016 συντάχθηκε καταλογιστική πράξη (ΠΒΟ) κατά ασφαλισμένου για την μη καταβολή εισφορών χρονικής περιόδου μηνών από 12/2005 έως και 1/2006, στις 20/12/2016 κοινοποιήθηκε στον ασφαλισμένο η ΠΒΟ και στις 10/01/2017 η οφειλή εξοφλήθηκε από αυτόν.

Η απαίτηση του e-Ε.Φ.Κ.Α. πότε παραγράφηκε / παραγράφεται;

Η κοινοποίηση της ΠΒΟ λειτούργησε ως διακοπτικό γεγονός και για ποιες χρονικές περιόδους; Το ποσό που καταβλήθηκε μπορεί να αναζητηθεί; Η απαίτηση του e-Ε.Φ.Κ.Α. για την είσπραξη των μη καταβληθεισών εισφορών μηνός 12/2005 καθίσταται με τη νέα διάταξη παραγεγραμμένη την ημέρα του καταλογισμού (20/5/2016) και συγκεκριμένα παραγράφεται από την 1/1/2016, διότι, με βάση την αναδρομική ισχύ της νέας διάταξης, η δεκαετής προθεσμία παραγραφής εκκίνησε την 01/01/2006 και έληξε την 31/12/2015.

Η απαίτηση του e-Ε.Φ.Κ.Α. για την είσπραξη των μη καταβληθεισών εισφορών για τον 1/2006 δεν ήταν παραγεγραμμένη την ημέρα του καταλογισμού ούτε καθίσταται παραγεγραμμένη με τη νέα διάταξη, διότι η δεκαετής προθεσμία παραγραφής εκκίνησε την 01/01/2007 και έληγε μετά τον καταλογισμό και συγκεκριμένα την 31/12/2016.

Η κοινοποίηση στις 20/12/2016 της ΠΒΟ όπως περιγράφεται στη συνέχεια διακόπτει την παραγραφή, αλλά στην προκειμένη περίπτωση δεν λειτούργησε ως διακοπτικό γεγονός για την απαίτηση μηνός 12/2005 εφόσον αυτή είχε ήδη παραγραφεί από την 1/1/2016.

Λειτούργησε ωστόσο ως διακοπτικό γεγονός για την απαίτηση μηνός 1/2016, ανανεώνοντας την προθεσμία παραγραφής για άλλη μία δεκαετία η οποία εκκίνησε από την κοινοποίηση της ΠΒΟ, με αποτέλεσμα η απαίτηση μηνός 1/2016 θα παραγραφόταν 20/12/2026 αν δεν είχε εξοφληθεί από τον οφειλέτη στις 10/01/2017.

Αν μέχρι τις 31/12/2016 δεν είχε κοινοποιηθεί η ΠΒΟ στον ασφαλισμένο (και δεν είχε συντελεστεί κανένα άλλο διακοπτικό ή ανασταλτικό γεγονός) τότε την 1/1/2017 η απαίτηση του e-Ε.Φ.Κ.Α. θα είχε παραγραφεί και για τον μήνα 1/2006, παρόλο που καταλογίστηκε εντός της προθεσμίας της δεκαετούς παραγραφής. Το ποσό που καταβλήθηκε από τον ασφαλισμένο για την εξόφληση της οφειλής κατά το μέρος που αφορούσε στην παραγεγραμμένη απαίτηση μηνός 12/2005 δεν μπορεί να αναζητηθεί από αυτόν έστω και αν εξόφλησε παραγεγραμμένη οφειλή.

