Με πρωτοβουλία της ελληνικής κυβέρνησης διεξάγεται σήμερα και αύριο 4 Νοεμβρίου στην Αθήνα η Ευρωαραβική Σύνοδος «Εταίροι για την Ανάπτυξη», για τις σχέσεις Ευρωπαϊκής Ένωσης και αραβικού κόσμου με στόχο να αναπτυχθεί μια πιο αντιπροσωπευτική και δυναμική πλατφόρμα για την διεξαγωγή συζητήσεων για μια ευρωαραβική στρατηγική συνεργασία και συμμαχία μεταξύ των δύο οικονομικών και πολιτικών ενώσεων.
Οι πρόσφατες εξελίξεις σε όλον τον κόσμο καταδεικνύουν τη σημασία, τη χρησιμότητα και την αναγκαιότητα ενός ευρύτερου Ευρω-Αραβικού διαλόγου.
Η σχέση της ΕΕ με τις αραβικές χώρες έχει βαθιές ιστορικές ρίζες. Πέρα όμως από αυτή την ιστορική σχέση, έχει γίνει πια σαφές ότι αντιμετωπίζουμε κοινές προκλήσεις που ξεπερνούν σύνορα, και που τα κράτη από μόνα τους, και οι παραδοσιακές τους συμμαχίες, δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν.
Θα αναφερθώ σε μερικές από τις προκλήσεις αυτές, με τις όποιες ασχολούμαι καθημερινά ως Ευρωπαίος Επίτροπος για τη Μετανάστευση, τις Εσωτερικές Υποθέσεις και την Ιθαγένεια.
Διακρίνω ανάμεσα στους παριστάμενους εξέχουσες προσωπικότητες, από την πολιτική και επιχειρηματική κοινότητα. Όσο περισσότερο συνεργαζόμαστε, τόσο η Ευρώπη και ο Αραβικός κόσμος θα έρχονται πιο κοντά. Πρέπει να αναζητήσουμε νέους τρόπους συνεργασίας για να διαχειριστούμε τις κοινές και πολύπλευρες προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε. Η στενότερη συνεργασία αποτελεί θεμέλιο για πιο αποτελεσματικές πολιτικές.
Το Ευρω-Αραβικό Φόρουμ αποτελεί ένα νέο πλαίσιο τακτικού διαλόγου οικονομικών ευκαιριών και ουσιαστικής πολιτικής συνεργασίας, συμβάλλοντας στον κοινό στόχο για σταθερότητα και ειρήνη. Έχω με συνέπεια υποστηρίξει, κατά το παρελθόν, την αναγκαιότητα για καλύτερη, βαθύτερη και πιο μόνιμη συνεργασία και κατανόηση μεταξύ μας. Ως Ευρωπαίος Επίτροπος, θεωρώ ότι η αναγκαιότητα αυτή είναι πιο ισχυρή από ποτέ, σε όλα τα επίπεδα.
Η ΕΕ έχει αναπτύξει ολοκληρωμένες πολιτικές για τη μετανάστευση και την ασφάλεια, και αναφέρομαι στις δύο Ευρωπαϊκές ατζέντες που έχουμε παρουσιάσει και εφαρμόζουμε, εδώ και περισσότερο από έναν χρόνο. Η μετανάστευση είναι ένα εξαιρετικά περίπλοκο και δυσεπίλυτο ζήτημα, τόσο για την ΕΕ και όσο και τις Αραβικές χώρες. Έχω πλήρη επίγνωση της εξαιρετικά μεγάλης μεταναστευτικής πίεσης και του υψηλού αριθμού των μεταναστών που δέχονται ορισμένα Αραβικά κράτη, εξαιτίας, κυρίως, των συγκρούσεων στη Συρία και το Ιράκ.
Η μετανάστευση, και γενικότερα η κινητικότητα, είναι από τους παράγοντες εκείνους που καθορίζουν τον 21ο αιώνα. Ζούμε στην εποχή της κινητικότητας. Το 2015 ο αριθμός των μεταναστών ξεπέρασε τα 244 εκατομμύρια. Σήμερα, καταγράφεται ο υψηλότερος αριθμός βίαια εκτοπισμένων ανθρώπων μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο: 65.3 εκατομμύρια άνθρωποι έχουν εκτοπισθεί το 2015 από τα σπίτια και τους τόπους τους εξαιτίας συγκρούσεων και διώξεων.
Σε σχέση με τον παγκόσμιο πληθυσμό, που ανέρχεται πλέον σε 7.4 δις, ένας στους 113 παγκοσμίως είτε έχει ζητήσει άσυλο, είτε βρίσκεται εκτοπισμένος στο εσωτερικό της χώρας του, ή είναι πρόσφυγας. Κάποιοι από αυτούς τους ανθρώπους έχουν διαφύγει από πολέμους, ενώ άλλοι έχουν γεννηθεί εκτοπισμένοι και δεν έχουν γνωρίσει διαφορετική ζωή από εκείνη του πρόσφυγα.
Είμαστε υποχρεωμένοι να δίνουμε συγκεκριμένες απαντήσεις είτε πρόκειται για τη διάσωση ζωών και την παροχή προστασίας σε όσους έχουν ανάγκη, είτε πρόκειται για την καταπολέμηση εγκληματικών δικτύων διακινητών και εκμεταλλευτών, είτε πρόκειται για την αντιμετώπιση των βαθύτερων αιτίων της παράτυπης μετανάστευση.
Βρισκόμαστε αντιμέτωποι με αυτή τη σημαντική πρόκληση, και εφαρμόζουμε μια ολοκληρωμένη στρατηγική, σε αυτές τις δύσκολες στιγμές, σε συνεργασία με τρίτα κράτη-εταίρους της. Η ΕΕ παρέχει σημαντική υποστήριξη σε γειτονικά κράτη που έχουν επηρεαστεί από την κρίση στη Συρία, ιδιαίτερα μέσω της παροχής ανθρωπιστικής βοήθειας.
Η συνεπευθυνότητα πρέπει γίνει πράξη σε ό,τι αφορά τη μετεγκατάσταση. Τα κράτη μέλη της ΕΕ έχουν δεσμευθεί να μετεγκαταστήσουν χιλιάδες πρόσφυγες. Προσβλέπω στην υλοποίηση των υποσχέσεων τους, όπως προσβλέπω και σε μια στενότερη συνεργασία και κατανόηση για τον καταμερισμό των κοινών ευθυνών. Η αλληλεγγύη είναι ένα από τα θεμέλια πάνω στα οποία κτίστηκε η Ευρώπη.
Πρέπει όμως να εκμεταλλευθούμε αυτή την πολιτική συγκυρία και να δούμε τη μεταναστευτική κρίση σαν μια ευκαιρία. Στην Ατζέντα για την Μετανάστευση που υιοθετήσαμε τον Μάιο του 2015, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή καθόρισε τους βασικούς πυλώνες για την καλύτερη διαχείριση της μετανάστευσης.
Αναγνωρίζουμε την καθοριστική σημασία που έχει η μείωση των κινήτρων για την παράτυπη μετανάστευση και η καταπολέμηση των εγκληματικών δικτύων των αδίστακτων διακινητών. Ωστόσο, αναγνωρίζουμε και την ανάγκη για μια νέα πολιτική για τη νόμιμη μετανάστευση και προωθούμε μέτρα είτε πρόκειται για μακροχρόνια ή εποχική παραμονή, είτε για σύντομες επιχειρηματικές επισκέψεις ή τουρισμό.
