Τρόμος έχει πιάσει χιλιάδες οφειλέτες που βρίσκονται σε κατάσταση χρεοκοπίας και κινδυνεύουν να χάσουν τα ακίνητα τους από τις τράπεζες, τα funds και την Εφορία.
Μετά την κατάργηση του Νόμου Κατσέλη που ψήφισε τον Φεβρουάριο του 2019 η Κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, ήρθε ο νόμος 4738/2020, ο οποίος προβλέπει τη ρύθμιση οφειλών ως δεύτερη (και τελευταία) ευκαιρία, προκειμένου κάποιος να σώσει την περιουσία του.
Όσοι δανειολήπτες έχουν λάβει ειδοποίηση για ημερομηνία πλειστηριασμού της περιουσίας τους, μπορούν να κερδίσουν χρόνο, καταθέτοντας αίτηση στην ηλεκτρονική πλατφόρμα http://www.keyd.gov.gr/ ή http://ofeiles.gov.gr.
Αυτοί που δεν μπορούν να γλιτώσουν τη διαδικασία του πλειστηριασμού είναι όσοι έχουν λάβει ήδη ειδοποίηση σχετικά με την ημερομηνία διενέργειας του, ενώ όλοι οι υπόλοιποι μπορούν να καταθέσουν αίτηση και να υπαχθούν στις σχετικές ρυθμίσεις, οπότε σε αυτήν την περίπτωση, δίνεται στον δανειολήπτη η δεύτερη ευκαιρία και σταματούν όλες οι διαδικασίες αναγκαστικής εκτέλεσης.
Επιπλέον, όσοι δανειολήπτες έχουν... μυριστεί ότι μέσα στο επόμενο εξάμηνο έρχεται η... σειρά τους, μπορούν να κάνουν χρήση του νέου νόμου, ο οποίος είναι πιο ευνοϊκός σε σχέση με το καθεστώς του πλειστηριασμού.
Το «κλειδί» των εξελίξεων
Η δεύτερη ευκαιρία είναι μια διαδικασία που ανατρέπει τα δεδομένα ενός πλειστηριασμού.
Τι γίνεται, όμως, στην περίπτωση πλειστηριασμού όπου η αξία των περιουσιακών στοιχείων του οφειλέτη είναι μεγαλύτερη από το προσφερόμενο τίμημα και δεν καλύπτει την απαίτηση της τράπεζας ή της εταιρείας διαχείρισης απαιτήσεων;
Αν η οφειλή αφορά στεγαστικό ή καταναλωτικό δάνειο, τότε το υπόλοιπο της οφειλής παραμένει ως απαίτηση από τον δανειστή, ο οποίος μπορεί να εισπράξει όποτε θέλει το σχετικό ποσό. Αν αυτό δεν καταστεί εφικτό, τότε μπορεί να εκδώσει διαταγή πληρωμής, η οποία έχει χρονική ισχύ 20 ετών!
Άρα, ο δανειστής θα συνεχίσει να... κυνηγάει τον οφειλέτη μέχρι να εισπράξει το σύνολο της οφειλής μέσα σε 20 χρόνια.
Αντιθέτως, με τις προστατευτικές διατάξεις του νόμου για τον εξωδικαστικό συμβιβασμό, καθορίζεται βήμα-βήμα η σχετική διαδικασία, υπό την προϋπόθεση ότι ο δανειολήπτης θα τηρήσει τη συμφωνία της ρύθμισης των οφειλών του, σώζοντας έτσι τα περιουσιακά του στοιχεία. Αν η ρύθμιση αυτή δεν τηρηθεί, τότε ο οφειλέτης εντάσσεται στο καθεστώς της πτώχευσης, οπότε σε αυτήν την περίπτωση θα χάσει την περιουσία του, χωρίς ωστόσο, να έχει καμία οφειλή προς τους δανειστές του, οι οποίοι δεν θα μπορούν να τον... κυνηγήσουν σε βάθος 20ετίας.