Ο νέος χρόνος παραγραφής των απαιτήσεων του e-Ε.Φ.Κ.Α. όπως ορίζεται από τις κοινοποιούμενες διατάξεις δεν αφορά τις ακόλουθες περιπτώσεις:

- Απαιτήσεις κατά του Ελληνικού Δημόσιου:

Με τις κοινοποιούμενες διατάξεις δεν ρυθμίζεται σχετικά η παραγραφή των απαιτήσεων του e-Ε.Φ.Κ.Α. κατά του Ελληνικού Δημοσίου και για το λόγο αυτό εξακολουθούν να ισχύουν οι διατάξεις του άρθρου 140 του ν. 4270/2014 (δημόσιο λογιστικό), σύμφωνα με τις οποίες οποιαδήποτε απαίτηση κατά του Δημοσίου παραγράφεται μετά την παρέλευση πενταετίας, εφόσον από άλλη γενική ή ειδική διάταξη δεν ορίζεται βραχύτερος χρόνος παραγραφής αυτής. Ως εκ τούτου, το δικαίωμα του e-Ε.Φ.Κ.Α. για την βεβαίωση εν ευρεία έννοια χρηματικών απαιτήσεων κατά του Ελληνικού Δημοσίου παραγράφεται μετά πενταετία, η οποία αρχίζει από την πρώτη ημέρα του επόμενου έτους από εκείνο εντός του οποίου παρασχέθηκε η εργασία. Αντίστοιχα το δικαίωμα του e-Ε.Φ.Κ.Α. για την είσπραξη απαιτήσεων κατά του Ελληνικού Δημοσίου παραγράφεται μετά πενταετία από τη λήξη του οικονομικού έτους, εντός του οποίου βεβαιώθηκε η απαίτηση ταμειακά (υπό στενή έννοια).

- Απαιτήσεις κατά των ΟΤΑ:

Με αντίστοιχο τρόπο με εκείνο του Ελληνικού Δημοσίου ρυθμίζεται και το ζήτημα της παραγραφής των απαιτήσεων του e-Ε.Φ.Κ.Α. κατά των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης.

- Απαιτήσεις κατά των ΝΠΔΔ:

Με αντίστοιχο τρόπο με εκείνο του Ελληνικού Δημοσίου ρυθμίζεται και το ζήτημα της παραγραφής των απαιτήσεων του e-Ε.Φ.Κ.Α. κατά των Νομικών Προσώπων Δημοσίου Δικαίου.

- Απαιτήσεις από αχρεωστήτως καταβληθείσες παροχές και συντάξεις.

Το δικαίωμα του e-Ε.Φ.Κ.Α. για την βεβαίωση εν ευρεία έννοια χρηματικών απαιτήσεων από αχρεωστήτως καταβληθείσες παροχές και συντάξεις δεν επηρεάζεται από τις κοινοποιούμενες διατάξεις, αλλά υπόκειται σε εικοσαετή παραγραφή η οποία εκκινά από την τελευταία καταβληθείσα παροχή-σύνταξη. Αντίστοιχα, το δικαίωμα του e-Ε.Φ.Κ.Α. για την είσπραξη των οφειλόμενων ποσών, δεν επηρεάζεται από τις κοινοποιούμενες διατάξεις, αλλά υπόκειται σε δεκαετή παραγραφή η οποία εκκινά από την λήξη του οικονομικού έτους εντός του οποίου βεβαιώθηκε η απαίτηση ταμειακά (υπό στενή έννοια).

- Έξοδα Διοικητικής Εκτέλεσης.

Το δικαίωμα του e-Ε.Φ.Κ.Α. για την είσπραξη των καταβληθέντων από τον Φορέα προς τους δικαστικές επιμελητές αμοιβών και δικαιωμάτων και λοιπών εξόδων διοικητικής εκτέλεσης για τις πραγματοποιηθείσες εργασίες τους κατά την διενέργεια πράξεων διοικητικής εκτέλεσης δεν επηρεάζεται από τις κοινοποιούμενες διατάξεις, αλλά υπόκειται σε δεκαετή παραγραφή η οποία εκκινά από την λήξη του οικονομικού έτους εντός του οποίου βεβαιώθηκε η απαίτηση ταμειακά (υπό στενή έννοια.

