Η «χρυσή οικονομία» της Τρίτης ηλικίας

Νεα μελέτη του Οργανισμού διαΝΕΟσις, φέρνει στο προσκήνιο μια σημαντική πηγή εισοδήματος και ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας και του τουριστικού της κλάδου

Από τις στήλες αυτές, κατ’επαναληψη και από πολλών ετων έχουμε επισημάνει ότι η μακροβιότητα και η Τρίτη ηλικία αποτελούν σοβαρή πλουτοπαραγωγικη πηγή για την Ελλάδα και την οικονομία της. Σημερα λοιπόν το γεγονός αυτό έρχεται να επιβεβαιώσει μια μελέτη του οργανισμού διαΝΕΟσις, που ίδρυσε ο Δημ.Δασκαλοπουλος και διευθύνει ο Διονύσης Νικολαου.

Του. Αθ.Χ. Παπανδροπουλου

Πρόγευση της μελέτης αυτής δόθηκε στο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφων,στο οποίο ,όπως μας πληροφορεί ο συνάδελφος Φώτης Κολλιας ,στον ιστότοπο euro2day.gr,έγινε λόγος για τις διάφορες οικονομικές και κοινωνικές πτυχές της. Και αυτές οι τελευταίες είναι κυριολεκτικά πολύτιμες για τη χώρα την ώρα που με πολύ αβεβαιότητα αναζητεί μια θέση στον νέο διεθνή καταμερισμό της εργασίας.

Τεράστιες ευκαιρίες για την Ελλάδα από το silver economy!

Μέχρι το 2050 ,το ένα τρίτο της τουριστικής δαπάνης στην Ευρώπη θα προέρχεται από άτομα άνω των 65 ετων σύμφωνα με πρόσφατες έρευνες. Οι υπηρεσίες προς την τρίτη ηλικία, που συνιστούν την περίφημη silver economy,δεν αφορά, όμως μόνο τον τουρισμό, αλλά και τη μόνιμη εγκατάσταση ηλικιωμένων στη Νότια Ευρώπη, με την αγορά κατοικίας και τη ζήτηση για υπηρεσίες υγείας,ευεξίας και διαφορετικής ποιότητας ζωής.

Στο πλαίσιο λοιπόν αυτών των προοπτικών,μια νέα έρευνα/μελέτη της διαΝΕΟσις, αναδεικνύει τις τεράστιες ευκαιρίες για την ελληνική οικονομία μέσα από την παροχή ολοκληρωμένων υπηρεσιών προς τους ανθρώπους τρίτης ηλικίας,που ολοένα και αυξάνονται.

Σύμφωνα με τους συντάκτες και ερευνητές της μελέτης,αυτό το αναδυόμενο νέο καταναλωτικό κοινο, θα μπορούσε να είναι φιλί ζωής για την οικοδομική δραστηριότητα στη χώρα μας,καθώς, με ολοκληρωμένο σχεδιασμό εκτιμάται πως θα μπορούσαν να πωλούνται περί τις 20.000 κατοικίες σε ξένους αγοραστές που ανήκουν στην τρίτη ηλικία.

Ταυτόχρονα θα μπορούσε να στηρίξει και την ανάπτυξη ενός τεχνολογικού τομέα που δημιουργεί και προσφέρει νέα προϊόντα και υπηρεσίες προς τους ηλικιωμένους, προσαρμοσμένα στις νέες τεχνολογικές και παραγωγικές συνθήκες.

Οπως τόνισε στην εκδήλωση των Δελφων ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών Γιάννης Τούντας, ο ένας από τους δύο συντελεστές της μελέτης της διαΝΕΟσις, η γήρανση του πληθυσμού τείνει να είναι ταχύτερη στις πιο πλούσιες περιοχές του πλανήτη, αλλά ταυτόχρονα οι άνθρωποι ζουν περισσότερα χρόνια και με καλύτερη υγεία.

«Ολα αυτά τα φαινόμενα, μαζί με το γεγονός πως αυξάνεται το ΑΕΠ παγκοσμίως, έχουν οδηγήσει σε αύξηση του τουρισμού τρίτης ηλικίας,ο οποίος χρόνο με το χρόνο,αντιπροσωπεύει όλο και υψηλότερο ποσοστό,στο σύνολο της παγκόσμιας τουριστικής δαπάνης.

Στην συγκεκριμένη κατηγορία εντοπίζονται δύο κατηγορίες, όπως είπε ο κ. Τούντας. Η πρώτη είναι οι συνήθεις τουρίστες και η δεύτερη οι ηλικιωμένοι από το εξωτερικό που έρχονται για μόνιμη διαμονή π.χ με αγορά κατοικίας.

