Οι μεγάλες «παγίδες» της φετινής φορολογικής δήλωσης

Πιο... εμπλουτισμένη με προσυμπληρωμένα στοιχεία, αλλά με πολλές παγίδες για τους φορολογούμενους θα είναι η φετινή φορολογική δήλωση, η οποία πρέπει να υποβληθεί... θεωρητικά έως τις 30 Ιουνίου. 

Η εξόφληση του φόρου για όσους λάβουν χρεωστικό εκκαθαριστικό σημείωμα θα γίνει σε 8 δόσεις. Η πρώτη θα καταβληθεί στο τέλος Ιουλίου και η τελευταία στο τέλος Φεβρουαρίου 2024! 

Ωστόσο, θεωρείται σχεδόν σίγουρο ότι φέτος, ιδίως, λόγω της ιδιαιτερότητας των εκλογών, αναμένεται να δοθεί μια πρώτη παράταση έως τις 31 Ιουλίου, στη συνέχεια μάλλον θα ακολουθήσει και δεύτερη έως τις 31 Αυγούστου, ενώ δεν αποκλείεται και... τρίτη παράταση έως τις 30 Σεπτεμβρίου! 

Πάντως, το πιθανότερο είναι να δοθεί παράταση έως το τέλος Αυγούστου, υπό την προϋπόθεση ότι όσοι έχουν χρεωστικό σημείωμα, θα καταβάλλουν τότε δύο δόσεις μαζεμένες. Πάντως, όσοι έχουν τη... διάθεση και το... χρήμα για να εξοφλήσουν εφάπαξ τον φόρο έως τις 31 Ιουλίου, θα έχουν έκπτωση 3% επί τού συνολικού ποσού.  

Ανεξαρτήτως της προθεσμίας υποβολής των φορολογικών δηλώσεων, οι 7 στους 10 φορολογούμενους, επί συνόλου 9.000.000 φυσικών και νομικών προσώπων (περίπου 6,3 εκατ. ΑΦΜ), δεν αναμένεται να πληρώσει φέτος φόρο, εκτός και αν έχει... θέμα με τεκμήρια. Από τους 7 στους 10, σχεδόν οι μισοί, θα έχουν επιστροφή φόρου, οπότε αυτοί θα πρέπει να βιαστούν περισσότερο, καθώς θα λάβουν γρήγορα την επιστροφή φόρου και θα μπορούν να κινηθούν πιο άνετα, εφόσον χρειαστεί να πουλήσουν κάποιο περιουσιακό τους στοιχείο. 

Η συντριπτική πλειονότητα των φορολογούμενων δεν ασχολείται απευθείας με την υποβολή των φορολογικών δηλώσεων, καθώς αναθέτει τη διαδικασία σε λογιστές. Ωστόσο, είναι εξίσου σημαντικός ο αριθμός των φορολογουμένων που αποστέλλουν οι ίδιοι τις φορολογικές δηλώσεις ή αναθέτουν τη συμπλήρωση και αποστολή σε συγγενικά πρόσωπα, που μπορεί να είναι πιο εξοικειωμένα και με τη χρήση της τεχνολογίας, αλλά και με τα φορολογικά. Τόσο στην περίπτωση υποβολής δήλωσης μέσω λογιστή, όσο και όταν κάποιος φορολογούμενος αποστέλλει τη δήλωση μόνος του, απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή, καθώς μπορεί να υπάρχουν πολλά... σκοτεινά σημεία, τα οποία μπορεί να οδηγήσουν σε... περιπέτειες, με την πληρωμή επιπλέον φόρων. Ιδίως, αν υπάρχουν μεταβολές σε περιουσιακά στοιχεία ή προέκυψαν εισοδήματα από ακίνητα ή υπάρχει μίσθωση ακινήτου, τότε η βοήθεια λογιστή είναι απαραίτητη. 

Αλλαγές και καινοτομίες

Για πρώτη φορά φέτος, οι φορολογικές δηλώσεις περιλαμβάνουν το δικαίωμα της τροποποίησης επιμέρους κωδικών στο βασικό έντυπο Ε-1, με βάση τα στοιχεία που έχουν διαβιβαστεί στην ψηφιακή πλατφόρμα myDATA.