- Λοιποί καταλογισμοί (πλην ασφαλιστικών εισφορών). 

Το δικαίωμα του e-Ε.Φ.Κ.Α. για την είσπραξη κάθε είδους άλλης χρηματικής απαίτησης η οποία προέρχεται από λοιπούς καταλογισμούς που δεν αφορούν ασφαλιστικές εισφορές ή συνεισπραττόμενα με αυτές ποσά, όπως π.χ. καταλογισμούς από αποζημίωση τροχαίου ατυχήματος, από υπεξαίρεση, από μη καταβληθέντα μισθώματα, από δικαστική δαπάνη κλπ δεν επηρεάζεται από τις κοινοποιούμενες διατάξεις, αλλά υπόκεινται, σε εικοσαετή παραγραφή, η οποία εκκινά από την λήξη του έτους εντός του οποίου βεβαιώθηκε ταμειακά (υπό στενή έννοια) η απαίτηση.

ΙΙ. ΑΠΟΔΕΙΚΤΙΚΟ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗΣ ΕΝΗΜΕΡΟΤΗΤΑΣ

 Απαίτηση, η οποία σύμφωνα με το παρόν έχει υποπέσει σε παραγραφή, δεν λαμβάνεται υπόψη κατά την έκδοση αποδεικτικού ασφαλιστικής ενημερότητας ή βεβαίωσης οφειλής που επέχει θέση ασφαλιστικής ενημερότητας.

Με βάση την παραπάνω διάταξη, η αρμόδια υπηρεσία του e-ΕΦΚΑ ή του ΚΕΑΟ που εξετάζει αίτημα χορήγησης ασφαλιστικής ενημερότητας ελέγχει την ύπαρξη οφειλών που δεν έχουν υποπέσει σε παραγραφή και αγνοεί όσες έχουν υποπέσει σε παραγραφή.

Η παραπάνω διάταξη ορίζει ρητώς ότι δεν λαμβάνονται υπόψη οφειλές που "σύμφωνα με το παρόν έχουν υποπέσει σε παραγραφή", επομένως δεν προϋποθέτει στάδιο δικαστικής ή διοικητικής προσβολής της παραγραφής από τον ασφαλισμένο.

Αντιθέτως, προβλέπεται η δυνατότητα του διοικουμένου να ζητήσει την καταβολή παραγεγραμμένων εισφορών (με τις προσαυξήσεις, πρόστιμα, συνεισπραττόμενες εισφορές κ.λπ.), προκειμένου να προσμετρηθούν αυτές στον αντίστοιχο ασφαλιστικό χρόνο.

ΙΙΙ. ΕΝΕΡΓΟΠΟΙΗΣΗ ΠΑΡΑΓΡΑΦΕΝΤΟΣ ΧΡΟΝΟΥ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΜΗ ΜΙΣΘΩΤΩΝ ΑΣΦΑΛΙΣΜΕΝΩΝ

Οι μη μισθωτοί ασφαλισμένοι του e-ΕΦΚΑ μετά από αίτησή τους, η οποία υποβάλλεται ταυτόχρονα με την αίτηση συνταξιοδότησης, δύναται να προσμετρήσουν ασφαλιστικό χρόνο (συνολικά ή μέρος αυτού) του οποίου οι αντίστοιχες ασφαλιστικές εισφορές είχαν παραγραφεί, τόσο για θεμελίωση όσο και για προσαύξηση της σύνταξης.

Στις περιπτώσεις αυτές καταβάλλεται το σύνολο των ασφαλιστικών εισφορών και των πάσης φύσεως προσθέτων τελών, τόκων, προσαυξήσεων, προστίμων και επιβαρύνσεων, καθώς και των λοιπών ποσών που συνεισπράττονται με αυτές.

