Στο χωρο της πραγματικης αγορας (αυτης που τοσο δοξαζεται στις μερες μας) οταν αγοραζεις μια υπερχρεωμενη και τελειωμενη επιχειρηση, το κανεις για να κερδισεις κατι. Η διασωση και η επακολουθη εξυγειανση δεν ειναι φιλανθρωπια αλλα επιχειρηματικη κινηση, με στοχο ειτε την αποκομιση κερδων απο την αποτελεσματικοτερη λειτουργια, ειτε την μεταπωληση σε καλυτερη τιμη.

Τετοια περαδειγματα υπαρχουν πολλα στο διεθνες προσκηνιο, με πιο χαρακτηριστικο εκεινο  γνωστου Αμερικανου επιχειρηματια που κερδιζει μεταπουλωντας εξυγειανθεισες εταιρειες που ειχε αποκτησει στο κατωφλι της χρεωκοπιας τους, πληρωνοντας ασημαντα ποσα.

Του Κώστα Νεοφώτιστου*

Η πρακτικη που ακολουθειται σε τετοιες περιπτωσεις, ειναι περιπου κοινη. Ξηλωνεις το παληο διοικητικο σχημα και τους μηχανισμους του, αποδεσμευεις το πλεοναζον ή ανεπαρκες προσωπικο, και κρατας μονον ενα μερος του, το λεγομενο skeleton staff, που ειναι απολυτως απαραιτητο για να μπορει να συνεχισει η λειτουργια της επιχειρησης.

Στη συνεχεια, τοποθετεις νεα διοικηση που εχει την τεχνογνωσια και τις δυνατοτητες να υλοποιησει το σχεδιο εξυγειανσης και αναπτυξης, συμπληρωνεις το απολυτως αναγκαιο προσωπικο με νεους και ικανους επαγγελματιες, και χρηματοδοτεις τη νεα δομη.

Προκειται για κοινες λογικες σκεψεις, κι οχι για τιποτε διαστημικες επιστημες. Δεν θελει φαντασια να καταλαβεις πως χρηματοδοτωντας το ιδιο ανεπαρκες (ή κακοβουλο) διοικητικο σχημα και το ακαταλληλο παραγωγικο μοντελο που χρεωκοπησε το μαγαζι, την ιδια τυχη θα εχουν και τα δικα σου κεφαλαια. Εκτος αν το ζητουμενο ειναι κατι αλλο, που δεν φαινεται με πρωτη ματια.

Τα τελευταια 7 χρονια, εχουμε διαβασει ολοκληρα βιβλια που αναφερουν για τροϊκες, κουαρτετα, task force, κλιμακια αξιολογητων, και ενα σωρο παρατρεχαμενους που ασχολουνται με ενα χρεωκοπημενο μαγαζι το οποιο ανελαβαν να το εξυγειανουν ωστε, στη συνεχεια, να παρουν πισω τα λεφτα που εδωσαν για τη διασωση του.

Πρεπει να δωσουν εγκριση για καθε νεα εκταμιευση δανεικων, να συμφωνησουν για την παραμικρη λεπτομερεια, μεχρι και να γραψουν αγγλιστι το ακριβες περιεχομενο νεων νομων ωστε, στη συνεχεια, να μεταφραστουν και να ψηφιστουν.

Φτανουν στο σημειο να ζητουν αντισυνταγματικες νομοθετησεις, αντικατασταση ψηφισμενων νομων με αλλους που βολευουν καλυτερα, μεχρι και ανατροπη δικαστικων αποφασεων. Ουσιαστικα, βλεπουμε μια πολιτικη και οικονομικη κατοχη που βρισκεται σε πληρη εξελιξη και που η μονη της, ισως, διαφορα απο την στρατιωτικη κατοχη ειναι η απουσια οπλων, στρατευματων, εχθροπραξιων και εκτελεσεων.

Απεναντι στην εικονα αυτη, υπαρχει μια πληρης αντιδιαστολη σε πλειαδα πρακτικων που, αντι να βελτιωνουν την κατασταση που θεωρητικα επρεπε να εξυγειανθει, επιδεινωνουν διαρκως την προβληματικοτητα μιας οικονομιας που – υποτιθεται – θελουμε να αντιμετωπισουμε ριζικα.

Ας περιοριστουμε σε μερικες κραυγαλεες περιπτωσεις που δημιουργουν ευλογες αποριες.

  • Αν το πλαισιο για προσελκυση νεων επενδυσεων ειναι αναποτελεσματικο, μπορεις να φτιαξεις ενα νεο που να λυνει τα υφισταμενα προβληματα και να αιρει τις ατελειες. Κι οπως επιβαλλεις νομους που ερχονται ετοιμοι για μεταφραση, στειλε και το ετοιμο πλαισιο με τη νομοθεσια του.
  • Αν το δημοσιονομικο και φορολογικο πλαισιο εχει προβληματα που απωθουν τις επενδυσεις, στειλε μια task force να φτιαξει νεα πλαισια και να επιβλεψει την αμεση εφαρμογη τους. Οταν αναθετεις αυτη τη δουλεια σε κεινους που συμμετειχαν στις πρηγουμενες διαδοχικες αποτυχιες, δεν πειθεις.
  • Αν ο ευρυτερος δημοσιος τομεας ειναι υπεραριθμος, αναποτελεσματικος και λειτουργει χωρις αξιοκρατια, υπαρχει πεδιο δοξης λαμπρο για να γινει εξυγειανση. Εφαρμοζεις ενα προγραμμα εκσυγχρονισμου, αξιολογεις το υφισταμενο προσωπικο, αποδεσμευεις αμεσα το πλεοναζοντες και αντικαθιστας σταδιακα τους ανεπαρκεις με ικανους. Και τελειωνεις τη δουλεια νομοθετωντας ενα καινουργιο αξιοκρατικο συστημα που θα οριζει με ποιες προϋποθεσεις και σε τι ρυθμους θα ανανεωνεται το εμψυχο δυναμικο χωρις να γινεται ο ευρυτερος δημοσιος τομεας ενας κουβας για αγρα ψηφοφορων και μειωση της ανεργιας.
  • Κι αν οι τροϊκες που προσελαβες για να εξυγειανουν το χρεωκοπημενο μαγαζι χρειαζονται κατι χρονια μεχρι να καταλαβουν οτι η συνταγη, οι ‘’δεικτες’’ και οι ‘’πολλαπλασιαστες’’ τους ηταν λαθος, κι εσυ αρκεισαι να στελνεις αλλους για να συνεχισουν στο ιδιο στυλ, σιγουρα δεν πειθεις κανεναν. Διοτι ειτε προκειται για ηλιθιους, ειτε για κακοβουλους αλλά, επειδη ειπαμε πως δεν ειναι αστροφυσικη αλλα θεμελιωδεις εννοιες για πρωτοετεις φοιτητες, μαλλον κατι αλλο επιδιωκεις.

Η ΕΕ και η δηλωμενη σταση της στο ζητημα της εξυγειανσης και του εκσυγχρονισμου του συγκεκριμενου χρεωκοπημενου προτεκτορατου, δεν πειθει. Αντιθετα, βλεπουμε μια συνεχη αναζητηση προσωπων και σχηματων τα οποια θα εχουν σαν μοναδικο προσον επιλεξιμοτητας την διαθεσιμοτητα τους να λενε ΝΑΙ σε καθε εντολη, εστω και αμφιλεγομενης αποτελεσματικοτητας.

Και σαν να μην εφτανε αυτο, βλεπουμε και μια αποδοχη της ΕΕ σε μονομερεις πρωτοβουλιες των τοπικων εκπροσωπων τους που ειναι εξοφθαλμα αντιθετες και ζημιογονες στους στοχους εξυγειανσης και αναγεννησης του μαγαζιου που – υποτιθεται – επιδιωκετο με την εμπλοκη της στη διασωση.

Θα ειχε εξαιρετικο ενδιαφερον να εμπαινε καποιος στον κοπο να μελετησει τι θα ειχε γινει εαν αντι για την ‘’διασωση’’ του 2010 ειχε επιλεγει ως λυση η συντεταγμενη χρεωκοπια. Μπορει να μην το ξερουμε αλλα θα μας ηταν εξαιρετικα χρησιμο να το μαθουμε. Οχι ‘’φτιασιδωμενο’’ και ‘’παραποιημενο’’ σαν κατι εκθεσεις και στατιστικες που κυκλοφορουν δεξια κι αριστερα, αλλα τεκμηριωμενα και αξιοπιστα.

Υπαρχει ενα μονοπατι στο οποιο μας οδηγει η κριτικη σκεψη, που δεν ειναι καθολου, μα καθολου καλο, πιστεψτε με. Οποιο παραδρομο κι αν παρεις, σε οδηγει σε απογοητευτικα συμπερασματα.

Αν η ΕΕ ολα αυτα τα χρονια παιρνει αποφασεις για τα αλλεπαλληλα σχεδια διασωσης της εγχωριας οικονομιας με τοσο λαθος εκτιμησεις και σε τετοιους επαναλαμβανομενους ρυθμους, αυτο δεν ειναι καλο σημαδι για τα μελλουμενα.