Στην κατηγορία των τουριστών, το 2010 το 15% ήταν άνω των 65 αλλά το 2030 θα είναι 25% και το 2050 το ίδιο ποσοστό θα ξεπεράσει το 35%. «Εχουμε συνεπώς μια πολύ μεγάλη αγορά που χωρίζεται σε δύο μεγάλα τμήματα: Στο υγιές και στο τμήμα που έχει προβλήματα υγείας. Στο γενικό πληθυσμό ένας στους τρεις έχει χρόνιο νόσημα. Στους άνω των 65, δύο στους τρεις έχουν χρόνιο νόσημα. Άρα σημαντικό ποσοστό από αυτούς που ταξιδεύουν έχουν ανάγκη ιατρικής υποστήριξης».

Ομως «μόνο το 9,7% των ελληνικών ξενοδοχείων παρέχει ειδικές υπηρεσίες για τους τουρίστες τρίτης ηλικίας» είπε ο κ. Τούντας και πρόσθεσε πως «διαπιστώσαμε πως και οι tour operators δεν έχουν διαμορφώσει ειδικά τουριστικά προϊόντα για τον τουρισμό τρίτης ηλικίας». Στο σημείο αυτό θα πρέπει να τονιστεί η συνεχώς αυξανόμενη συμμετοχή ανθρώπων της τρίτης ηλικίας σε πράξεις χρονομισθωσης (time sharing), ιδιαίτερα στην Ισπανία και τη Νότια Γαλλία.

Η δεύτερη κατοικία

Όσον αφορά την αγορά δεύτερης κατοικίας, «έρευνες δείχνουν πως το 7,3% των ενηλίκων στην Ευρώπη δηλώνει πως θέλει να πάει να μείνει μετά τη σύνταξη σε ένα μέρος της Νότιας Ευρώπης, δηλαδή η ευρύτερη περιοχή θα έχει ζήτηση για 2,7 εκατομμύρια παραθεριστικές κατοικίες στην επόμενη 20ετία».

Και σε αυτό τον τομέα η Ελλάδα είναι πολύ πίσω την ίδια ώρα που άλλες χώρες της Νότιας Ευρώπης (Ισπανία, Πορτογαλία, Ιταλία) κινούνται για τη δημιουργία συγκροτημάτων και κατοικιών που είναι προσαρμοσμένες στις ιδιαίτερες απαιτήσεις αυτού του κοινού, της τρίτης ηλικίας.

Στην Πορτογαλία «εφαρμόζουν ειδική χαμηλή φορολογία για αυτούς που θέλουν να έρθουν από άλλες χώρες και να εγκατασταθούν εκεί». Επίσης «σημαντικό αντικίνητρο είναι πως δεν έχουμε ικανοποιητικές συνθήκες σε ό,τι αφορά τους τουρίστες τρίτης ηλικίας όπως η προσβασιμότητα, η μετακίνηση, η ασφάλεια. Τα εξοχικά που έχουν διαρρήξει είναι περισσότερα από αυτά που δεν τα έχουν!».

«Ακόμα πιο κρίσιμο είναι το θέμα των παρεχόμενων υγειονομικών ή ιατρικών υπηρεσιών. Στην Ελλάδα έχουμε ένα δημόσιο σύστημα υγείας στα γνωστά χάλια, δεν έχουμε πρωτοβάθμια υγείας, τα ελληνικά νοσοκομεία έχουν το υψηλότερο ποσοστό μικροβιακής αντοχής στην Ευρώπη, κ.ά.».

Στον τομέα του ιατρικού τουρισμού, που αναφέρθηκε επίσης ως παράδειγμα, η Ελλάδα έχει 800 περιοχές με δυνατότητες ιαματικών πηγών, αλλά λίγες είναι επισκέψιμες από τουρίστες με προβλήματα υγείας. «Τα τελευταία έχουν γίνει κάποια καλά βήματα.

Ο τουρισμός ευεξίας παρουσιάζει, επίσης, σημαντική ανάπτυξη, δηλαδή ο τουρισμός οργανωμένων υπηρεσιών που έχουν να κάνουν με την προστασία και την προαγωγή της υγείας». Περιττον να τονιστεί βέβαια ότι η παράταση του προσδόκιμου ζωής αποτελεί νέα σημαντική πηγή εσόδων και για τον νοσοκομειακό χώρο,ιδιαίτερα δε ως προς το ιδιωτικό σκέλος του.

Ο δεύτερος συνεργάτης της διαΝΕΟσις για τη μελέτη, ο Αρίστος Δοξιάδης, εταίρος στην BigPi Ventures, τόνισε πως για να επωφεληθεί η χώρα από την silver economy «δεν χρειάζονται πολύ μεγάλες επενδύσεις. Οι ελλείψεις είναι οργανωτικές και θεσμικές. Οι τουρίστες τρίτης ηλικίας δεν ενδιαφέρονται να κάνουν διακοπές τον Αύγουστο σε μια πολυσύχναστη παραλία.