Η δημιουργία νόμιμων οδών μετανάστευσης αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για την αντιμετώπιση της παράνομης μετανάστευσης. Η Ευρώπη δεν κλείνει τα σύνορά της στους μετανάστες. Δεν το έκανε, και δεν θα το κάνει ποτέ. Αντίθετα, κάθε χρόνο περισσότεροι από 2 εκατομμύρια άνθρωποι λαμβάνουν άδεια παραμονής για να δουλέψουν, να σπουδάσουν, για οικογενειακούς και άλλους λόγους. Σχεδόν 15 εκατομμύρια άτομα λαμβάνουν ταξιδιωτικές θεωρήσεις μικρής διάρκειας, ενώ στην Ευρώπη βρίσκονται ένα εκατομμύριο φοιτητές από κράτη εκτός ΕΕ. Η ΕΕ αποτελεί έναν από τους πιο ελκυστικούς προορισμούς στον πλανήτη.
Την ίδια στιγμή που αντιμετωπίζουμε την μεταναστευτική κρίση, είμαστε αναγκασμένοι να δώσουμε γρήγορες και αποτελεσματικές απαντήσεις στις απειλές για την ασφάλειά μας. Τα κύματα των τρομοκρατικών επιθέσεων τον προηγούμενο ενάμιση χρόνο έχουν συνταράξει τις κοινωνίες μας.
Για να προλάβω όμως εύκολους συνειρμούς, θέλω να είμαι απολύτως σαφής: υπάρχει ξεκάθαρη διάκριση μεταξύ των ανθρώπων που έχουν ανάγκη διεθνούς προστασίας και αναζητούν μια καλύτερη ζωή, και των τρομοκρατών.
Οι άνθρωποι που ζητούν προστασία προσπαθούν να διαφύγουν από τους ίδιους τρομοκράτες από τους οποίους και εμείς προσπαθούμε να προστατευθούμε. Στο πλαίσιο αυτό, η πολιτική της ΕΕ κατά του ρατσισμού και της ξενοφοβίας βρίσκεται στο επίκεντρο των προσπαθειών μας. Γιατί η ξενοφοβία είναι ένα από τα βαθύτερα αίτια της ανόδου του λαϊκισμού και του εθνικισμού, είναι ένας από τους ιούς που διαβρώνουν τις ευρωπαϊκές, και όχι μόνο, κοινωνίες.
Θέλω να είμαι ξεκάθαρος, το Ισλάμ δεν ταυτίζεται με την τρομοκρατία. Δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι τα πρώτα θύματα είναι Μουσουλμάνοι. Έχουμε διαθέσει ήδη 4.5 εκατομμύρια ευρώ, το 2016, για δράσεις με σκοπό τη στήριξη του διαπολιτισμικού και διαθρησκειακού διαλόγου. Επιπλέον, η πρόληψη της ριζοσπαστικοποίησης αποτελεί κρίσιμο παράγοντα της απάντησής μας. Η κοινή μας δράση και συνεργασία θα πρέπει να διευρυνθεί ώστε να αντιμετωπιστούν τα βαθύτερα αίτια του προβλήματος.
Στην Ευρώπη εργαζόμαστε για να δημιουργήσουμε μια γνήσια και αποτελεσματική Ένωση Ασφάλειας. Προτεραιότητά μας είναι να ενισχύσουμε την ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ των κρατών μελών, αλλά και μεταξύ όσων διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στον τομέα αυτό. Αυτό είναι το πιο ισχυρό μας όπλο κατά της τρομοκρατίας.
Λαμβάνουμε επίσης μέτρα για να ενισχύσουμε την από κοινού προστασία των εξωτερικών μας συνόρων και να εκσυγχρονίσουμε τη διαχείρισή τους. Η Ευρώπη δεν κλείνει τα σύνορα της, όπως προανέφερα. Αντίθετα προσπαθούμε να εξασφαλίσουμε τα υψηλότερα επίπεδα ασφάλειας με την ταυτόχρονη διευκόλυνση των καλόπιστων ταξιδιωτών ('bona fide' travelers).