Από την άλλη πλευρά, η απώλεια ενός ακινήτου σε πλειστηριασμό δίνει τη δυνατότητα στον πρώην ιδιοκτήτη-οφειλέτη, να κηρύξει πτώχευση, χωρίς να μπει σε καμία διαδικασία ρύθμισης. Η υποβολή της σχετικής αίτησης σταματά η οποιαδήποτε οικονομική απαίτηση του πιστωτή και έτσι, παραμένει ανοικτή η μοναδική διέξοδος που έχει ο δανειολήπτης, έτσι ώστε να αξιοποιήσει προς όφελος του, τις ευνοϊκές διατάξεις που παρέχει ο νόμος για τη δεύτερη ευκαιρία.
Αναλυτικός οδηγός για τα δικαιώματα των οφειλετών έναντι των... ενοχλητικών
Η ενόχληση των οφειλετών από εισπρακτικές εταιρείες και δικηγορικά γραφεία για πλειστηριασμούς αποτελεί μια παράνομη πρακτική, όταν δεν ακολουθεί τους κανόνες που έχει θεσπίσει η Πολιτεία.
Όπως έχει καταγγείλει και η Ένωση Εργαζομένων Καταναλωτών Ελλάδος, τα τελευταία χρόνια, η λειτουργία των εισπρακτικών εταιρειών κινείται μεταξύ του νομότυπου και της... ζούγκλας, λόγω της αλματώδους αύξησης των οφειλών και των δύσκολων συνθηκών που έχουν διαμορφωθεί.
Ιδίως τώρα, που η ακρίβεια καλπάζει και το διαθέσιμο εισόδημα των οφειλετών μειώνεται δραματικά, τα πράγματα τείνουν να προσλάβουν επικίνδυνες διαστάσεις. Άλλωστε, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι τα περιοριστικά μέτρα της πανδημίας έχουν οδηγήσει σε επιδείνωση της ψυχολογίας και ως εκ τούτου, τα ζητήματα διαχείρισης απαιτήσεων, απαιτούν προσεκτικούς χειρισμούς.
Η μη νόμιμη συμπεριφορά των υπαλλήλων των εισπρακτικών εταιρειών έχει οδηγήσει πολλούς οφειλέτες σε καταγγελίες προς τις αρμόδιες αρχές του υπουργείου Ανάπτυξης, ενώ έχουν επιβληθεί κατά το παρελθόν και πρόστιμα λόγω... ανάρμοστης συμπεριφοράς προς τους οφειλέτες-καταναλωτές.
Το πλαίσιο λειτουργίας
Σύμφωνα με τον νόμο 3758/2009 του τότε υπουργού Ανάπτυξης, Κωστή Χατζηδάκη, οι "Εταιρείες Ενημέρωσης Οφειλετών" πρέπει να ακολουθούν κατά γράμμα τις σχετικές διατάξεις, καθώς σε διαφορετική περίπτωση, θα έχουν συνέπειες.
Οι εισπρακτικές εταιρείες έχουν ως αποκλειστικό σκοπό βάσει του καταστατικού, την εξώδικη ενημέρωση οφειλετών για την ύπαρξη ληξιπρόθεσμων και απαιτητών χρηματικών οφειλών τους έναντι δανειστών, πριν προχωρήσουν στη διενέργεια δικαστικών πράξεων ή της αναγκαστικής εκτέλεσης αποφάσεων που αφορούν σε συμβάσεις πίστωσης και νόμιμες εμπορικές συναλλαγές, καθώς και τη διαπραγμάτευση του χρόνου, του τρόπου και των λοιπών όρων αποπληρωμής των οφειλών, κατ` εντολή και για λογαριασμό των δανειστών. Τα δικηγορικά γραφεία που έχουν αναλάβει την είσπραξη των απαιτήσεων του πελάτη τους (π.χ. τράπεζα) δεν υπάγονται στον νόμο των εισπρακτικών εταιρειών, έχουν όμως και αυτά υποχρεώσεις ως προς τον τρόπο ενημέρωσης των οφειλετών.