Ετσι τα μεν ξενοδοχεία στα νησιά θα μπορούσαν να προσελκύσουν ανθρώπους αυτής της ηλικίας για τρεις ή έξι μήνες, εκτός κορύφωσης της τουριστικής σεζόν. Άρα το ξενοδοχειακό δυναμικό υπάρχει.

Επίσης υπάρχουν πολλά ξενοδοχεία στην ενδοχώρα που αναπτύχθηκαν την εποχή της αστακομακαρονάδας» και θα μπορούσαν να υποδεχθούν τουρίστες. Κατά τον κ. Δοξιάδη, «στις υπηρεσίες υγείας είμαστε μετά την Κούβα η δεύτερη σε αριθμό γιατρών ανά 1.000 κατοίκους».

Ειδική αναφορά έκανε ο ίδιος στην ανάπτυξη της οικοδομής τονίζοντας πως οι ξένοι αγοραστές θα μπορούσαν να συμβάλλουν στην ανάστασή της. «Θα μπορούσαν κάθε χρόνο να αγοράζονται 20.000 σπίτια από ξένους και αν τα 2/3 είναι νεόδμητες θα έδινε τεράστια ώθηση στον κατασκευαστικό κλάδο» τόνισε.

Ο ίδιος είπε πως «αυτές οι υπηρεσίες του τουρισμού που δίνονται σήμερα σε στενό τρόπο, χωρίς να έχουν ενταχθεί σε πακέτα, μπορούν να οργανωθούν καλύτερα». Ετσί, «οι επισκέπτες μακράς διάρκειας, οι συνταξιούχοι της Σουηδίας ή της Γερμανίας, θα φέρνουν εισοδήματα στη χώρα μας και αυξάνεται η εγχώρια κατανάλωση χωρίς να δημιουργούνται προβλήματα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών».

Ο κ. Δοξιάδης τόνισε πως από την ανάπτυξη του silver economy δεν επωφελούνται μόνο παραδοσιακές τουριστικές επιχειρήσεις και μόνο χαμηλής τεχνολογίας. «Η τρίτη ηλικία με τις νέες προκλήσεις ιατρικών υπηρεσιών είναι προνομιακή πεδίο για να εξελιχθούν πρωτοποριακές τεχνολογίες. Αν έχουμε πολλούς τέτοιους τουρίστες θα μεταφραστεί στο να μπορέσουμε να γίνουμε και hub νέων τεχνολογιών».

Η Σοφία Γκιούγκτσου, στέλεχος της Airbnb, είπε πως παγκοσμίως πάνω από 400.000 οικοδεσπότες (σ.σ που ενοικιάζουν σπίτια μέσω της πλατφόρμας) ανήκουν στην τρίτη ηλικία και «βλέπουμε μια πάρα πολύ μεγάλη αύξηση των ταξιδιωτικών δαπανών από ανθρώπους άνω των 65 ειδικά τα τελευταία πέντε χρόνια.

Οι ταξιδιώτες άνω των 60 που μένουν με έναν οικοδεσπότη έχουν αυξηθεί κατά 66% μόνο το 2017. Η πλατφόρμα της Airbnb δεν είναι αποκλειστικά για νεότερους».

Ο Πλάτων Τήνιος, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Πειραιά, είπε πως «το φαινόμενο της μακροβιότητας είναι ξεχωριστό από τη γήρανση. Οι 75χρονοι σήμερα έχουν το ίδιο επίπεδο υγείας με αυτούς που ήταν 65 χρονών την δεκαετία του ‘70.

Η μακροβιότητα, εκεί που ήταν εξαίρεση, γίνεται θέμα lifestyle. Ένας πλανήτης που χαρακτηρίζεται από τη μακροβιότητα είναι κάτι τελείως άγνωστο».

Ο ίδιος είπε πως «το θέμα της μακροβιότητας είναι μια μεγάλη ευκαιρία στην οποία πρέπει να προσαρμοστούμε και ως κοινωνίες και ως άτομα».

Εχει υπολογιστεί πως ως καταναλωτές, τα άτομα της τρίτης ηλικίας ετήσια θα δαπανήσουν το 2020 γύρω στα 15 τρισεκατομμύρια δολάρια, δηλαδή τα 3/4 της οικονομίας των ΗΠΑ.

Και το ερώτημα είναι σε ποιο βαθμό το πολιτικό σύστημα της χώρας και η γραφειοκρατία του συνειδητοποιούν ότι κάτι αλλάζει στη ζωή και στον κόσμο?