Σε νομοθετική ρύθμιση για την εκτός σχεδίου δόμηση που εκκρεμεί από την προηγούμενη κυβερνητική θητεία, προσανατολίζεται το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας το αμέσως επόμενο διάστημα.
Στόχος της πολιτείας είναι να αντιμετωπίσει το αλαλούμ που επικρατεί στις πολεοδομίες από τις διαδοχικές αποφάσεις που έχει εκδώσει το Συμβούλιο της Επικρατείας και να δώσει διέξοδο στους πολίτες που επηρεάζονται από τις δικαστικές αποφάσεις και αδυνατούν να αξιοποιήσουν την περιουσία τους.
Στο πλαίσιο αυτό η πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΝ προσανατολίζεται σε μεταβατική διάταξη που θα παρουσιαστεί από τον Σεπτέμβριο με την οποία εξετάζονται η κύρωση ως κοινόχρηστου του οδικού δικτύου που υπήρχε το 1977 βάσει κριτηρίων, όπως είναι οι αεροφωτογραφίες, αλλά και η σύνδεση της ηλικίας του οικοπέδου με το δικαίωμα δόμησης, εξετάζοντας σε αυτή την περίπτωση τα χαρακτηριστικά και την ιστορία του, δηλαδή ποια ήταν η αρχική του μορφή και αν προέκυψε από κατάτμηση μεγαλύτερης έκτασης. Πληροφορίες αναφέρουν ότι στο τραπέζι των συζητήσεων που θα «κλειδώσει» τη νέα ρύθμιση εξετάζεται ακόμη και η επιβολή ενός τέλους σε όσους εκμεταλλεύονται αντίστοιχα οικόπεδα σε εκτός σχεδίου περιοχές ως ένα είδος περιβαλλοντικού αντισταθμίσματος.
Τα αίματα για την εκτός σχεδίου δόμηση άναψε εκ νέου πρόσφατη απόφαση του ανώτατου ακυρωτικού δικαστηρίου, η οποία ήρθε να προστεθεί σε εκείνη που εκδόθηκε προ μηνών και αφορούσε το νησί της Πάτμου.
Στο νησί υπάρχει Ζώνη Οικιστικού Ελέγχου που επιτρέπει τη δόμηση σε οικόπεδα με ελάχιστη αρτιότητα 4 στρεμμάτων και χρήση κατοικίας, αν όμως πληρούνται και οι υπόλοιπες προϋποθέσεις της εκτός σχεδίου τις οποίες ορίζει προεδρικό διάταγμα του 1985. Το συγκεκριμένο οικόπεδο όπως έκρινε το δικαστήριο δεν τις πληρούσε, αφού δεν είχε «πρόσωπο» σε κοινόχρηστο δρόμο «νομίμως υφιστάμενο και μη προκύψαντα από ιδιωτική βούληση».
Σε παρόμοιο πνεύμα κινείται και η νεότερη απόφαση του ΣτΕ. Αυτή αφορά για διώροφη κατοικία στην περιοχή της Άρτας. «Εφόσον το επίδικο, εκτός σχεδίου και προϋφιστάμενο του ν. 3212/2003, ακίνητο δεν διέθετε πρόσωπο σε κοινόχρηστη δημόσια οδό δεν ήταν οικοδομήσιμο σύμφωνα με τις διατάξεις του π.δ. της 24-31.5.1985 περί εκτός σχεδίου δόμησης» επισημαίνει η απόφαση και τονίζει ότι η αρμόδια υπηρεσία δόμησης ήταν υποχρεωμένη να απορρίψει, για τον λόγο αυτό, τα αιτήματα έκδοσης των προσβαλλόμενων με την αίτηση ακυρώσεως πράξεων. «Συνεπώς νομίμως οι προσβληθείσες έγκριση και άδεια δόμησης ακυρώθηκαν με την εκκαλούμενη απόφαση, απορριπτομένου του ισχυρισμού του εκκαλούντος ότι η αρμόδια Υ.ΔΟΜ. ήταν υποχρεωμένη, αντιθέτως, να εκδώσει την οικοδομική άδεια, εφαρμόζοντας τον κανόνα αρτιότητας των 4 στρεμμάτων».
Ο εμπεριεχόμενος στις κρίσιμες διατάξεις του προεδρικού διατάγματος του 1985 όρος δόμησης, κατά τον οποίο δομήσιμα είναι τα εκτός σχεδίου ακίνητα που έχουν πρόσωπο σε κοινόχρηστο δρόμο νομίμως υφιστάμενο, δικαιολογείται από λόγους δημοσίου συμφέροντος, συνισταμένους στην διαφύλαξη του χαρακτήρα των εκτός σχεδίου περιοχών και στην αποτροπή δημιουργίας με ιδιωτική πρωτοβουλία διάσπαρτων οικισμών χωρίς πολεοδομικό σχεδίασμα, προσθέτει η απόφαση. Αντίθετη εκδοχή, όπως αναφέρεται θα οδηγούσε στην κατάτμηση μεγαλύτερων εκτάσεων σε πολλές μικρότερες, κάθε μια από τις οποίες θα είχε το απαιτούμενο για δόμηση εμβαδόν, στην ανέγερση οικοδομών στα περισσότερα γήπεδα και στη δημιουργία, χωρίς ειδικό σχεδιασμό, σχετική μελέτη και τήρηση των τεχνικών προδιαγραφών κατασκευής οδών, ιδιωτικού οδικού δικτύου βάσει αποκλειστικά της βούλησης των ιδιοκτητών των συγκεκριμένων γηπέδων.
Υπενθυμίζεται ότι η ρύθμιση της εκτός σχεδίου δόμησης προετοιμαζόταν παραμονές των εκλογών με μηχανικούς, βουλευτές και ιδιοκτήτες ακινήτων να πιέζουν για άμεση νομοθετική πρωτοβουλία. Ωστόσο, η κυβέρνηση επέλεξε να παγώσει την μεταβατική ρύθμιση, κατεύθυνση που δόθηκε τότε από το Μέγαρο Μαξίμου ώστε να σταθμιστούν καλύτερα τα δεδομένα του ΣτΕ και να υπάρχει πλαίσιο νομικά ζυγισμένο.
Ο αρμόδιος υφυπουργός κ. Νίκος Ταγαράς δήλωσε προ ημερών στη Βουλή, ότι το θέμα θα αντιμετωπιστεί από Σεπτέμβριο, ωστόσο οριστική λύση θα δοθεί με το νέο πολεοδομικό σχεδιασμό που αναμένεται να ολοκληρωθεί έως το 2025. Στην κυβέρνηση παρά το αγκάθι του ΣτΕ που παραμένει σοβαρό, συμφωνούν ότι χρειάζεται να δοθεί έστω και προσωρινή λύση για να επιλυθεί η νομική και πολεοδομική διάσταση του θέματος.