Για τον υπολογισμό της οφειλής, των ανωτέρω χρονικών διαστημάτων, που έχει ζητηθεί η εξαίρεση από την παραγραφή, θα καταχωρείται εκ νέου ο χρόνος ασφάλισης στο αντίστοιχο μηχανογραφικό σύστημα του π. φορέα (όπου υποστηρίζεται μηχανογραφικά). Τέλος, επισημαίνεται ότι ο χρόνος που έχει παραγραφεί λαμβάνεται υπόψη για τον προσδιορισμό της ορθής ασφαλιστικής κατηγορίας.

Γ. ΔΙΑΚΟΠΗ ΠΑΡΑΓΡΑΦΗΣ

Οι λόγοι διακοπής παραγραφής οι οποίοι ισχύουν για τις απαιτήσεις του Δημοσίου ισχύουν και για τις απαιτήσεις του e-Ε.Φ.Κ.Α.

Συγκεκριμένα προβλέπεται η παραγραφή διακόπτεται στις περιπτώσεις περί του καθορισμού των περιπτώσεων διακοπής της παραγραφής των χρηματικών απαιτήσεων του Δημοσίου, καθώς και με την κοινοποίηση πράξης βεβαίωσης, εν ευρεία ή εν στενή εννοία, προς τον ασφαλισμένο.

Αυτές είναι: 

1. Κατάσχεση κινητής / ακίνητης περιουσίας και απαιτήσεων εις χείρας Τρίτων.

2. Πλειστηριασμός με επίσπευση e-Ε.Φ.Κ.Α.

3. Αναγγελία σε Πτώχευση

4. Αναγγελία σε Πλειστηριασμό Τρίτου

5. Αναγγελία σε Εκκαθάριση

6. Έγγραφή Υποθήκης

7. Πράξεις εκτέλεσης κατά ΚΕΔΕ /Τελεσιδικία Πίνακα Κατάταξης

8. Κοινοποίηση ατομικής ειδοποίησης

9. Κοινοποίηση Πράξης Βεβαίωσης (εν ευρεία και εν στενή έννοια)

10. Καταβολή δόσης ρύθμισης / ποσού έναντι

Οι διοικητικές πράξεις όπου η διακοπή παραγραφής καταχωρείται αυτόματα από το σύστημα είναι ενδεικτικά οι εξής:

- Κατάσχεση κινητού

- Κατάσχεση ακινήτου

- Κατάσχεση εις χείρας Τρίτου

- Πρόγραμμα πλειστηριασμού e-Ε.Φ.Κ.Α.

- Αναγγελία σε Πτώχευση

- Περάτωση Πτώχευσης

-Αναγγελία σε Πλειστηριασμό Τρίτου

- Αναγγελία σε Εκκαθάριση

-Εγγραφή Υποθήκης

- Καταβολή δόσης ρύθμισης

- Καταβολή έναντι

Δ. ΑΝΑΣΤΟΛΗ ΠΑΡΑΓΡΑΦΗΣ

Δεν προβλέπονται ειδικοί λόγοι αναστολής της παραγραφής των απαιτήσεων του e-Ε.Φ.Κ.Α. αλλά εφαρμόζονται αναλογικά οι διατάξεις, οι οποίες προβλέπουν τις κάτωθι περιπτώσεις αναστολής:

Η παραγραφή των απαιτήσεων του Δημοσίου, πλην εκείνων για τις οποίες εφαρμόζονται οι διατάξεις του Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας (ν. 4174/2013), αναστέλλεται για τους λόγους που προβλέπονται από την ισχύουσα νομοθεσία.

Η παραγραφή αυτή αναστέλλεται επίσης:

-Για χρονικό διάστημα ίσο με το χρόνο για τον οποίο είχε χορηγηθεί στον υπόχρεο ή σε συνυπόχρεο, κατά την τελευταία διετία της παραγραφής, αναστολή πληρωμής του χρέους του ή διευκόλυνση τμηματικής καταβολής είτε με νόμο είτε με δικαστική απόφαση είτε με πράξη της αρμόδιας αρχής, που εκδίδεται ύστερα από αίτηση του υπόχρεου, ανεξάρτητα αν έχει συμμορφωθεί ή όχι εν όλω ή εν μέρει ο υπόχρεος.

-Για χρονικό διάστημα ίσο με το χρόνο κατά τον οποίο έχει εμποδιστεί το Δημόσιο να επιδιώξει την είσπραξη του χρέους με αναγκαστικά μέτρα, λόγω αναστολής εκτέλεσης που έχει χορηγηθεί με διάταξη νόμου. Στις περιπτώσεις αυτές, η παραγραφή συνεχίζεται μετά τη λήξη της αναστολής της και σε καμία περίπτωση δεν συμπληρώνεται πριν περάσει 1 έτος από τη λήξη είτε της αναστολής πληρωμής ή της παραβιάσεως της υποχρέωσης τμηματικής καταβολής, είτε της αναστολής λήψης των αναγκαστικών μέτρων αντίστοιχα. γ. Κατά τη διάρκεια ανηλικότητας του οφειλέτη ή και 2 έτη μετά την ενηλικίωση αυτού, αν η κληρονομία στερείται ενεργητικού, ανεξάρτητα από την ύπαρξη ή μη κηδεμόνα ή επιτρόπου του ανηλίκου.

Ο χρόνος της παραγραφής κάθε απαίτησης του Δημοσίου παρατείνεται για 2 έτη, σε περίπτωση που ο οφειλέτης κατά την τελευταία διετία του χρόνου της παραγραφής διέμεινε στο εξωτερικό για χρόνο μεγαλύτερο του μηνός, συνεχόμενα ή μη.

Σε περίπτωση δικαστικής αμφισβήτησης από οποιονδήποτε είτε του νόμιμου τίτλου γενικά της απαίτησης του Δημοσίου είτε της νομιμότητας της βεβαίωσης αυτής με στενή έννοια είτε της για οποιονδήποτε λόγο εγκυρότητας πράξης της αναγκαστικής εκτέλεσης προς είσπραξη απαίτησης του Δημοσίου (διοικητικής εκτέλεσης), η προβλεπόμενη παραγραφή της απαίτησης του Δημοσίου προς βεβαίωση (με ευρεία έννοια) ή προς είσπραξη της βεβαιωμένης απαίτησής του αναστέλλεται μέχρι την έκδοση επί της δικαστικής αυτής διένεξης τελεσίδικης δικαστικής απόφασης και δεν συμπληρώνεται σε κάθε περίπτωση πριν από την πάροδο 1 έτους από την, με επιμέλεια των αντιδίκων του Δημοσίου, κοινοποίηση με δικαστικό επιμελητή στον Προϊστάμενο της αρμόδιας Δ.Ο.Υ. ή του Τελωνείου και τον Υπουργό Οικονομικών της τελεσίδικης δικαστικής απόφασης.

Σε  περίπτωση ακύρωσης κατάσχεσης ή άλλης πράξης της διοικητικής εκτέλεσης, και, εντός της προθεσμίας του προηγούμενου εδαφίου, επανάληψης της ίδιας ή άλλης πράξης αναγκαστικής (διοικητικής) εκτέλεσης, επί του ιδίου ή άλλου περιουσιακού στοιχείου, του ιδίου ή άλλου προσώπου κατά το νόμο ευθυνομένου, η, με την ακυρωθείσα πράξη, επελθούσα διακοπή της παραγραφής λογίζεται ως μηδέποτε εξαλειφθείσα.

Κύριοι λόγοι αναστολής της παραγραφής λόγω δικαστικής αμφισβήτησης είναι η άσκηση προσφυγής κατά της καταλογιστικής πράξης (ΠΕΕ, ΠΕΠΕΕ, ΠΒΟ, κλπ) και η άσκηση ανακοπής κατά της ταμειακής βεβαίωσης της οφειλής, κατά της Κατάσχεσης εις Χείρας Τρίτου και κατά της Κατάσχεσης Κινητής / Ακίνητης περιουσίας.

