Ο επίκουρος είναι μία μορφή της Φιλοσοφίας η οποία έχει παρεξηγηθεί αλλά και αγαπηθεί όσο λίγοι. Προσωπικά, είναι μία μορφή που αγαπώ όσο λίγοι και έχω ξεχωρίσει μέσα στην καρδιά μου. Λοιδορήθηκε και παρεξηγήθηκε επειδή θεώρησε ότι η ευτυχία που τόσο αποζητά ο άνθρωπος στη ζωή του , είναι η ηδονή. Η ηδονή για τον Επίκουρο όμως δεν αφορά τα σεξουαλικά όργια ή τις αχαλίνωτες σωματικές απολαύσεις, αλλά την επίτευξη της αταραξίας.
Αταραξία για τον Επίκουρο είναι η απελευθέρωση από όλα εκείνα που γεμίζουν φόβο και αγωνία τον άνθρωπο. Για τον Επίκουρο η πηγή του άγχους οφείλεται στις περιττές μέριμνες με τις οποίες ένας άνθρωπος ταλαιπωρεί τον εαυτό του.
Το άγχος αυτό προκαλεί πόνο στον άνθρωπο , αφού δεν μπορεί ποτέ να απελευθερωθεί από τις αγωνίες και τις φροντίδες. Σε μία εποχή που βαλλόμαστε συνεχώς με το μήνυμα ότι η ευτυχία και η αξία στη ζωή κρίνεται από το πόσα υλικά αγαθά έχει ένας άνθρωπος.
Ο Επίκουρος έρχεται και μας δίνει τη λύση για τη λύτρωση από την αγωνία και το φόβο: να αντιληφθούμε ποιες είναι οι πραγματικές μας ανάγκες και όχι οι πλαστές. Αν έχουμε πχ, τα ρούχα που χρειαζόμαστε για να ντύσουμε επαρκώς το σώμα μας, τότε θα οδηγηθούμε στη δυστυχία και το μόνιμο άγχος αν αποζητάμε συνεχώς καινούργια ενδύματα, ακόμα και αν ουσιαστικά δεν τα χρειαζόμαστε και μας είναι περιττά.
Όταν αποζητούμε πράγματα τα οποία ουσιαστικά δεν έχουμε ανάγκη, τότε αργά ή γρήγορα θα φτάσουμε στη δυστυχία. Η στάση ζωής του Επίκουρου σε αυτό το θέμα μας δείχνει πόσο σημαντική και απαραίτητη είναι στην εποχή μας, μία εποχή όπου θεωρούμε ότι η ευτυχία οφείλεται στην υπερβολική απόκτηση υλικών αγαθών.
Ο Επίκουρος ανήκει στους μείζονες φιλοσόφους επειδή μέσα από τη στάση της ζωής του πρόβαλλε τη ζωή η οποία είναι απομακρυσμένη από τις υπερβολικές κοινωνικές συναναστροφές και τη διαρκή προσπάθεια να εντυπωσιάσουμε τους άλλους και να γίνουμε αποδεκτοί.
Η θέση του αυτή συνοψίζεται στη ρήση ‘’λάθε βιώσας’’ . Που σημαίνει να ζεις τη ζωή σου όσο πιο αθόρυβα μπορείς , αποφεύγοντας την οχλαγωγία και τη μανιώδη επιδίωξη του πλούτου και της δόξας, σε μία εποχή που η πρόσκαιρη δημοσιότητα και η άσκοπη προβολή είναι επιθυμία των περισσότερων από εμάς. Ο Επίκουρος γνώριζε ότι το άξιο η πλειονότητα των ανθρώπων όχι μόνο δεν αναγνωρίζει αλλά και το πολεμά. Για αυτό δεν τον ενδιέφερε η γνώμη των πολλών, δεν ήθελα να τα πηγαίνει καλά με όλους.
Ο Επίκουρος δε φοβήθηκε το θάνατο, τον κοίταξε κατάματα. Η γνωστή ‘’τετραφάρμακος ‘’ συνοψίζει την επικούρεια φιλοσοφία σε τέσσερις γραμμές:
Άφοβον ο θεός,
ανύποπτον ο θάνατος•
και ταγαθόν μεν εύκτητον,
το δε δεινόν ευεκκαρτέρητον.
Φιλόδημος, Προς σοφιστάς, IV 10-14[6]
ας αναφέρω και τη μετάφραση:
Ο θεός δεν είναι για φόβο (διότι η θεϊκή δύναμη δεν απειλεί εκ φύσεως),
ο θάνατος δεν προκαλεί ανησυχία (διότι δεν υπάρχει μετά θάνατο ζωή)•
και το καλό (ό,τι πραγματικά χρειαζόμαστε) εύκολα αποκτιέται,
το δε κακό αντέχεται (ό,τι μας κάνει να υποφέρουμε, εύκολα μπορούμε να το υπομείνουμε).
Στην επιστολή προς Μενοικέα, ο Επίκουρος μας αναφέρει την ίσως σπουδαιότερη φράση που γράφτηκε για το θέμα του θανάτου:
‘’ Δε με φοβίζει ο θάνατος. Όσο ζω είναι μακριά από μένα, και όταν έρθει δε θα είμαι εκεί.’’
Ο Επίκουρος υπήρξε ένας άνθρωπος ο οποίος προσπάθησε να δώσει το παράδειγμα με τη ζωή του. Η ευτυχία όπως διδάσκει η Επικούρεια φιλοσοφία, μας δείχνει ότι η ευτυχία είναι να ζεις περιτριγυρισμένος από φίλους και έχοντας απελευθερωθεί από τον πόνο.
Ο Επικούρειος κήπος ήταν μία φιλοσοφική σχολή στην οποία άνθισε η φιλοσοφική σκέψη από άνδρες αλλά και από γυναίκες, κάτι το οποίο για την εποχή θεωρήθηκε σπουδαία καινοτομία, αφού για εκείνη την εποχή η γυναίκα δε μετείχε ουσιαστικά στην εκπαίδευση.
Ο Επίκουρος σαν δάσκαλος αισθανόταν βαθιά αγάπη για τους μαθητές του, και αυτό αποδεικνύεται από τις επιστολές με τις οποίες ενδιαφέρεται για την πρόοδο και την καλή ζωή των μαθητών του, ακόμα και αυτών που για διάφορους λόγους είχαν ταξιδέψει σε άλλες πόλεις.
Ενδιαφερόταν για τα προβλήματά τους, τους έδινε διάφορες συμβουλές και τους παρηγορούσε σε περιόδους δυστυχίας, δίνοντας ένα διαχρονικό παράδειγμα για το με πόση ευαισθησία πρέπει να προσεγγίζει ένας δάσκαλος τους μαθητές. Σε πολλές επίσης επιστολές μπορούμε να διακρίνουμε το πλήθος των αρετών του, όπως το σεβασμό στους γονείς, την αφοσίωση στην πατρίδα, την αγάπη για τους φίλους.
Άραγε, οφείλουν οι σκληροί επικριτές του Επίκουρου, να τον δουν διαφορετικά και να ανακαλέσουν για κάποιες ανυπόστατες κατηγορίες;