Μόλις όλα τα νέα συστήματα που προωθούμε αρχίζουν να λειτουργούν, θα έχουμε τη δυνατότητα να διευρύνουμε την πολιτική μας στον τομέα των ταξιδιωτικών θεωρήσεων, στη βάση κριτηρίων κοινών οικονομικών οφελών και πολιτιστικών ανταλλαγών.
Ο Αραβικός κόσμος και ο Αραβικός πολιτισμός έχουν συμβάλει στον τρόπο με τον οποίο έχει διαμορφωθεί ο κόσμος μας σήμερα. Το γεγονός αυτό δεν πρέπει απλά να το αναγνωρίζουμε, αλλά θα πρέπει να δημιουργήσουμε νέες ευκαιρίες για να έρθουμε πιο κοντά.
Υπάρχουν ακόμα εκκρεμή ζητήματα, και θα ήθελα ακόμα μια φορά να υπενθυμίσω την ξεκάθαρη και απαρέγκλιτη θέση μας σχετικά με το παλαιστινιακό ζήτημα. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η ειρηνική συνύπαρξη σε κοινώς αναγνωρισμένα σύνορα αποτελεί προϋπόθεση για να δοθεί μια ευκαιρία για το μέλλον, σε μια από τις τελευταίες διαιρεμένες περιοχές στον πλανήτη.
Στόχος της ΕΕ είναι η επίτευξη μιας λύσης στη βάση ύπαρξης δύο κρατών (Ισραήλ και Παλαιστίνη) που θα ζουν δίπλα το ένα στο άλλο, με ειρήνη και ασφάλεια. Δεν μπορούμε να δεχθούμε τη συνέχιση της βίας. Αν θέλουμε πραγματικά να ξεπεραστούν οι εντάσεις, το πιο κρίσιμο βήμα είναι η άμεση επανέναρξη μιας ουσιώδους πολιτικής διαδικασίας.
Δεδομένου του σημαντικού ρόλου της Ιορδανίας, της Αιγύπτου και του Αραβικού συνδέσμου ως περιφερειακών παραγόντων-κλειδιών, η Ευρώπη θα συνεχίσει να συνεργάζεται στενά με τις χώρες αυτές.
Βρισκόμαστε στην Ελλάδα, που ιστορικά, πολιτισμικά και οικονομικά αποτελεί γέφυρα μεταξύ των Αραβικών κρατών και της Ευρώπης. Πρέπει να προχωρήσουμε στον κοινό δρόμο που θα μας εξασφαλίσει ειρήνη, σταθερότητα και συνεργασία. Πρέπει να βασιστούμε στις στενές και ειλικρινείς μας σχέσεις και να έχουμε απτά αποτελέσματα για τους πολίτες μας.
Είμαι βέβαιος ότι αυτή πρώτη συνάντηση θα είναι η απαρχή δημιουργίας ενός μόνιμου πλαισίου που θα υπηρετεί κοινούς σκοπούς και ιδανικά, θα χαράσσει κοινούς δρόμους και θα εξασφαλίζει μια πιο στενή και βαθιά συνεργασία μεταξύ των πολιτών της Ευρώπης και των Αραβικών κρατών.
Η φράση που ενσαρκώνει αυτό το πνεύμα της συνεργασίας αυτής ανήκει στον διάσημο και επιτυχημένο επιχειρηματία Χένρι Φορντ: «Το να έρθουμε κοντά είναι μόνο η αρχή. Το να παραμείνουμε κοντά είναι πρόοδος. Το να συνεργαζόμαστε είναι επιτυχία».
Το παρών στην Σύνοδο έδωσε και ο Επίτροπος Μετανάστευσης, Εσωτερικών Υποθέσεων και Ιθαγένειας Δημήτρης Αβραμόπουλος. Διαβάστε αναλυτικά την ομιλία του: