Έναν οδηγό για τον χειρισμό υποθέσεων ενδοοικογενειακής βίας έστειλε το υπουργείο Προστασίας του Πολίτη προς όλους τους αστυνομικούς προκειμένου να γνωρίζουν τις πράξεις και τις ενέργειες στις οποίες πρέπει να προβαίνουν.

Ο οδηγός περιλαμβάνει τόσο τις υποχρεώσεις των αστυνομικών όσο και τα δικαιώματα των πολιτών- θυμάτων απέναντι στις υπηρεσίες της αστυνομίας. 

Επίσης, περιλαμβάνει αναλυτικά ποια είναι τα αδικήματα, ποιους αφορούν, πότε μια γυναίκα μπορεί να οδηγηθεί σε δομή και να της παρασχεθεί επιπλέον προστασία.

Η εγρήγορση και η κινητοποίηση των αστυνομικών έρχεται μετά τη δολοφονία της 28χρονης Κυριακής έξω από το ΑΤ των Αγίων Αναργύρων το βράδυ της Δευτέρας (1/4). Τις τελευταίες ημέρες μάλιστα, καταγράφεται «έκρηξη» στις καταγγελίες περιστατικών ενδοοικογενειακής βίας που ερμηνεύεται ότι συνδέεται με τη δολοφονία της Κυριακής καθώς πολλές γυναίκες θύματα βρήκαν το κουράγιο να μιλήσουν. 

Είναι χαρακτηριστικό ότι από την 1η Απριλίου μέχρι και σήμερα η Ελληνική Αστυνομία κλήθηκε να διαχειριστεί 852 περιστατικά ενδοικογενειακής βίας. 

Βασική οδηγία είναι ότι τα αδικήματα ενδοοικογενειακής βίας διώκονται αυτεπαγγέλτως και δεν απαιτείται μήνυση από το θύμα για να κινήσει τις νόμιμες διαδικασίες ο αστυνομικός. Αρκεί απλή αναφορά. 

Ακολουθεί το εγχειρίδιο προς τους αστυνομικούς:

Σύντομος οδηγός χειρισμού υποθέσεων ενδοοικογενειακής βίας

Πρέπει να γνωρίζω ότι: Τα αδικήματα ενδοοικογενειακής βίας διώκονται αυτεπαγγέλτως:

- Ακόμη και αν το θύμα δεν επιθυμεί να καταθέσει, καταθέτω εγώ σε συνάδελφο μου όσα μου περιέγραψε και σχηματίζω δικογραφία.

- Η διερεύνηση ξεκινά άμεσα, με όποιον τρόπο και αν μου γνωστοποιήθηκε η τέλεση του αδικήματος.

Η ενδοοικογενειακή βία μπορεί να έχει τις κάτωθι μορφές:

Α. Ψυχολογική βία (αρ. 7)

Ενδοοικογενειακή απειλή

«Όταν προκαλείται τρόμος ή ανησυχία σε άλλο μέλος της οικογένειας, απειλώντας το με βία ή άλλη παράνομη πράξη ή παράλειψη».

Ενδοοικογενειακή παράνομη βία.

«Εξαναγκασμός άλλου μέλους της οικογένειας χρησιμοποιώντας βία ή απειλή με σπουδαίο καιάμεσο κίνδυνο σε πράξη, παράλειψη ή ανοχή, χωρίς το θύμα να υποχρεούται προς τούτο…».

Διώκονται σε βαθμό πλημμελήματος.

Β. Σωματική βία (αρ. 6)

- Ενδοοικογενειακή σωματική βλάβη,

- Σωματική κάκωση ή βλάβη της υγείας,

- εντελώς ελαφρά σωματική κάκωση ή βλάβη της υγείας προκαλούμενη από συνεχή συμπεριφορά.

- Διώκονται σε βαθμό πλημμελήματος.

Κίνδυνος για τη ζωή, βαριά σωματική βλάβη,

-Διώκεται σε βαθμό πλημμελήματος

Προκαλούμενη βαριά σωματική ή διανοητική πάθηση.

- Διώκεται σε βαθμό κακουργήματος

Μεθοδευμένη πρόκληση έντονου σωματικού πόνου, ή σωματικής εξάντλησης επικίνδυνης για την υγεία ή ψυχικού πόνου ικανού να επιφέρει ψυχική βλάβη

- Διώκονται σε βαθμό κακουργήματος

Γ. Σεξουαλική βία

- Ενδοοικογενειακή προσβολή γενετήσιας αξιοπρέπειας

«Όταν το μέλος της οικογένεια προσβάλλει την αξιοπρέπεια άλλου μέλους, με ιδιαίτερα ταπεινωτικό λόγο και έργο, που ανάγεται στη γενετήσια ζωή του».

- Διώκεται σε βαθμό πλημμελήματος

Βιασμός

«όταν με σωματική βία ή με απειλή σπουδαίου και άμεσου κινδύνου εξαναγκάζει άλλον σε συνουσία ή σε άλλη ασελγή πράξη ή σε ανοχή της».

Διώκεται σε βαθμό κακουργήματος

Κατάχρηση ανίκανου προς αντίσταση σε γενετήσια πράξη

«όταν με κατάχρηση της παραφροσύνης άλλου ή της από οποιαδήποτε αιτία προερχόμενης ανικανότητάς του να αντισταθεί ενεργεί επ’ αυτού συνουσία ή άλλη ασελγή πράξη».

- Διώκεται σε βαθμό κακουργήματος

Ακόμη, σε κάποιες περιπτώσεις, τα περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας μπορούν να κλιμακωθούν και να οδηγήσουν ακόμη και σε ανθρωποκτονία.

family-violence-pinakas

Σε κάθε καταγγελία για περιστατικό ενδοοικογενειακής βίας, που λαμβάνω, ενημερώνω άμεσα το Διοικητή της Υπηρεσίας μου.

1. Υποδοχή:

Σε περίπτωση που απαιτείται, μεριμνώ για την εξασφάλιση ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης.

Εξασφαλίζω ιδιωτικότητα στο θύμα και παρέχω τον απαραίτητο χρόνο για να αισθανθεί ασφάλεια και οικειότητα.

Μεριμνώ για την παρουσία δεύτερου αστυνομικού, καθ’ όλη τη διαδικασία.

Ενεργώ με υπευθυνότητα και ευαισθησία και λαμβάνοντας υπόψη ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του θύματος ή λοιπών εμπλεκομένων (ηλικία, αναπηρία, κ.α.).

2. Επικοινωνία:

Έχω υπόψη μου ότι κάθε θύμα προσέρχεται στην Υπηρεσία μου, για καταγγελία ή αναζήτηση βοήθειας, όμως δεν είναι εύκολο να με εμπιστευτεί, ενώ υπάρχει περίπτωση να μη κατανοεί ότι αυτό που συμβαίνει συνιστά ποινικό αδίκημα:

- Διαθέτω χρόνο στο θύμα, ώστε να μου περιγράψει τα περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας που επιθυμεί να καταγγείλει.

- Βοηθώ το θύμα να μου μιλήσει υποβάλλοντας σχετικές ερωτήσεις και εξηγώντας τη διαδικασία και τη νομοθεσία.

- Εξακριβώνω τα στοιχεία του θύματος και λοιπών εμπλεκομένων.

- Αν το θύμα δε διαθέτει νομιμοποιητικά για την παραμονή του στη Χώρα έγγραφα, λαμβάνω υπόψη υπ’ αριθ. 1244/21/781903 από 16/04/2021 Διαταγή κ. Προϊσταμένου Επιτελείου/Α.Ε.Α..

Ρωτώ πάντοτε σχετικά με:

Προηγούμενες καταγγελίες,

Ύπαρξη ανήλικων τέκνων στην οικογένεια και τέλεση αδικημάτων ενδοοικογενειακής βίας σε βάρος τους ή ενώπιον τους. Σε περίπτωση που υπάρχουν ανήλικα άτομα, που δεν βρίσκονται με το θύμα, ρωτώ σχετικά με το που βρίσκονται και αν είναι ασφαλή,

Παρελθοντικές πράξεις ενδοοικογενειακής βίας που δεν έχουν καταγγελθεί και δεν έχουν παραγραφεί,

Ενέργειες ή παραλείψεις του δράστη ή άλλες ενδείξεις (ύπαρξη πυροβόλου όπλου, ιστορικό χρήσης ουσιών – αλκοόλ κ.α.), που προκαλούν φόβο ή ανησυχία για τη ζωή και τη σωματική ακεραιότητα του ίδιου ή άλλων προσώπων.

Στις περιπτώσεις που απαιτείται, εξασφαλίζω διερμηνεία.

3. Στοιχειοθέτηση αδικήματος/Νομοθεσία:

Ανατρέχω πάντοτε στις διατάξεις του Ποινικού Κώδικα και του ν. 3500/06, για να διαπιστώσω αν και ποιο αδίκημα στοιχειοθετείται.

Απευθύνομαι στον Διοικητή της Υπηρεσίας μου και στον αρμόδιο Αξιωματικότης Δ.Α. που έχει ορισθεί για επιβεβαίωση.

Επικοινωνώ με το Γραφείο Αντιμετώπισης Ενδοοικογενειακής Βίας της περιοχής μου, για τη νομοθεσία.

Αν απαιτείται ερωτάται αρμόδιος Εισαγγελέας.

4. Σχηματισμός δικογραφίας:

Λαμβάνω χωρίς όρκο κατάθεση του θύματος και παραθέτωκάθε πληροφορία που μου έχει παράσχει.

Συλλέγω όλα τα αποδεικτικά στοιχεία που πρέπει να ενταχθούν στη δικογραφία. Ζητώ από το θύμα να μου προσκομίσει όποιο στοιχείο διαθέτει (φωτογραφίες, απειλητικά μηνύματα κ.α.) και να μου προτείνει μάρτυρες.

Λαμβάνω άμεσα τις καταθέσεις των αυτοπτών μαρτύρων.

Λαμβάνω καταθέσεις χωρίς όρκο των εξεταζόμενων μαρτύρων, που είναι μέλη της οικογένειας.

Στις περιπτώσεις που αναφέρεται εμπλοκή έτερης κρατικής Υπηρεσίας ή Φορέα (π.χ. νοσοκομείο, Λιμενικό Σώμα – Ελληνική Ακτοφυλακή), αιτούμαι με αλληλογραφία οποιοδήποτε σχετικό στοιχείο.

5. Ιατροδικαστική εξέταση:

Στα περιστατικά σωματικής ή σεξουαλικής βίας συντάσσω παραγγελία για διενέργεια Ιατροδικαστικής εξέτασης, παρέχοντας πληροφορίες για τη διαδικασία.

Με μέριμνα της Υπηρεσίας το θύμα μεταφέρεται στην Ιατροδικαστική Υπηρεσία για εξέταση, κάνοντας σχετική αναφορά στην κατάθεση του θύματος.

Παραδίδω την παραγγελία ακόμη και αν το θύμα δεν το επιθυμεί.

6. Σύλληψη:

Αν το αδίκημα είναι αυτόφωρο ενεργώ άμεσα για τη σύλληψη του δράστη, εκδίδοντας αναζητήσεις.

Ζητώ από το θύμα να μου δώσει κάθε πληροφορία, που θα μπορούσε να βοηθήσει στη σύλληψή του (διεύθυνση κατοικίας, εργασίας, φιλικών προσώπων κ.α.).

Ενημερώνω το Διοικητή και τον αρμόδιο Αξιωματικό της Δ.Α., προκειμένου να εκδηλωθούν όσες ενέργειες απαιτούνται για τη σύλληψη του δράστη.

7. Δομές υποστήριξης:

Ενημερώνω εγγράφως το θύμα για τις υφιστάμενες δομές ψυχοκοινωνικής υποστήριξης και αρωγής (έντυπο υλικό).

Πραγματοποιώ επικοινωνία με τις Δομές αυτές (όπως ορίζεται στο αρ. 21 ν. 3500/06).

8. Υπηρεσιακές ενέργειες:

Ενημερώνεται αρμόδιος Εισαγγελέας σε κάθε αυτόφωρο αδίκημα που καταγγέλλεται και σε κάθε μη αυτόφωρο κακούργημα. Ζητώ κατευθύνσεις και οδηγίες για κάθε ζήτημα που πρέπει να επιλυθεί.

Συντάσσω την προβλεπόμενη σηματική αναφορά, συμπληρώνοντας με προσοχή όλα τα απαιτούμενα πεδία. Πραγματοποιώ συμπληρωματική εγγραφή για τη σύλληψη του δράστη ή την προσθήκη περαιτέρω στοιχείων.

Πραγματοποιώ εγγραφή στο Β.Α.Σ.

Ακόμη και στις περιπτώσεις που διαπιστώνω ότι δεν περιγράφεται ή καταγγέλλεται αυτεπαγγέλτως διωκόμενο αδίκημα ή αναφέρεται κατ’ έγκληση διωκόμενο αδίκημα, για το οποίο το θύμα δεν επιθυμεί να υποβάλει έγκληση, πραγματοποιώ εγγραφή στο Β.Α.Σ. της Υπηρεσίας μου.

Συσχετίζω με τυχόν προγενέστερες δικογραφίες και πραγματοποιώ σχετική μνεία στην υποβλητική μου αναφορά.

Ενημερώνω εγγράφως το θύμα για τα κάτωθι:

- Ονοματεπώνυμο και βαθμό μου,

- Τηλέφωνο επικοινωνίας της Υπηρεσίας,

- Αριθμό πρωτοκόλλου της δικογραφίας.

9. Ασφάλεια θύματος:

Ενημερώνω εγγράφως για τη δυνατότητα παροχής «PanicButton», όπου υφίσταται και εκδηλώνω όποιες ενέργειες απαιτούνται και ορίζονται από την υπ’ αριθ. 1244/23/599475 από 23/03/2023 Διαταγή κ. Προϊσταμένου Επιτελείου/Α.Ε.Α., για την εγκατάστασή του.

Επικοινωνώ με το Διοικητή μου και τον αρμόδιο Αξιωματικό της Δ.Α., για να καθοριστούν οι πρόσθετες ενέργειες που απαιτούνται, για την ασφάλεια και προστασία του θύματος.

Λαμβάνεται μέριμνα για την άμεση φιλοξενία του θύματος σε ασφαλή χώρο.

Έχω υπόψη μου ότι η μετακίνηση του θύματος πραγματοποιείται με υπηρεσιακό όχημα(στην Ιατροδικαστική Υπηρεσία, στον χώρο φιλοξενίας - διαμονής κ.α.) με πρώτιστο μέλημα την ασφάλειά του.

10. Ανατροφοδότηση:

Πραγματοποιώ επικοινωνία εντός χρονικού διαστήματος 5 ημερών με το θύμα και το ρωτώ αν έχει ασκηθεί εκ νέου ενδοοικογενειακή βία ή αν χρειάζεται πρόσθετη ενημέρωση για θέματα αστυνομικής φύσεως.

Επικοινωνώ εκ νέου αν το κρίνω αναγκαίο.