Αν η Ελλάδα ήταν εκτός ΕΕ και ευρωζώνης, δεν είναι καθόλου βέβαιον ότι θα είχε σήμερα δημοκρατικό καθεστώς.
Του Παν. Κ. Ιωακειμίδη.
Ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών
Εάν ανατρέξει κάποιος στο 1975, χρόνο που η Ελλάδα υπέβαλε την αίτηση για ένταξή της στην Ευρωπαϊκή Ένωση (τότε Ευρωπαϊκή Κοινότητα), θα διαπιστώσει ότι ο κύριος λόγος για την απόφαση αυτή (από πλευράς Κωνσταντίνου Καραμανλή και όχι μόνον) ήταν η εδραίωση και προστασία της δημοκρατίας που μόλις έναν χρόνο πριν είχε αποκατασταθεί στην χώρα.
Με άλλα λόγια, ο πρωταρχικά αφετηριακός λόγος για την θεσμική προσχώρηση στην ΕΕ δεν ήταν οικονομικός, ήταν πολιτικός –η κατοχύρωση της δημοκρατίας παράλληλα με την ενίσχυση της εξωτερικής ασφάλειας.
Ευρύτερα πολιτικοί ήταν επίσης οι βασικοί λόγοι για τους οποίους η Ελλάδα επεδίωξε την ένταξή της στην οικονομική και νομισματική ένωση (ΟΝΕ), χωρίς βεβαίως να αγνοούνται τα οικονομικά οφέλη που θα προέκυπταν.
Όπως είχε πει τότε ο Κώστας Σημίτης, «η ένταξη στην ΟΝΕ αποτελεί επένδυση όχι μόνον στην προοπτική ευημερίας της χώρας, αλλά και στην διεύρυνση της δημοκρατίας και ενίσχυση της ασφάλειάς της». Και, βεβαίως, μετά την προσχώρηση στην ΟΝΕ το 2000 η ευημερία ήλθε αλλά ως «καλοί Έλληνες» την σπαταλήσαμε, για να οδηγηθούμε τελικά στην κρίση που βιώνουμε.
Έπρεπε όμως τελικά να έλθει η κρίση (με τους ΣΥΡΙΖΑ/ΑΝΕΛ στην εξουσία, την Χρυσή Αυγή στην Βουλή, κ.α.) για να συνειδητοποιήσουμε το πόσο σημαντική είναι η συμμετοχή της χώρας στην Ευρωπαϊκή Ένωση και στην ΟΝΕ για την προστασία της δημοκρατίας, για την αποφυγή μίας ενδεχόμενης ολικής δημοκρατικής εκτροπής στην χώρα.
Πραγματικά κανένας δεν μπορεί να πει με βεβαιότητα τί θα μπορούσε να είχε συμβεί ή μέχρι ποίου σημείου θα είχαν φθάσει οι θεσμικές εκτροπές σε Δικαιοσύνη, επικοινωνιακό σύστημα, Διοίκηση, οικονομική διακυβέρνηση, κλπ., εάν η Ένωση δεν είχε υψώσει ένα τείχος προστασίας (έστω και ημιτελές σε ορισμένες περιπτώσεις).
Τί θα είχε συμβεί, π.χ., με την Τράπεζα της Ελλάδος (και το ευρύτερο τραπεζικό σύστημα) εάν η τελευταία δεν ήταν μέρος του Ευρωπαϊκού Συστήματος Κεντρικών Τραπεζών ως ανεξάρτητος θεσμός της ευρωζώνης και ποια θα ήταν η τύχη του διοικητή της Γιάννη Στουρνάρα. Πώς ένας ιδιαίτερα ικανός διοικητής θα είχε ακαριαία ίσως αντικατασταθεί από ένα κομματικό στέλεχος αμφίβολης τεχνοκρατικής επάρκειας.
Ορισμένοι πιστεύουν ότι ο ΣΥΡΙΖΑ (ή μέρος αυτού) στοχεύει τελικά στην αλλαγή πολιτικού καθεστώτος στην χώρα –από ευρωπαϊκού τύπου φιλελεύθερη κοινωνική δημοκρατία σε ένα νεφελώδες μόρφωμα/δημοκρατία εξωευρωπαϊκού τύπου. Για να υλοποιηθεί όμως η στόχευση αυτή, απαιτεί μία βασική προϋπόθεση: την έξοδο της Ελλάδας από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Για όσο χρονικό διάστημα η Ελλάδα είναι μέλος της, κάτι τέτοιο δεν μπορεί να συμβεί, όσο και αν επιχειρούνται άγαρμπες παρεμβάσεις. Αλλά για παρόμοιες παρεμβάσεις μία χώρα (Πολωνία) βρίσκεται ήδη στο εδώλιο και μάλλον θα υποστεί τις συνέπειες, ενώ για μία άλλη (Ουγγαρία) ζητείται ήδη ανοιχτά η αποπομπή της από την ΕΕ. Παρά τα όσα όποια άλλα προβλήματα, η Ευρώπη σώζει τελικά την δημοκρατία…