Μπορει η ευκολη εξηγηση να ειναι πως εχουμε να κανουμε με ηλιθιους αλλά σιγουρα δεν προκειται περι αυτου. Δεν γινεται να ειναι λαθος ολες οι συνταγες κι ολα τα φαρμακα. Μαλλον ο γιατρος ειναι ειτε σκιτζης ειτε Δρ Θανατος.

Αν η ΕΕ εχει την ισχυ και τη δυνατοτητα να επιβαλει οργανισμους που θα αποκτουν δημοσια περιουσια για να την εκποιησουν, και νομους ή διαταξεις που παραβιαζουν συνταγματικα και ανθρωπινα δικαιωματα, σιγουρα μπορει να επιβαλει μια 10αδα απλουστερα πραγματα. Το γεγονος οτι εχει το pouvoir αλλα δεν δειχνει vouloir, δεν ειναι καλο σημαδι για τις προθεσεις της.

Αν η ΕΕ εχει αποκτησει τετοια ισχυ ωστε να επιβαλλει ανατροπες δημοψηφισματων (Δανια, Ιρλανδια, Ελλαδα, και βλεπουμε), να ανεβαζει και να κατεβαζει κυβερνησεις και υπουργους, και την ιδια ωρα να αποδεχεται και να στηριζει πολιτικα γκρουπουσκουλα ή ‘’απολιτικ’’ προσωπα που υπονομευουν και διαβρωνουν τους υποτιθεμενους στοχους της, μαλλον δεν εχει αυτους τους στοχους αλλα καποιους αλλους, αγνωστους. Οταν δεχομαι τη διαλυση μιας τοπικης οικονομιας η μονη εξηγηση ειναι πως δεν με ενδιαφερει αυτο, αλλά κατι άλλο, αγνωστο.

Η τοποθετηση διαφορων ‘’παραγοντων’’ της ΕΕ, πως ‘’ειναι αποφαση της Ελλαδας για το τι θα πραξει στην κατευθυνση της εφαρμογης διαφορων μετρων’’ δεν αντεχει σε κριτικη. Οταν επιβαλεις αποφασεις και νομους κοντρα στο Συνταγμα και τα ανθρωπινα δικαιωματα και κουρελιαζεις θεσμους και δημοκρατικες διαδικασιες, δεν μπορει να δηλωνεις ψευτικες ευαισθησιες.

Τα διλημματα με τα οποια συνηθιζει να λειτουργει το διευθυντηριο των Βρυξελλων, μοιαζουν με την επιλογη που ειχαν οι κρατουμενοι στα στρατοπεδα συγκεντρωσης. Ηταν ελευθεροι να σκοτωθουν μεταξυ τους για ενα ποτηρι σουπας μ’ενα κομματακι ψωμι, ή να μεινουν νηστικοι.

Δεν πειθει η ΕΕ, κι αυτο γινεται ολο και πιο φανερο. Ψαχνει παντου ανδρεικελα που θα εφαρμοζουν πιστα τις εκαστοτε επιταγες της, αδιαφορωντας πληρως για τις αμεσες συνεπειες αλλα και για την αποτυχια του υποτιθεμενου σχεδιου της σε μεσομακροπροθεσμο πλαισιο. Κι επειδη δεν ειναι δυνατον να πειστουμε πως ολοι αυτοι ειναι ενα ματσο ανοητοι που δεν καταλαβαν τι σχεδιασαν και δεν βλεπουν τις αποτυχιες που διαδεχονται η μια την αλλη, το μονο που μπορει να εικασει κανεις ειναι οτι οι πραγματικοι σχεδιασμοι τους ειναι τελειως διαφορετικοι (και αγνωστοι).

Οσο για την επιμονη τους σε λαθος συνταγες και φαρμακα, ειναι προφανες οτι επιμενουν διοτι, στην πραγματικοτητα, τιποτε απ’αυτα δεν ειναι λαθος. Λαθος ειναι να πιστεψουμε οσα λεγονται φραστικα, λαθος ειναι να αγνοησουμε οσα συμβαινουν στην πραξη, λαθος ειναι να κλεισουμε τα ματια σε μια πραγματικοτητα που υπαρχει διαχυτη στην Ευρωπη. Λαθος ειναι να κραταμε τα ματια μας κλειστα, επιμενοντας σε Ευρωπαϊκα οραματα αντι να κοιταξουμε τις Ευρωπαϊκες πραγματικοτητες καταματα.

*Ανωτατο στελεχος επιχειρησης