Επιπλέον, έχει ανασχεδιαστεί το εκκαθαριστικό, ενώ έχει γίνει ευκολότερη η συμπλήρωση και του εντύπου Ε-2 που αφορά τα εισοδήματα από μισθώματα ή τη δωρεάν παραχώρηση κατοικίας. Στο βασικό έντυπο Ε-1 αναγράφονται διακριτά τα ποσά δαπανών με ηλεκτρονικά μέσα, που αφαιρούνται από το εισόδημα ή υπολογίζονται διπλά για τον σχηματισμό του απαιτούμενου ποσού δαπανών με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής. Επιπλέον, έχουν δημιουργηθεί νέοι κωδικοί για τη χορήγηση της απαλλαγής από τον φόρο εισοδήματος στην περίπτωση συνεργασίας φυσικών προσώπων, κατά κύριο επάγγελμα αγροτών.

Η… «ενδεκάδα» που θέλει προσοχή

Τα... τυπικά των φορολογικών δηλώσεων κρύβουν αρκετές παγίδες και απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή στη διαδικασία υποχρέωσης συμπλήρωσης και υποβολής των σχετικών στοιχείων από τα φυσικά πρόσωπα. 

Ειδικότερα:

1. Υποχρεωμένοι να υποβάλλουν φορολογική δήλωση είναι όσοι έχουν τη φορολογική κατοικίας τους στην Ελλάδα και πέρυσι συμπλήρωσαν το 18ο έτος της ηλικίας τους, ακόμη και αν είναι εξαρτώμενα μέλη ή ακόμη και αν δεν απέκτησαν πραγματικό ή δεν έχουν τεκμαρτό εισόδημα. 

2. Ξεχωριστή είναι η διαδικασία υποβολής χωριστών δηλώσεων από τους συζύγους. Σημειώνεται ότι για να γίνει χωριστή υποβολή από τους δύο συζύγους, πρέπει έως τις 28 Φεβρουαρίου να είχαν υποβάλει σχετική δήλωση στο Taxisnet. Αν δεν έχει γίνει αυτή η διαδικασία, τότε οι δύο σύζυγοι υποβάλλουν κοινή δήλωση. Αν όμως υπάρχει διακοπή της έγγαμης συμβίωσης κατά το χρονικό διάστημα υποβολής της φορολογικής δήλωσης ή ο ένας από τους δύο συζύγους τέθηκε σε καθεστώς πτώχευσης ή βρίσκεται σε δικαστική συμπαράσταση, τότε υποβάλλεται χωριστή δήλωση. Από την άλλη πλευρά, σημειώνεται ότι στην περίπτωση κοινών δηλώσεων η εκκαθάριση γίνεται ξεχωριστά για τον καθένα. Αυτό σημαίνει ότι εκδίδονται δύο διαφορετικές πράξεις προσδιορισμού του φόρου, μία για τον κάθε σύζυγο. Πρέπει να σημειωθεί ότι τα παραπάνω ισχύουν και για όσους έχουν συνάψει σύμφωνο συμβίωσης. 

3. Αν κάποιος φορολογούμενος απεβίωσε, τότε η φορολογική δήλωση υποβάλλεται από τους κληρονόμους του έως τις 31 Δεκεμβρίου 2023, αποκλειστικά στη ΔΟΥ όπου ανήκε ο θανών. Εννοείται ότι δεν μπορεί να γίνει ηλεκτρονική δήλωση με τους κωδικούς Taxisnet του αποβιώσαντος. 

4. Υποβάλλεται ξεχωριστή φορολογική δήλωση από ανήλικο τέκνο, αν υπάρχει εισόδημα από ακίνητη περιουσία, που αναγράφεται στη δήλωση του υπόχρεου γονέα. 

5. Η αναγραφή του Αριθμού Μητρώου Κοινωνικής Ασφάλισης (ΑΜΚΑ) πρέπει να αναγράφεται υποχρεωτικά στις φορολογικές δηλώσεις, τόσο για τον υπόχρεο όσο και για τον ή τη σύζυγο, ενώ είναι υποχρεωτική και για τα εξαρτώμενα μέλη. Στις εξαιρέσεις εμπίπτουν μόνο εκείνοι που δεν υποχρεούνται σε απόκτηση ΑΜΚΑ ή επικαλούνται "ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα" και δεν επιθυμούν να γνωστοποιήσουν το σχετικό στοιχείο, ούτε για τους ίδιους, ούτε για τα εξαρτώμενα μέλη τους. Επιπλέον, οι φορολογούμενοι με εξαρτώμενα τέκνα συμπληρώνουν το επίθετο του τέκνου, καθώς και τον Αριθμό Δελτίου Ταυτότητας του, σε ειδικά πεδία, εφόσον αυτό έχει εκδοθεί.

