Αποφασισμένη να προχωρήσει αταλάντευτα στο νέο σύστημα φορολόγησης των ελευθέρων επαγγελματιών εμφανίζεται η κυβέρνηση, ανοίγοντας όμως παράθυρο και για στοχευμένες βελτιώσεις που θα προκύψουν από τη δημόσια διαβούλευση των νέων διατάξεων.

Σύμφωνα με πληροφορίες, σχεδιάζεται να υπάρξει και διαδικασία ζύμωσης και ανταλλαγής απόψεων με βουλευτές της Νέας Δημοκρατίας, οι οποίοι δέχονται μηνύματα από όλη την Ελλάδα για κατά τόπους «ειδικές περιπτώσεις» και «ιδιαίτερες συνθήκες», που θα πρέπει να ληφθούν υπ’ όψιν της κυβέρνησης, πριν την νομοθέτηση των τελικών διατάξεων.

Το νέο σύστημα θα εφαρμοστεί στις ατομικές επιχειρήσεις, εξαιρουμένων των αγροτών και των αυτοαπασχολούμενων με ΑΠΥ («μπλοκάκια»).

Επιπλέον, το τεκμήριο της ελάχιστης αμοιβής θα μπορεί να αμφισβητηθεί από τον φορολογούμενο εφόσον μπορεί να αποδείξει ότι τα κέρδη του ήταν λιγότερα, με βάση όμως πραγματικά στοιχεία (στρατιωτική θητεία, νοσηλεία, και άλλες περιπτώσεις που ήδη προβλέπονται στον κώδικα φορολογίας εισοδήματος) ή και για λόγους ανωτέρας βίας, όπως π.χ. αν λόγω τεχνικών έργων ή προβλημάτων η επιχείρηση δεν λειτουργούσε όπως άλλες χρονιές.

Καθώς το σχετικό νομοσχέδιο αναμένεται να μορφοποιηθεί και θα ψηφιστεί ως τον Δεκέμβριο, πολλοί βουλευτές ζητούν να καταθέσουν παρατηρήσεις και να επέλθουν παρεμβάσεις, ώστε να μπορούν να υποστηρίξουν με επιχειρήματα ως δίκαιο το νέο καθεστώς φορολόγησης, όταν θα βρεθούν στις εκλογικές τους περιφέρειες την περίοδο των εορτών, χωρίς να ανησυχούν για (δίκαιες ενδεχομένως) αντιρρήσεις και αντιδράσεις επαγγελματιών της περιοχής τους.

Ωστόσο ο πρωθυπουργός και η ηγεσία του οικονομικού επιτελείου παραμένουν αταλάντευτοι στην απόφαση να αλλάξουν «τα πάντα» στη φορολογία των αυτοαπασχολούμενων, καθώς τα στοιχεία δείχνουν μεγάλες φορολογικές ανισότητες.

Στηρίζονται σε στοιχεία της ΑΑΔΕ, του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους αλλά και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, τα οποία ανακοίνωσε χθες το ΥΠΕΘΟ και τα οποία δείχνουν ότι, εξαιτίας της φοροδιαφυγής εκατοντάδων χιλιάδων ελευθέρων επαγγελματιών:

  • στην Ελλάδα ο μέσος μισθωτός πληρώνει μεγαλύτερο φόρο ετησίως στο κράτος από το 85% των ελευθέρων επαγγελματιών που δηλώνουν εισοδήματα αμιγώς από το ελεύθερο επάγγελμα. Η διάκριση αυτή είναι πολύ σημαντική, διότι ξεχωρίζουν οι επαγγελματίες που είναι λογικό να δηλώνουν λίγα, επειδή έχουν άλλες πηγές εισοδήματος για να ζουν (πχ ενοίκια, συντάξεις ή άλλα εισοδήματα).
  • στη χώρα μας, η συνεισφορά των ελευθέρων επαγγελματιών στην Ελλάδα στον προϋπολογισμό είναι μόλις 2,1% των εσόδων, ενώ στην ΕΕ και την Ευρωζώνη υπερδιπλάσια και φτάνει στο 5,2% των εσόδων. Και αυτό παρότι η Ελλάδα θεωρείται από τις χώρες που έχουν πολύ μεγαλύτερο μέσο όρο πολύ μικρών και ατομικών επιχειρήσεων, εν σχέσει με την υπόλοιπη Ευρώπη που έχει μεγάλου μεγέθους επιχειρήσεις που απασχολούν πολλούς εργαζόμενους σαν μισθωτούς.
  • ανισότητα παρατηρείται μεταξύ και των ελευθέρων επαγγελματιών, καθώς, από τους 735.000 φορολογούμενους, μόλις το 4% του κλάδου (32.000 ΑΦΜ) δηλώνει φορολογητέο εισόδημα (κέρδη) πάνω από 40.000 ευρώ, και για τον λόγο αυτό επωμίζεται να καταβάλλει κάθε χρόνο το 48% τους μισούς φόρους εισοδήματος, δηλαδή 707 εκατ. ευρώ το χρόνο έναντι 781 εκατ. ευρώ που πληρώνουν συνολικά όλοι οι υπόλοιπο 703.000 φορολογούμενοι επαγγελματίες.

Ακόμα και μετά τον συνυπολογισμό του Τέλους επιτηδεύματος που πληρώνουν ακόμη και όσοι δηλώνουν μηδενικό εισόδημα, οι 32.000 «πλούσιοι» επαγγελματίες καταλήγουν να πληρώνουν από μόνοι τους τα 716 από 1,709 δισ. που δίνουν στην Εφορία συνολικά όλοι μαζί οι επαγγελματίες.

Δεν είναι όλοι το ίδιο

Σύμφωνα με τα στατιστικά της ΑΑΔΕ και του ΓΛΚ, το 71% των ελεύθερων επαγγελματιών δηλώνει εισόδημα χαμηλότερο από τον κατώτατο μισθό.

Επιπλέον:

  • Από τους σχεδόν 750.000 ελεύθερους επαγγελματίες, οι περίπου 500.000 έχουν εισοδήματα μόνο από την άσκηση ελεύθερου επαγγέλματος (ενώ οι 250.000 έχουν εισοδήματα και από μισθούς ή συντάξεις).
  • Το 54% των αμιγώς ελεύθερων επαγγελματιών χωρίς άλλα εισοδήματα, δηλώνουν… μηδενικά εισοδήματα.
  • Το 85% αυτών δηλώνει ετήσιο εισόδημα κάτω από τις 10 χιλιάδες ευρώ και ο μέσος φόρος εισοδήματος που εισπράττει το κράτος από αυτούς (425.000 επαγγελματίες) είναι μόλις 217 ευρώ ετησίως (ή 867 ευρώ μαζί με το τέλος επιτηδεύματος).

Αντιθέτως, το μέσο φορολογητέο εισόδημα για 3,5 εκατομμύρια μισθωτούς είναι 12.300 ευρώ ετησίως και ο μέσος φόρος που καλούνται να καταβάλλουν είναι 1.160 ευρώ.

Αντίστοιχα και οι συνταξιούχοι πληρώνουν κατά μέσο όρο 847 ευρώ φόρο εισοδήματος.

Τι αλλάζει

Βασικός κανόνας του νέου συστήματος (αλλά και με εξαιρέσεις) θα είναι ότι οι ελεύθεροι επαγγελματίες και οι αυτοαπασχολούμενοι δεν θα φορολογούνται πλέον για εισόδημα κατώτερο από εκείνο του μισθωτού που αμείβεται με τον κατώτατο μισθό.

Σήμερα το 47% των ελεύθερων επαγγελματιών πληρώνει φόρο έως 1.000 ευρώ το χρόνο και το 27% πληρώνει από 1.000-3.000 ευρώ. Με το νέο σύστημα η κατάσταση αλλάζει: μέχρι 1.000 ευρώ θα πληρώνει το 17% και το 54% (διπλάσιοι σε σχέση με πριν) θα πληρώνουν 1.000-3.000 ευρώ.

Επομένως όσοι δεν πλήρωναν τίποτα ή πλήρωναν ελάχιστα σε σχέση με τα εισοδήματά τους, θα πληρώνουν αυτά που τους αναλογούν.

Με τη μεταρρύθμιση της φορολογίας των ελεύθερων επαγγελματιών, τα έσοδα του Δημοσίου από τη φορολογία των ελεύθερων επαγγελματιών θα διαμορφωθούν στο 1,1-1,2% του ΑΕΠ, από 0,8% που είναι σήμερα. Και έτσι ακόμα όμως, η συνεισφορά των ελεύθερων επαγγελματιών θα είναι η μισή, σε σύγκριση με το 2,1% του ΑΕΠ που είναι ο μέσος όρος της ΕΕ.

Επίσης, από την άλλη πλευρά το νομοσχέδιο προβλέπει αύξηση του τεκμηρίου της ελάχιστης αμοιβής σε συνάρτηση με τον τζίρο, τον αριθμό των υπαλλήλων και την παλαιότητα της δραστηριότητας.

Ιδού τι αλλάζει, με αληθινά παραδείγματα:

1) Επιχειρηματίας με τουριστικά, έναρξη το 2000 και εισπράξεις 55.776 €, αλλά δήλωσε φέτος ότι είχε επαγγελματικές δαπάνες το 92% των εισπράξεων (!) και καθαρά κέρδη μόλις… 4.163€. Πλήρωσε φόρο 375€ και τέλος επιτηδεύματος 650€. Με το νέο σύστημα φορολόγησης, το φορολογητέο του εισόδημα προσδιορίζεται σε 14.196€ και ο φόρος του σε 1.823€ (+798€).

2) Ελαιοχρωματιστής με έναρξη το 2007 και τζίρο 43.458€, δήλωνε κέρδη 4.859€ (και δαπάνες…88%!) με αποτέλεσμα να πληρώνει φόρο 438€ και τέλος επιτηδεύματος 650€. Με το νέο σύστημα φορολόγησης, το φορολογητέο του εισόδημα θα ανέλθει σε 19.165 € (14.196 + 35% προσαύξηση ΚΑΔ) και ο φόρος του σε 2.916€ (+1.828€).

3) Δικηγόρος με έναρξη το 2012 και τζίρο 22.326€, δήλωνε κέρδη 17.691€, πλήρωνε φόρο 2.592€ και τέλος επιτηδεύματος 650€. Με το νέο σύστημα, το φορολογητέο του εισόδημα παραμένει στα 17.691€ και ο φόρος του θα είναι 2.592€. Ο εν λόγω φορολογούμενος θα έχει μείωση 325-650€ (απαλλάσσεται σταδιακά από το τέλος επιτηδεύματος).

4) Νέος δικηγόρος με έναρξη το 2022 και τζίρο 17.140€ δήλωσε κέρδη 5.548€ και είχε φόρο 499€ (και απαλλαγή από τέλος επιτηδεύματος). Με το νέο σύστημα, το φορολογητέο του εισόδημα θα ανέλθει σε 10.920€ και ο φόρος του θα είναι μηδενικός για τα έτη 2023 και 2024 (2ο και 3ο έτος λειτουργίας). Επομένως, θα έχει μείωση φόρου στα δύο επόμενα έτη (κέρδος 1.000 ευρώ). Το έτος 2025 (4ο έτος λειτουργίας) θα πληρώσει το 33% του αναλογούντος φόρου, δηλαδή 364€, έναντι 499€ φέτος. Το έτος 2026 (5ο έτος λειτουργίας), θα πληρώσει 738€ (67% του αναλογούντος φόρου), ενώ από το έτος 2027 (6ο έτος λειτουργίας) και εφεξής, ο φόρος θα ανέλθει σε 1.102€.