Υποχρεώσεις εταιρειών
Οι καταναλωτικές οργανώσεις ενημερώνουν τους άμεσα εμπλεκόμενους, σχετικά με τα δικαιώματα που έχουν, όταν έρθουν αντιμέτωποι με τους εκπροσώπους τέτοιων εταιρειών.
Ειδικότερα, οι εταιρείες διαχείρισης απαιτήσεων πρέπει να λειτουργούν ως εξής:
1. Πριν από κάθε ενέργεια ενημέρωσης πρέπει να επιβεβαιώνεται η οφειλή και να γίνεται ταυτοποίηση του οφειλέτη.
2. Η επικοινωνία πρέπει να γίνεται 1 φορά ανά δύο ημέρες ή πιο αραιά και κατά τις εργάσιμες ημέρες από ώρα 9:00 – 20:00.
3. Ο υπάλληλος της εταιρείας να διαθέτει φανερό τον αριθμό προέλευσης της κλήσης και τα προσωπικά του στοιχεία (ονοματεπώνυμο και ιδιότητα και τον αριθμό μητρώου εταιρείας), δηλαδή να μην καλεί με απόκρυψη του τηλεφωνικού αριθμού.
4. Πρέπει να ενημερώνουν τον συνομιλητή ότι η κλήση καταγράφεται και τα στοιχεία διατηρούνται για 1 έτος. Στη συνέχεια καταστρέφονται, εκτός αν ζητήσει τη διατήρησή τους ο οφειλέτης ή η Γενική Γραμματεία Εμπορίου και Προστασίας Καταναλωτή από το Υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων οπότε και πρέπει να παρασχεθούν εντός 10 ημερών. Τα αρχεία αυτά δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν εναντίον του οφειλέτη.
5. Η παρέμβαση των εταιρειών πρέπει να γίνεται αποκλειστικά και μόνο για την ενημέρωση των ληξιπρόθεσμων οφειλών και τη ρύθμιση αυτών και να παρέχονται οι πληροφορίες των οφειλών, εφόσον ζητηθεί από τον οφειλέτη εγγράφως εντός 10 ημερών ατελώς.
Απαγορεύσεις
Ο νόμος είναι αυστηρός σχετικά με τις πρακτικές των εταιρειών διαχείρισης απαιτήσεων και ως εκ τούτου, οι οφειλέτες, οι οποίοι βρίσκονται με την... πλάτη στον τοίχο, μπορούν να περάσουν στην... αντεπίθεση, εφόσον διαπιστώσουν ότι συμβαίνει κάτι διαφορετικό από αυτό που ορίζεται.
Πιο συγκεκριμένα, οι οφειλέτες πρέπει να έχουν υπόψιν τους ότι οι εταιρείες απαγορεύεται να χρησιμοποιούν πρακτικές, όπως οι παρακάτω:
1. Ο υπάλληλος που επικοινωνεί με τον οφειλέτη να παρουσιάζεται με ιδιότητα που δεν έχει, όπως δικηγόρος ή δικαστικός επιμελητής.
2. Η άσκηση σωματικής βίας, ψυχολογικής πίεσης ότι τάχα διακινδυνεύουν τα περιουσιακά στοιχεία ή η ζωή του οφειλέτη ή των οικείων του.
3. Η επίδειξη προσβλητικής συμπεριφοράς κατά του οφειλέτη ή και των οικείων του.
4. Η δυσφήμιση ή η απειλή δυσφήμισης του οφειλέτη στο οικογενειακό αλλά και στο εργασιακό περιβάλλον του.
5. Η εκμετάλλευση περιστάσεων αντικειμενικής αδυναμίας του οφειλέτη, δηλαδή, να εκμεταλλεύονται τυχόν ασθένεια ή αδυναμία κατανόησης των λεγομένων του υπαλλήλου από τον οφειλέτη.
6. Η απειλή λήψης μη νόμιμου μέτρου σε βάρος του.
7. Η παραπλανητική πληροφόρηση του οφειλέτη.
8. Οι κατ` οίκον ή στο χώρο εργασίας του οφειλέτη επισκέψεις, καθώς και οι επισκέψεις σε άλλους χώρους αυστηρώς προσωπικούς, όπως νοσοκομεία.
9. Η ενόχληση των οικείων προσώπων του στο πλαίσιο της δυσφήμισης του οφειλέτη.
10. Η παραπλανητική χρήση και παρουσίαση εγγράφων που δημιουργούν λανθασμένη εντύπωση ότι πρόκειται για δικαστικά έγγραφα.
11. Η οποιαδήποτε επικοινωνία που περιλαμβάνει ανακριβείς πληροφορίες.
12. Η επικοινωνία για οφειλές οι οποίες απορρέουν από γενικούς όρους συναλλαγών που έχουν κριθεί καταχρηστικοί.
13. Δεν επιτρέπονται πράξεις, οι οποίες ασκούνται μόνο από δικηγόρους ή δικαστικούς επιμελητές.
Συνέπειες
Με βάση τον Κώδικα Δεοντολογίας των Δικηγόρων ο δικηγόρος ή η δικηγορική εταιρεία, απαγορεύεται να οχλεί προφορικά και κυρίως τηλεφωνικά, τον οφειλέτη του εντολέα του πέραν της μίας φοράς, προκειμένου να τον ενημερώσει για την οφειλή του και να διερευνήσει τη δυνατότητα εξώδικης επίλυσης της υφιστάμενης διαφοράς.
Όπως επισημαίνει η ΕΕΚΕ, σε περίπτωση που στη συνέχεια ο οφειλέτης δεν ανταποκριθεί, δυστροπήσει ή αρνηθεί να εξοφλήσει την οφειλή, ο δικηγόρος οφείλει, τότε, να προβεί σε έγγραφη εξώδικη όχληση ή να ασκήσει τα προβλεπόμενα νόμιμα ένδικα βοηθήματα για λογαριασμό του εντολέα του. Σε περίπτωση παράβασης των διατάξεων, μπορεί να επιβληθεί πρόστιμο με απόφαση του Υπουργού Ανάπτυξης ύψους από 5.000-500.000 ευρώ. Σε περίπτωση που υπάρξει υποτροπή, το ανώτατο όριο προστίμου διπλασιάζεται, ενώ τα πρόστιμα μπορεί να επιβληθούν και εις βάρος των δανειστριών τραπεζών.
Αποζημίωση του οφειλέτη
Ο οφειλέτης μπορεί να στραφεί κατά της εισπρακτικής εταιρείας και μάλιστα κατά του υπαλλήλου ο οποίος διενήργησε την τηλεφωνική κλήση προσωπικά, αν υπήρξε αξιόποινη σε βάρος του ενέργεια όπως απειλή, εκβίαση, εξύβριση ή άλλη.
Σύμφωνα με το νόμο, τα αστικά δικαστήρια είναι αρμόδια για την επιδίκαση χρηματικής ικανοποίησης λόγω ηθικής βλάβης. Οι δικηγόροι και οι δικηγορικές εταιρείες ευθύνονται πειθαρχικά για την παράβαση του χρόνου επικοινωνίας (άνω της μίας φοράς). Ο θιγόμενος πολίτης μπορεί να υποβάλει πειθαρχική αναφορά στον αρμόδιο δικηγορικό σύλλογο (με παράβολο 80 ευρώ, για τον Δικηγορικό Σύλλογο Αθηνών), για να ζητήσει την πειθαρχική δίωξη του υπαιτίου δικηγόρου.