6. Ο Αριθμός Φορολογικού Μητρώου είναι υποχρεωτικός για όλα τα εξαρτώμενα μέλη (άγαμα τέκνα, ανιόντες, ανήλικοι ορφανοί συγγενείς, αδέλφια με αναπηρία κ.λπ., καθώς για τα εξαρτώμενα άνω των 18 ετών, αλλά και για τα εξαρτώμενα μέλη κάτω των 18, εφόσον τους έχει αποδοθεί ΑΦΜ κατά τον χρόνο υποβολής της δήλωσης. Στην περίπτωση που τα τέκνα φιλοξενούνται από τους γονείς τους στην κατοικία των γονέων, τότε αυτά δεν επιβαρύνονται με το τεκμήριο κατοικίας και το τεκμήριο επιβαρύνει τους γονείς.

7. Εάν το εξαρτώμενο μέλος μιας οικογένειας σπουδάζει σε άλλη πόλη από τον τόπο κατοικίας της οικογένειας, τότε στη φορολογική δήλωση, πρέπει να αναγραφεί η φοιτητική στέγη ως δευτερεύουσα κατοικία του γονέα, ώστε να "φορτώνεται" αυτός το σχετικό τεκμήριο που προκύπτει. 

8. Φέτος, για πρώτη φορά, όσοι υποβάλλουν εκπρόθεσμα τη φορολογική τους δήλωση δεν θα πληρώσουν πρόστιμο, εφόσον ο φόρος που προκύπτει δεν υπερβαίνει τα 100 ευρώ. 

9. Όσοι έλαβαν πέρυσι αναδρομικά από μισθούς, συντάξεις και επιδόματα για προηγούμενα έτη, τότε πρέπει να γνωρίζουν ότι πρέπει να υποβάλλουν ηλεκτρονική δήλωση για το έτος που αφορούν τα σχετικά ποσά. Σημειώνεται ότι αν τα ποσά αυτά αφορούν αναδρομικά από το 2015 και μετά, τότε η δήλωση υποβάλλεται υποχρεωτικά με ηλεκτρονικό τρόπο. 

10. Η εισφορά αλληλεγγύης έπαψε να ισχύει για όλους από την 1η Ιανουαρίου του 2023. Ωστόσο, για το φορολογικό έτος 2022, η απαλλαγή από την ειδική εισφορά αλληλεγγύης αφορά μόνο τα εισοδήματα του ιδιωτικού τομέα, αλλά ισχύει κανονικά για τα εισοδήματα από μισθωτή εργασία στο δημόσιο τομέα και τις συντάξεις.

11. Σε περίπτωση που φορολογικός κάτοικος Ελλάδας μετέφερε την κατοικία του στο εξωτερικό εντός του 2022, η δήλωση υποβάλλεται εμπρόθεσμα καθ' όλη τη διάρκεια του φορολογικού έτους και το αργότερο έως τις 31.12.2023.

Αποδείξεις και τεκμήρια «καίνε» πολύ κόσμο 

Δύο... πονεμένες ιστορίες για τους φορολογούμενους αποτελούν οι ηλεκτρονικές αποδείξεις και τα τεκμήρια, τα οποία κάθε χρόνο «καίνε» πολύ κόσμο! 

Σύμφωνα με τη φορολογική νομοθεσία, για το "χτίσιμο" του αφορολογήτου ορίου, απαραίτητο στοιχείο είναι η συλλογή των e-αποδείξεων, δηλαδή των συναλλαγών που έγιναν με ηλεκτρονικά μέσα κατά τη διάρκεια της προηγούμενης χρονιάς (χρεωστικές και πιστωτικές κάρτες, e-bankinng). 

Από την υποχρέωση εξαιρούνται οι φορολογούμενοι που έχουν συμπληρώσει το 70ο έτος της ηλικίας τους αλλά και όσοι κατοικούν μόνιμα σε χωριά με πληθυσμό έως 500 κατοίκους και σε νησιά με πληθυσμό κάτω των 3.100 κατοίκων. Εάν ο φορολογούμενος κατοικεί σε τουριστική περιοχή, τότε απαλλάσσεται από τη κάλυψη του 30% του εισοδήματος του με ηλεκτρονικές αποδείξεις. 

Αναφορικά με τα τεκμήρια, πρέπει να σημειωθεί ότι όσοι είναι άνω των 65 ετών έχουν έκπτωση 30%. Άρα, εάν ένα ζευγάρι είναι άνω των 65 ετών και το γενικό τεκμαρτό εισόδημα τους υπολογίζεται σε 15.000 ευρώ, γι αυτούς θα υπολογιστεί με βάση τα 10.500 ευρώ. 

Σημειώνεται ότι για την κάλυψη του τεκμηρίου, οι φορολογούμενοι μπορούν να επικαλεστούν ανάλωση κεφαλαίου από προηγούμενα έτη, αρκεί φυσικά να προκύπτει ότι διαθέτουν περίσσευμα στην άκρη. 

Όσοι το έχουν εξαντλήσει και τους βρει η Εφορία, τότε θα φορολογηθούν κανονικά για το σύνολο του τεκμαρτού εισοδήματος που προκύπτει, αν αυτό είναι υψηλότερο από το πραγματικό εισόδημα της περυσινής χρονιάς, πληρώνοντας επιπλέον φόρο. 

Τα υπόλοιπα... ψιλά γράμματα

Σημαντικές διατάξεις για χιλιάδες άλλους φορολογούμενους που ανήκουν σε ειδικές περιπτώσεις, διέπουν και τη φετινή διαδικασία υποβολής των φορολογικών δηλώσεων. 

Ειδικότερα:

• Για τους νέους επιτηδευματίες, ο φόρος μειώνεται στο μισό και το πρώτο κλιμάκιο υπολογίζεται με συντελεστή 4,5%, αντί για 9%. 
• Όσοι αμείβονται με Δελτίο Παροχής Υπηρεσιών δικαιούνται έκπτωση φόρου από 777 ευρώ για τον άγαμο χωρίς εξαρτώμενα τέκνα και έως 1.120 ευρώ για τους έγγαμος που έχουν 3 εξαρτώμενα τέκνα. 
• Όσοι το 2022 απέκτησαν για πρώτη φορά εισοδήματα από επιχειρηματική δραστηριότητα, θα πληρώσουν μειωμένη προκαταβολή φόρου κατά 50%. 
• Όσοι εξαγόρασαν πέρυσι χρόνο ασφάλισης και κατέβαλαν εισφορές ως μισθωτοί στον ΕΦΚΑ, τότε δικαιούνται μείωση του ποσού από το φορολογητέο εισόδημα, το οποίο προέκυψε από μισθωτή εργασία. Σε αυτήν την κατηγορία εμπίπτουν όσοι εξαγόρασαν χρόνο σπουδών, στρατιωτική θητεία, χρόνο ανεργίας κλπ. 
• Οι φορολογικές δηλώσεις υποβάλλονται ηλεκτρονικά μέσω της ψηφιακής πύλης myAADE, και εντός χρονικού διαστήματος 30 ημερών από την ημερομηνία υποβολής της δήλωσης οι φορολογούμενοι, εφόσον έχουν υποβάλλει τη δήλωση με επιφύλαξη, οφείλουν να προσκομίσουν στη Δ.Ο.Υ. τα απαραίτητα δικαιολογητικά, τα οποία αποδεικνύουν τους ισχυρισμούς τους περί επιφύλαξης. Στη συνέχει γίνεται η εκκαθάριση της δήλωσης και εκδίδονται οι πράξεις διοικητικού προσδιορισμού φόρου από τη Δ.Ο.Υ., εντός προθεσμίας 90 ημερών από την υποβολή της δήλωσης. Σε περίπτωση που τα απαιτούμενα δικαιολογητικά δεν προσκομιστούν εντός της προαναφερθείσας προθεσμίας των 30 ημερών, οι δηλώσεις εκκαθαρίζονται, χωρίς να ληφθεί υπόψιν η επιφύλαξη.

Ανείσπρακτα ενοίκια

Ιδιαίτερη προσοχή χρειάζεται για όσους ιδιοκτήτες δεν... κατάφεραν να εισπράξουν πέρυσι τα μισθώματα για τα ακίνητα που είχαν ενοικιάσει. 

Σύμφωνα με τη φορολογική νομοθεσία, σε αυτήν την περίπτωση, πρέπει μέχρι την προθεσμία υποβολής της δήλωσης να έχουν εκδώσει διαταγή πληρωμής ή διαταγή απόδοσης χρήσης μισθίου ή δικαστική απόφαση αποβολής ή επιδίκασης μισθωμάτων ή να έχει ασκηθεί (κατατεθεί και κοινοποιηθεί) εναντίον του μισθωτή αγωγή αποβολής ή επιδίκασης μισθωμάτων.