Η ΕΥΔΑΠ μέσα από τη συνεχή αναβάθμιση των εγκαταστάσεών της, στοχεύει στην σταδιακή μείωση των παραγόμενων αποβλήτων με επαναχρησιμοποίηση των παραπροϊόντων από τις παραγωγικές διαδικασίες, με ανάκτηση και παραγωγή ενέργειας από τα απόβλητα των παραγωγικών διαδικασιών και με σταθερή μείωση των εκπομπών των αερίων του θερμοκηπίου.
Στο πλαίσιο της υπεύθυνης διαχείρισης των υγρών και στερεών αποβλήτων, και της εφαρμογής πρακτικών κυκλικής οικονομίας, η Εταιρεία συμβάλλει στην επίτευξη των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης, όπως αυτοί έχουν οριστεί από τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών. Επιπροσθέτως, η ΕΥΔΑΠ, στην προσπάθειά της να συνεισφέρει στην υπεύθυνη διαχείριση των ανακυκλώσιμων υλικών με σκοπό την ενεργή συμβολή της στην παγκόσμια προσπάθεια για την αξιοποίηση των πρώτων υλών και την επαναφορά τους στον οικονομικό κύκλο, προωθεί τη συλλογή και ανακύκλωση χαρτιού και μπαταριών.
Επεξεργασία ιλύος στις ΜΕΝ
Στις ΜΕΝ Αχαρνών και Γαλατσίου σήμερα, η ιλύς που δημιουργείται από την καθίζηση και την πλύση των φίλτρων, μεταφέρεται σε υφιστάμενες δεξαμενές και στη συνέχεια μέρος αυτού αποτελεί μέρος του ανακτώμενου νερού και οδηγείται στην είσοδο των ΜΕΝ για εκ νέου επεξεργασία, ενώ το υπόλοιπο οδηγείται μέσω του αποχετευτικού συστήματος της ΕΥΔΑΠ, στο Κέντρο Επεξεργασίας Λυμάτων της Ψυττάλειας.
Σε όλες τις ΜΕΝ, στο πλαίσιο της Βιώσιμης διαχείρισης των υδατικών πόρων αλλά και εφαρμογής των βέλτιστων διαθέσιμων τεχνικών, η ΕΥΔΑΠ επενδύει στην αναβάθμιση τους με την κατασκευή των απαραίτητων συμπληρωματικών έργων για την επεξεργασία και τη διαχείριση της ιλύος που παράγεται, κατά τη διαδικασία διύλισης του νερού.
Με ευαισθησία και περιβαλλοντική ευθύνη, η ΕΥΔΑΠ έχει βάλει σε προτεραιότητα την βελτιστοποίηση της επεξεργασίας της ιλύος που προκύπτει ως απόβλητο, από την επεξεργασία νερού.
Για το σκοπό αυτό:
- Στη ΜΕΝ Πολυδενδρίου, το 2019 ολοκληρώθηκε η κατασκευή και τέθηκε σε λειτουργία η σύγχρονη μονάδα διαχείρισης ιλύος, μέσω της οποίας η παραγόμενη από τη διύλιση του νερού ιλύς, τυγχάνει περαιτέρω επεξεργασίας, διαχωρίζεται το στερεό απόβλητο από το νερό και στη συνέχεια το μεν νερό εισέρχεται στην είσοδο της ΜΕΝ για εκ νέου επεξεργασία. Η παραγόμενη στερεά πλέον ιλύς, συλλέγεται και μεταφέρεται σε αδειοδοτημένους χώρους.
- Στη ΜΕΝ Ασπροπύργου, ολοκληρώθηκε το 2019 η επισκευή και ο εκσυγχρονισμός των υφιστάμενων συστημάτων επεξεργασίας της ιλύος και τέθηκαν σε λειτουργία, μέσω της οποίας η παραγόμενη από τη διύλιση του νερού ιλύς, τυγχάνει περαιτέρω επεξεργασίας, διαχωρίζεται το στερεό απόβλητο από το νερό και στη συνέχεια νερό εισέρχεται στην είσοδο της ΜΕΝ για εκ νέου επεξεργασία. Η παραγόμενη στερεά πλέον ιλύς, συλλέγεται και μεταφέρεται σε αδειοδοτημένους χώρους.
- Στη ΜΕΝ Αχαρνών, ολοκληρώθηκε το 2021 η κατασκευή της μονάδας διαχείρισης ιλύος και εκπλυμάτων αντίστροφης πλύση, μέσω της οποίας η παραγόμενη από τη διύλιση του νερού ιλύς, τυγχάνει περαιτέρω επεξεργασίας, διαχωρίζεται το στερεό απόβλητο από το νερό και στη συνέχεια το νερό εισέρχεται στην είσοδο της ΜΕΝ για εκ νέου επεξεργασία. Η παραγόμενη στερεά πλέον ιλύς, συλλέγεται και μεταφέρεται σε αδειοδοτημένους χώρους.
- Στη ΜΕΝ Γαλατσίου, το έργο κατασκευής της μονάδας διαχείρισης ιλύος βρίσκεται σε φάση κατακύρωσης οριστικού αναδόχου, η έναρξη κατασκευής του έργου αναμένεται εντός του Γ΄ τρίμηνου του 2022, με αναμενόμενο χρόνο ολοκλήρωσης το Δ΄ τρίμηνο του 2023.
Η ιλύς που θα παράγεται μετά την επεξεργασία του αδιύλιστου νερού, τυγχάνει περαιτέρω επεξεργασίας σε δεξαμενές κροκιδοκαθίζησης και καταλήγει ως τελευταίο στάδιο στην μονάδα αφυδάτωσης. Οι ποσότητες της παραγομένης επεξεργασμένης ιλύος από τις ΜΕΝ, καταγράφονται σε ετήσια βάση στην διαδικτυακή ηλεκτρονική πλατφόρμα συλλογής και επεξεργασίας των στοιχείων παραγωγής και διαχείρισης αποβλήτων (ΗΜΑ) σύμφωνα με την σχετική νομοθεσία, και συλλέγεται από αδειοδοτημένες επιχειρήσεις για περαιτέρω αξιοποίηση, ως βελτιωτικό του εδάφους, για διάφορες καλλιέργειες σε περιπτώσεις δενδροφυτεύσεων, για την τσιμεντοβιομηχανία και την κεραμοποιία.
Κυκλική οικονομία στη διαχείριση λυμάτων
Κατά την επεξεργασία των λυμάτων παράγονται στερεά απόβλητα, τα οποία αποτελούνται κατά βάση από τα παραπροϊόντα προ-επεξεργασίας των λυμάτων και ιλύ. Πρόκειται για μη επικίνδυνα απόβλητα, η υπεύθυνη διάθεση και διαχείριση των οποίων αποτελεί προτεραιότητα για τα ενδιαφερόμενα μέρη της ΕΥΔΑΠ, όπως για παράδειγμα για τις τοπικές κοινωνίες των ΚΕΛ, λαμβάνοντας ιδιαιτέρως υπόψη τις μεγάλες ετήσιες ποσότητές τους. Τα στερεά αποβλητα στα Κέντρα Επεξεργασίας Λυμάτων, που προέρχονται από την παραγωγική διαδικασία κατά το στάδιο της προ-επεξεργασίας των λυμάτων (εσχαρίσματα, άμμος και βαρέα στερεά), καθώς επίσης και της πρωτοβάθμιας ιλύος (εσχαρίσματα λεπτής εσχάρωσης ιλύος), οδηγούνται προς υγειονομική ταφή. Η ξήρανση της αφυδατωμένης ιλύος που παράγεται και από τα τρία Κέντρα Επεξεργασίας Λυμάτων πραγματοποιείται στο Κέντρο Επεξεργασίας Λυμάτων της Ψυττάλειας (ΚΕΛΨ).
Το βιοαέριο που παράγεται στο στάδιο της χώνευσης της επεξεργασίας της λάσπης στα ΚΕΛ Ψυττάλειας και Μεταμόρφωσης αξιοποιείται για την παραγωγή ενέργειας. 100% της ποσότητας βιοαερίου που παράγεται στο ΚΕΛ Ψυττάλειας (ΚΕΛΨ) χρησιμοποιείται για τις ανάγκες της εγκατάστασης. 70% της ποσότητας βιοαερίου που παράγεται στο ΚΕΛ Μεταμόρφωσης (ΚΕΛΜ) χρησιμοποιείται για τις ανάγκες της εγκατάστασης. 100% της ποσότητας του παραγόμενου ξηραμένου προϊόντος, αξιοποιείται θερμικά από την τσιμεντοβιομηχανία, ως εναλλακτικό καύσιμο, εφαρμόζοντας μια τεχνολογικά σύγχρονη, περιβαλλοντικά αποδεκτή και βιώσιμη λύση διαχείρισης.
Ανακτημένο Νερό
Επαναχρησιμοποίηση του παραγόμενου νερού από την επεξεργασία της ιλύος στις ΜΕΝ
Με την κατασκευή των έργων για την επεξεργασία της ιλύος στις ΜΕΝ, θα επιτυγχάνεται η επαναχρησιμοποίηση του νερού που θα προκύπτει από την φυγοκέντρηση της προκύπτουσας από τη διϋλιστική διαδικασία του νερού ιλύος. Το νερό αυτό, θα προστεθεί στην ήδη υλοποιούμενη επαναχρησιμοποίηση του συνόλου των ποσοτήτων νερού που καταναλώνονται για τις πλύσεις των φίλτρων των διυλιστηρίων, με την επανεισαγωγή του στο υδραγωγείο μεταφοράς ακατέργαστου νερού για διύλιση.
Επαναχρησιμοποίηση ανακτημένου νερού από την επεξεργασία λυμάτων στα ΚΕΛ
Μέρος από την επεξεργασμένη εκροή των Κέντρων Επεξεργασίας Λυμάτων Ψυττάλειας (ΚΕΛΨ) και Μεταμόρφωσης (ΚΕΛΜ), χρησιμοποιείται για άρδευση του πρασίνου και άλλες ανάγκες των εγκαταστάσεων σε νερό (πλύση, βιομηχανικό νερό). Πρόκειται για νερό που χρησιμοποιείται μέσα στις εγκαταστάσεις της ΕΥΔΑΠ και δε διατίθεται ακόμη σε τρίτους.
Επαναχρησιμοποίηση ανακτημένου νερού στα νέα έργα αποχέτευσης ανατολικής Αττικής
Στόχος της ΕΥΔΑΠ με την κατασκευή των συγκεκριμένων έργων είναι η ολοκληρωμένη διαχείριση των λυμάτων της περιοχής, με επίκεντρο τη δυνατότητα επαναχρησιμοποίησης των επεξεργασμένων εκροών για την άρδευση καλλιεργειών και περιαστικού πρασίνου. Το 2020 επετεύχθη σημαντική πρόοδος στην εξέλιξη των έργων αποχέτευσης ακαθάρτων στην Ανατολική Αττική. Στο θέμα γίνεται εκτενής αναφορά στην ενότητα «Υγεία & Ασφάλεια Καταναλωτών, Υπηρεσίες Αποχέτευσης της ΕΥΔΑΠ».
Επαναχρησιμοποίηση με απευθείας άντληση από το δίκτυο (sewer mining)
Στο πλαίσιο των εφαρμογών των αρχών της κυκλικής οικονομίας, η ΕΥΔΑΠ, υλοποιεί ερευνητικά προγράμματα που στοχεύουν στην αποκεντρωμένη επαναχρησιμοποίηση με την αξιοποίηση υγρών λυμάτων κατευθείαν από το δίκτυο αποχέτευσης.
Μετά την επιτυχημένη ολοκλήρωση του ευρωπαϊκού ερευνητικού προγράμματος DESSIN, η μονάδα επεξεργασίας λυμάτων με την τεχνική sewer mining, τίθεται σε λειτουργία για πρώτη φορά στην Ελλάδα από την Υπηρεσία Έρευνας και Ανάπτυξης (R&D) της ΕΥΔΑΠ στη Μεταμόρφωση, ενώ μέχρι στιγμής έχει εφαρμοστεί μόνο στην Αυστραλία.
Μια μονάδα sewer mining δέχεται λύματα απευθείας από το δίκτυο αποχέτευσης, τα επεξεργάζεται επιτόπου και στη συνέχεια παράγει ανακυκλωμένο νερό για επαναχρησιμοποίηση. Το ανακυκλωμένο νερό πληροί τις απαιτήσεις που ορίζει η νομοθεσία και χρησιμοποιείται για την άρδευση εκτάσεων καλλωπιστικών φυτών στις εγκαταστάσεις της ΕΥΔΑΠ στην Μεταμόρφωση.
- Μείωση στις ποσότητες των επεξεργασμένων απορροών που διατίθενται στους υδάτινους αποδέκτες
- Μείωση της ζήτησης νερού από τους επιφανειακούς και υπόγειους υδροφορείς και κατά συνέπεια διατήρηση των αποθεμάτων τους
- Δυνατότητα εμπλουτισμού των υπογείων υδροφορέων
- Μείωση του κόστους μεταφοράς των λυμάτων
- Δυνατότητα δημιουργίας και συντήρησης περιοχών αστικού πράσινου σημαντικών πόλων για την ποιότητα ζωής στην πόλη, και κατά συνέπεια βελτίωση του αισθητικού τοπίου της εκάστοτε περιοχής, χωρίς κατανάλωση πόσιμου νερού για την άρδευσή τους
- Δυνατότητα παροχής ανακτημένου νερού για χρήσεις άρδευσης σε περιοχές που αντιμετωπίζουν προβλήματα λειψυδρίας (νησιά). Η τεχνολογία Sewer Mining επεκτείνεται, μέσω του ευρωπαϊκά χρηματοδοτούμενου ερευνητικού έργου NEXTGEN, σε παρόμοια μονάδα επαναχρησιμοποίησης, στο πλαίσιο της ανάπλασης του Φυτωρίου του Δήμου Αθηναίων στην Λ. Κατεχάκη