Για το λόγο αυτό θα πρέπει πάντα να ελέγχεται η τυχόν κοινοποίηση στον Φορέα κατά τον προβλεπόμενο από τις προαναφερθείσες διατάξεις τρόπο τυχόν τελεσίδικης δικαστικής απόφασης επί ασκηθείσας προσφυγής / ανακοπής.

Ιδίως στην περίπτωση της προσφυγής, θα πρέπει να αποστέλλεται σχετικό υπηρεσιακό σημείωμα προς την αρμόδια υπηρεσία e-Ε.Φ.Κ.Α. η οποία συνέταξε τις προσβαλλόμενες πράξεις και παρακολουθεί την πορεία της προσφυγής προκειμένου να βεβαιώσει εγγράφως τα προαναφερθέντα.

Επίσης, αν η ελεγχόμενη ως παραγεγραμμένη οφειλή αφορά θανόντα πρωτοφειλέτη και κατά την αναζήτηση εγγυτέρων συγγενών / κληρονόμων εντοπίζεται ανήλικος κληρονόμος αυτού, κατά του οποίου δεν μπορεί να επιδιωχθεί η αναγκαστική είσπραξη της οφειλής μέχρι την ενηλικίωσή του, τότε η παραγραφή της οφειλής αναστέλλεται μέχρι να επέλθει αυτή.

Ειδικές περιπτώσεις εκ του νόμου αναστολής της παραγραφής: Συνήθως οι διατάξεις της κείμενης νομοθεσίας οι οποίες απαγορεύουν για ορισμένο χρονικό διάστημα την λήψη ή την συνέχιση των αναγκαστικών μέτρων είσπραξης προβλέπουν παράλληλα, για το ίδιο χρονικό διάστημα, και την αναστολή της παραγραφής των απαιτήσεων.

1. Εξωδικαστικός μηχανισμός ρύθμισης οφειλών:

Από την ημερομηνία ισχύος της εγκριθείσας σύμβασης αναδιάρθρωσης και με την υπαγωγή στην εν λόγω ρύθμιση "αναστέλλεται η παραγραφή των ρυθμιζόμενων οφειλών καθ’ όλη τη διάρκεια ισχύος αυτών και δεν συμπληρώνεται πριν από την πάροδο έτους από τη λήξη της αναστολής".

2. Επικύρωση Συμφωνιών Εξυγίανσης/Συνδιαλλαγής:

-Συμφωνία εξυγίανσης ν. 4738/2020:

Το άρθρο 50, παρ. 1, περ. δ’ του ν. 4738/2020 ορίζει ότι από την κατάθεση της συμφωνίας εξυγίανσης προς επικύρωση και μέχρι την έκδοση απόφασης από το δικαστήριο για την επικύρωση ή μη της συμφωνίας εξυγίανσης " αναστέλλονται οι αποκλειστικές προθεσμίες άσκησης αξιώσεων και παραγραφής, υπό τις οποίες τελούν οι απαιτήσεις των πιστωτών και τα δικαιώματα των υπέρ του οφειλέτη εγγυητών και συνοφειλετών του εις ολόκληρον, καθώς και οι προθεσμίες και η άσκηση διαδικαστικών πράξεων, συμπεριλαμβανομένων των προθεσμιών των ενδίκων μέσων ".

- Συμφωνία εξυγίανσης ν. 3588/2007:

Από την κατάθεση της συμφωνίας εξυγίανσης προς επικύρωση και μέχρι την έκδοση απόφασης από το πτωχευτικό δικαστήριο για την επικύρωση ή μη της συμφωνίας εξυγίανσης … αναστέλλονται οι αποκλειστικές προθεσμίες άσκησης αξιώσεων και παραγραφής, υπό τις οποίες τελούν οι απαιτήσεις των πιστωτών και τα δικαιώματα των υπέρ του οφειλέτη εγγυητών και συνοφειλετών του εις ολόκληρον, καθώς και οι προθεσμίες και η άσκηση διαδικαστικών πράξεων, συμπεριλαμβανομένων των προθεσμιών των ενδίκων μέσων.

- Συμφωνία συνδιαλλαγής ν. 3588/2007:

Η επικύρωση της συμφωνίας συνδιαλλαγής επιφέρει τα ακόλουθα αποτελέσματα " για την ίδια διάρκεια αναστέλλονται οι αποκλειστικές προθεσμίες άσκησης και παραγραφής, υπό τις οποίες τελούν οι απαιτήσεις των συμβαλλόμενων πιστωτών και τα δικαιώματα των υπέρ του οφειλέτη εγγυητών και συνοφειλετών του εις ολόκληρον, καθώς και οι προθεσμίες και η άσκηση διαδικαστικών πράξεων.

3. Ρύθμιση χρεών πτωχών ή υπό εξυγίανση / συνδιαλλαγή οφειλετών:

Από την ημέρα υποβολής της αίτησης ρύθμισης αναστέλλεται η παραγραφή των χρεών που υπάγονται σε αυτή.

4. Ρύθμιση οφειλών υπερχρεωμένων φυσικών προσώπων ν.3869/2010:

Από την ολοκλήρωση της κατάθεσης της αίτησης αναστέλλεται μέχρι την έκδοση οριστικής αποφάσεως η παραγραφή των απαιτήσεων των πιστωτών που έχουν συμπεριληφθεί στην αίτηση του οφειλέτη.

5. Χαρακτηρισμός οφειλών ως ανεπίδεκτες είσπραξης:

Από την καταχώριση της οφειλής στα βιβλία των ανεπίδεκτων είσπραξης και για χρονικό διάστημα 10 ετών από τη λήξη του έτους μέσα στο οποίο έγινε η καταχώριση αναστέλλεται αυτοδικαίως η παραγραφή της.

6. Τελεσίδικη αποβολή απαίτησης e-Ε.Φ.Κ.Α. από πίνακα κατάταξης:

Σε περίπτωση άσκησης ανακοπής από άλλον πιστωτή κατά της αρχικώς καταταγείσας απαίτησης του e-Ε.Φ.Κ.Α. και της μετέπειτα αποβολής της από τον τελεσίδικο πίνακα κατάταξης με αποτέλεσμα την επιστροφή του προκαταβληθέντος από τον συμβολαιογράφο εκπλειστηριάσματος, ο χρόνος ο οποίος μεσολαβεί μεταξύ της είσπραξης του εκπλειστηριάσματος και της επαναβεβαίωσης της αποβληθείσας απαίτησης του e-Ε.Φ.Κ.Α. δεν προσμετράται στην προθεσμία παραγραφής της. Οι εν λόγω διατάξεις εφαρμόζονται, αναλόγως, και στις πτωχευτικές διανομές, καθώς και σε κάθε άλλη διαδικασία κατάταξης δανειστών, ανεξάρτητα από τις διατάξεις που τη διέπουν.

Σε κάθε περίπτωση εφόσον εντοπίζονται γεγονότα τα οποία αναστέλλουν την παραγραφή θα πρέπει να καταχωρείται το χρονικό διάστημα της αναστολής (έναρξη/λήξη) στην σχετική οθόνη του Ο.Π.Σ. "Διαχείριση Αναστολής Παραγραφών" προκειμένου να υπολογίζεται ορθά από το σύστημα η συμπλήρωση της προθεσμίας παραγραφής και να παράγεται η κατάσταση με τις παραγραφόμενες οφειλές κάθε έτους χωρίς σφάλματα και παραλείψεις.