Στην επιβεβαίωση της αξιολόγησης ΒΒΒ-, διατηρώντας παράλληλα σταθερή την προοπτική (outlook) της ελληνικής οικονομίας προχώρησε ο αμερικανικός οίκος αξιολόγησης Fitch Ratings, κρατώντας την όποια αναβάθμιση για την αξιολόγηση του Νοέμβρη, η οποία θα γίνει στις 22 του μήνα.

Η Fitch διαφοροποιήθηκε από την κίνηση της S&P τον Απρίλιο, η οποία ναι μεν επίσης επιβεβαίωσε την αξιολόγηση στο ΒΒΒ-, αλλά αναβάθμισε το outlook σε θετικό.

Σύμφωνα με τα όσα αναφέρει η Fitch στην έκθεσή της για την ελληνική οικονομία, η αξιολόγηση της χώρας αντικατοπτρίζει επίπεδα κατά κεφαλήν εισοδήματος και δείκτες διακυβέρνησης που βρίσκονται πολύ πάνω από τη διάμεση τιμή «ΒΒΒ», σε συνδυασμό με την αξιοπιστία των πολιτικών που υποστηρίζεται από τη συμμετοχή στην ΕΕ και την ευρωζώνη.

Τα πλεονεκτήματα αυτά αντιπαραβάλλονται με τις παρακαταθήκες της κρίσης δημόσιου χρέους, οι οποίες περιλαμβάνουν μεγάλα αποθέματα δημόσιου και εξωτερικού χρέους, καθώς και υψηλή αν και μειούμενη ανεργία, χαμηλό μεσοπρόθεσμο αναπτυξιακό δυναμικό και ορισμένες επίμονες ευπάθειες στον τραπεζικό τομέα.

Έλλειμμα και δημόσιο χρέος

Η Fitch προβλέπει συνεχιζόμενη μείωση του συνολικού ελλείμματος της γενικής κυβέρνησης στο 0,8% του ΑΕΠ το 2025, με πρωτογενή πλεονάσματα κατά μέσο όρο 2,3% το 2024-2025 (από 1,9% το 2023). Οι πρόσφατες επιδόσεις έχουν ενισχυθεί από την ισχυρότερη του αναμενόμενου εισροή εσόδων και τη συγκράτηση των δαπανών.

Η Fitch βλέπει μια ισχυρή δέσμευση για δημοσιονομική σύνεση, με τα μεσοπρόθεσμα δημοσιονομικά σχέδια της κυβέρνησης να εδράζονται σε συντηρητικές παραδοχές για τα έσοδα, τη στιγμή που οι αρχές προωθούν φιλόδοξες μεταρρυθμίσεις για την αύξηση των εσόδων (συμπεριλαμβανομένης της μείωσης της φοροδιαφυγής μεταξύ των αυτοαπασχολούμενων και της προώθησης των ηλεκτρονικών συναλλαγών). Η επιτυχής αύξηση των εσόδων θα μπορούσε να δημιουργήσει κάποιο δημοσιονομικό χώρο, αν και το νέο ευρωπαϊκό δημοσιονομικό πλαίσιο θέτει κάποια όρια στις πρόσθετες δαπάνες.

Η Fitch αναμένει επίσης ότι ο συνδυασμός ισχυρών δημοσιονομικών αποτελεσμάτων, σταθερού κόστους επιτοκίων και μέτριας ονομαστικής ανάπτυξης θα συνεχίσει να οδηγεί σε μείωση του λόγου δημόσιου χρέους/ΑΕΠ, στο 147,3% το 2025 (από 161,9% το 2023) και κάτω από το 140% το 2028. Αυτό θα αποτελούσε σημαντική προσαρμογή (ο δείκτης κορυφώθηκε στο 207% το 2020), αλλά θα εξακολουθούσε να αφήνει το χρέος πολύ πάνω από τον μέσο όρο του «ΒΒΒ» (55%) και της ευρωζώνης (89,9%). Το ευνοϊκό προφίλ χρέους της χώρας μειώνει σημαντικά τους κινδύνους της αγοράς, ενώ τα μεγάλα ταμειακά αποθέματα (35 δισ. ευρώ το 1ο τρίμηνο) χρησιμεύουν ως μαξιλάρι και θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για την περαιτέρω μείωση των επιπέδων χρέους.

Θα συνεχιστεί η ανάπτυξη

Η Fitch προβλέπει ότι η δυναμική της ανάπτυξης θα συνεχιστεί με 2,3% το 2024 και 2,4% το 2025 (από 2% το 2023), πολύ πάνω από τον μέσο όρο της ευρωζώνης (1,1%).

Η οικονομική ανάπτυξη θα οδηγηθεί από την αύξηση των πραγματικών μισθών, τη συνεχή αύξηση της απασχόλησης και τις σταθερές επενδύσεις. Αναμένει επίσης ότι οι επενδύσεις που σχετίζονται με το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας θα επιταχυνθούν, με την απορρόφηση των επιχορηγήσεων να κορυφώνεται στο 3% του ΑΕΠ το 2026 από 1% το 2023 και θετικές δευτερογενείς επιπτώσεις στις ιδιωτικές επενδύσεις και την κατανάλωση.

Ανεργία

Η ανάκαμψη της Ελλάδας συνοδεύεται από σταθερή βελτίωση στην αγορά εργασίας, με την ανεργία να βρίσκεται σήμερα σε χαμηλό 15ετίας (10,2% τον Μάρτιο), την αύξηση της απασχόλησης και τη μικρή αύξηση της συμμετοχής. Βλέπει περαιτέρω σταδιακή μείωση της ανεργίας τα επόμενα δύο χρόνια, αλλά σημειώνει ότι οι κίνδυνοι έλλειψης εργατικού δυναμικού αυξάνονται, ιδίως στους τομείς έντασης εργασίας, όπως ο τουρισμός και οι κατασκευές.

Οι αρχές εστιάζουν σε μια σειρά μεταρρυθμίσεων για την αύξηση του εργατικού δυναμικού, αλλά οι πιέσεις στους μισθούς είναι πιθανό να αυξηθούν. Επί του παρόντος, η δυναμική των μισθών είναι σχετικά συγκρατημένη (4%), αλλά υπάρχει κίνδυνος να έχουν πιο επίμονη επίδραση στον πληθωρισμό και ενδεχομένως να επηρεάσουν την ανταγωνιστικότητα μεσοπρόθεσμα.

Τράπεζες

Οι ελληνικές τράπεζες διατήρησαν υψηλή ρευστότητα και ισχυρή κερδοφορία, υποστηριζόμενες από τα υψηλότερα επιτόκια, την ολοκλήρωση των αναδιαρθρώσεων και την εξυγίανση των ισολογισμών.

Ο δείκτης συνολικών ιδίων κεφαλαίων αυξήθηκε σε 18,8% στο τέλος του 2023, ελάχιστα κάτω από τον μέσο όρο της ευρωζώνης που είναι 19,7%. Ο ενοποιημένος δείκτης μη εξυπηρετούμενων δανείων μειώθηκε περαιτέρω σε 6,2% στο τέλος του 2023 (από 8,7% στο τέλος του 2022), με την Fitch να αναμένει ότι ο δείκτης θα μειωθεί περαιτέρω το 2024-2025 λόγω ενός συνδυασμού οργανικών δράσεων και μικρών πωλήσεων χαρτοφυλακίου.

Οι κίνδυνοι

Οι παράγοντες που θα μπορούσαν, μεμονωμένα ή συλλογικά, να οδηγήσουν σε αρνητική δράση/υποβάθμιση της αξιολόγησης είναι:

Δημόσια οικονομικά: Ανανεωμένη ανοδική τάση του χρέους της γενικής κυβέρνησης/ΑΕΠ, για παράδειγμα, λόγω διαρθρωτικής δημοσιονομικής χαλάρωσης, παρατεταμένης αδύναμης ανάπτυξης ή υλοποίησης σημαντικών ενδεχόμενων υποχρεώσεων.

Μακροοικονομικά: Σοβαρό δυσμενές σοκ που θα επηρέαζε το μεσοπρόθεσμο αναπτυξιακό δυναμικό της Ελλάδας και θα επιδείνωνε την εξωτερική ανταγωνιστικότητα.

Οι παράγοντες που θα μπορούσαν, μεμονωμένα ή συλλογικά, να οδηγήσουν σε θετική δράση/αναβάθμιση της αξιολόγησης είναι:

Δημόσια οικονομικά: Συνεχής και σημαντική μείωση του χρέους γενικής κυβέρνησης/ΑΕΠ, η οποία οφείλεται, για παράδειγμα, στη μεσοπρόθεσμη δημοσιονομική εξυγίανση.

Μακροοικονομικά: Βελτίωση του μεσοπρόθεσμου αναπτυξιακού δυναμικού και των επιδόσεων, για παράδειγμα, λόγω υψηλότερων επενδύσεων ή/και εφαρμογής διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων.