Σοκαριστικές είναι οι αποκαλύψεις για τα όσα συνέβαιναν πίσω από τις κλειστές πόρτες του ιδρύματος για παιδιά με ειδικές ανάγκες στη Θεσσαλονίκη. Βασανισμοί, εικόνες εγκατάλειψης και συγκάλυψη έρχονται στο φως της δημοσιότητας. Το «ασκό του Αίολου» άνοιξε η καταγγελία που είχε κάνει η οικογένεια του 20χρονου Πάρη που πέθανε τον Νοέμβριο του 2021 και το πόρισμα που εξέδωσε η Εθνική Αρχή Διαφάνειας.
Η εκπομπή του OPEN «Τώρα μαζί» το πρωί της Κυριακής έφερε στο φως νέες αποκαλύψεις για την δομή, με μία μητέρα φιλοξενούμενου να καταγγέλλει ότι υπήρξαν ακόμα τρεις θάνατοι ατόμων που διέμεναν εκεί. Σύμφωνα με την ίδια πρόκειται για άτομα που είχαν χρόνια προβλήματα και κανένας δεν τα βοηθούσε μέσα στη δομή «Έφυγαν έτσι», είπε χαρακτηριστικά.
Την ίδια στιγμή γονείς και κηδεμόνες παιδιών που ζουν στη δομή εξακολουθούν να καταγγέλλουν ένα κλίμα συγκάλυψης και εκφοβισμού από τα άτομα της δομής για να μη βγει τίποτα προς τα έξω.
Η Ολυμπία Κόρδα, Πρόεδρος του σωματείου γονέων και κηδεμόνων του ιδρύματος ανέφερε στον ΑΝΤ1 για την υπόθεση: «Η κακοποίηση του Πάρη από εργαζόμενο που κατέληξε το παιδί… Αυτά εμείς τα μάθαμε τυχαία και τα καταγγείλαμε, ένα δεύτερο περιστατικό. Ένας περιθαλπόμενος δραπέτευσε από το ίδρυμα που είναι στην Πυλαία και βρέθηκε στην Καλαμαριά ξυπόλητο και χαμένο και το βρήκε η αστυνομία και το τρίτο περιστατικό ένας υπάλληλος, εδώ μιλάμε για κακοποίηση, ένας υπάλληλος εκεί επειδή ο περιθαλπτόμενος έπαιζε με το μ***ό του, το πήρε για να το παραδειγματίσει και του έκαψε τα χέρια με καυτό νερό».
Συγκάλυψη και ξύλο στην υπόθεση του Πάρη
Με τη σειρά του ο Δημήτρης Γκολέμης, δικηγόρος της οικογένειας του θύματος ανέφερε πως «επιχείρησαν να συγκαλύψουν το περιστατικό και το παρουσίαζαν ως ένα χτύπημα από άλλο τρόφιμο, ότι δήθεν ο τρόφιμος χτύπησε τον Πάρη με παντόφλα και απέρριπταν αυτό που είχε συμβεί, ότι ο Πάρης είχε χτυπηθεί από υπάλληλο του ιδρύματος ο οποίος φαίνεται το επίμαχο βράδυ να βρισκόταν υπό την επήρεια αλκοόλ».
Το πόρισμα της Εθνικής Αρχής Διαφάνειας επιβεβαιώνει τους ισχυρισμούς της οικογένειας για εικόνες φρίκης και βασανισμού, ενώ διαπιστώθηκαν και παραλείψεις και παρατυπίες στη λειτουργία της δομής. Οι αρχές εντόπισαν στο ίδρυμα και έναν χώρο απομόνωσης που δεν προβλέπεται από τις ισχύουσες διατάξεις του ελεγχόμενου φορέα.
«Ένα παιδί είχε καεί και δεν έκαναν τίποτα» - Συγκλονίζει μαρτυρία από μητέρα παιδιού
Η μητέρα τροφίμου που μίλησε στο Open και την εκπομπή «Τώρα Μαζί», αναφέρθηκε σε τρεις θανάτους που προήλθαν από έλλειψη φροντίδας μέσα στη δομή και μάλιστα δίπλα στο παιδί της. Σύμφωνα με την μαρτυρία της κυρίας Ευαγγελίας Νούνη, ένα παιδί είχε υποστεί εγκαύματα.
«Υπάρχουν και πάρα πολλά άλλα τα οποία δεν μαθαίνονται. Για παράδειγμα σας το αναφέρω τώρα, υπάρχει παιδί που κάηκε το Πάσχα, το οποίο δεν έχει βγει στην επιφάνεια. Το παιδί δεν έχει γονείς. Ξέρουν πότε έγινε επακριβώς , το παιδί πήγε στο νοσοκομείο, μεταφέρθηκε μετά από μερικές ημέρες. Έχω πάει στα δικαστήρια, έχω δώσει κατάθεση, δεν έχω κανένα πρόβλημα να το αναφέρω», είπε χαρακτηριστικά η κυρία Νούνη.
Σύμφωνα με την ίδια, «ο Πάρης που χάθηκε πέρυσι στο τέλος της χρονιάς είχε και αυτός συνοδό μέσα στο ίδρυμα, μετά τον Covid όμως απαγορεύτηκαν όλα, δεν μπορούσαν τα παιδιά να βγαίνουν, δεν μπορούσε ούτε καν σχολείο να πάει ο γιος μου, τον πήγαμε για ενάμιση χρόνο, δεν μπορέσαμε περισσότερο».
Τρία περιστατικά πέθαιναν στη δομή από έλλειψη φροντίδας
Όπως λέει το δικό της παιδί δεν κακοποιήθηκε αλλά γνωρίζει πως τρία ακόμα άτομα πέθαναν στη δομή. «Δεν τολμούσαν τον δικό μου να τον χτυπήσουν. Το δικό μου το παιδί δεν είδα χτυπημένο να είναι. Είχε παλαιότερα κάποιες εκχυμώσεις στους μηρούς, αλλά πέρασαν, δεν ξαναέγιναν δηλαδή. Δεν μπορώ να κατηγορήσω κάποιον, δεν ξέρω ποιον, ρωτούσα το παιδί μου, δεν μου είπε τίποτα αλλά ξέρω όμως ότι δίπλα στο γιο μου πέθαναν άλλα τρία παιδιά», είπε στο OPEN.
Στη συνέχεια τόνισε πως τα θύματα ήταν ενήλικοι, ενώ τα περιστατικά αυτά έγιναν παλαιότερα. «Δεν θεωρώ ότι έγιναν από ξυλοδαρμό αυτοί οι θάνατοι, αλλά συνέπεσαν δίπλα στο παιδί μου, που ήταν ανήλικο. Και ήταν άτομα που δεν πήγαν να νοσηλευτούν μετά, δηλαδή είχαν χρόνια προβλήματα και έφυγαν έτσι. Έφυγαν έτσι. Δεν θεωρώ ότι ήταν από κακοποίηση αυτοί οι θάνατοι, αλλά ήταν από άλλου είδους κακοποίηση, από έλλειψη φροντίδας».
Σε ερώτηση για το τι έβλεπε η ίδια να συμβαίνει μέσα στη δομή, ξεκαθάρισε : «Τι έβλεπα; Καταρχήν, όπως αναφέρεται στην Αρχή Διαφάνειας, ήταν τα περιστατικά ανακατωμένα μεταξύ τους. Δηλαδή στον αυτισμό πρέπει να υπάρχει ηρεμία. Και μόνο ηρεμία δεν υπήρχε εκεί μέσα. Αυτιστικά με νοητική υστέρηση ταυτόχρονα, άτομα με διαφορετικές ηλικίες, για χρόνια αυτό, για χρόνια. Τα τελευταία χρόνια ο γιος μου ήταν μόνος του στο δωμάτιο και στα διπλανά ήταν τρία και τέσσερα παιδιά μαζί γιατί δεν τολμούσαν να βάλουν μαζί και το δικό μου. Είχε εκρήξεις. Όπως ξέρω και στα παιδιά που έχουν εκρήξεις, δεν γινόταν καμία παρέμβαση. Δεν γινόταν τίποτα για τα αυτιστικά παιδιά, τίποτα».
Τι έδειξε ο έλεγχος στη δομή
Σοβαρά είναι τα στοιχεία που προέκυψαν από αυτεπάγγελτο έλεγχο κλιμακίου της Εθνικής Αρχής Διαφάνειας και εμπειρογνωμόνων σε μονάδα φροντίδας παιδιών με αναπηρία στη Θεσσαλονίκη, μετά τον θανάσιμο τραυματισμό περιθαλπόμενου.
Αναλυτικά οι διαπιστώσεις του κλιμακίου κατά το επιτόπιο έλεγχο:
- Δεν υφίσταται Οργανισμός Λειτουργίας του ελεγχόμενου φορέα με συνέπεια τη δυσπραγία και αναποτελεσματικότητα σε όλα τα επίπεδα.
- Στην ελεγχόμενη δομή προβλέπεται η εισαγωγή ανηλίκων με πολλαπλές αναπηρίες και η παραμονή τους έως το 25ο έτος της ηλικίας τους. Ωστόσο, φιλοξενούνται 81 περιθαλπόμενοι, εκ των οποίων μόλις οι εννέα είναι ανήλικοι.
- Διαβιούν ανήλικοι με ενήλικες χωρίς πρόβλεψη χωροταξικού διαχωρισμού και ιδιαίτερης αντιμετώπισης. Διαπιστώθηκε μεγάλος αριθμός διαβιούντων στους θαλάμους.
- Στην εν λόγω δομή εισάγονται, με αποφάσεις Εισαγγελικών Αρχών, και άτομα με διαταραχές αυτιστικού φάσματος. Ιδιαίτερα σε αυτές τις περιπτώσεις, επιβάλλεται η παροχή ειδικών προγραμμάτων ειδικών θεραπειών, Λογοθεραπείας και Ειδικής Διαπαιδαγώγησης, τα οποία απουσιάζουν.
- Οι περιπτώσεις αναδοχής και υιοθεσίας περιθαλπομένων είναι ελάχιστες.
- Οι κύριες ανεπάρκειες της δομής εντοπίζονται στην έλλειψη ανθρώπινων πόρων και στην απουσία συστηματικής και εξειδικευμένης εκπαίδευσης του προσωπικού. Υφίστανται πάγιες και σοβαρές ελλείψεις σε προσωπικό ειδικοτήτων και ιδιαίτερα σε προσωπικό φροντίδας, που σε συνδυασμό με τη σοβαρότητα και πολυπλοκότητα της κατάστασης των περιθαλπομένων, δεν εξασφαλίζουν ασφαλείς συνθήκες διαβίωσης, ποιότητα παρεχόμενων υπηρεσιών και καθιστούν δυσχερή την εξατομικευμένη προσέγγιση/φροντίδα των περιθαλπομένων. Στο ήδη υπάρχον προσωπικό παρατηρήθηκε επαγγελματική εξουθένωση.
- Ενίοτε, το επικουρικό Νοσηλευτικό προσωπικό/φροντίδας παρέχει τις υπηρεσίες του σε διπλοβάρδιες με συνεχόμενη εργασία 16 ωρών, κατά παράβαση της κείμενης νομοθεσίας
- Οι περιστασιακά απασχολούμενοι δεν παρέχουν τις υπηρεσίες στους περιθαλπόμενους/εργοδότες για τους οποίους προσλαμβάνονται αλλά υποκαθιστούν το προσωπικό φροντίδας.
- Τον Νοέμβριο του 2021 συνέβη περιστατικό με συνέπεια τον σοβαρό τραυματισμό περιθαλπομένου, ο οποίος απεβίωσε στο Νοσοκομείο όπου νοσηλευόταν. Αναφορικά με τις σχετικές ενέργειες της Διοίκησης για την απόδοση ευθυνών για το περιστατικό, διαπιστώθηκε η εκπρόθεσμη παραπομπή υπαλλήλου ενώπιον του Πειθαρχικού Συμβουλίου. Η υπόθεση διερευνάται από τον εισαγγελέα στο πλαίσιο προκαταρκτικής εξέτασης.
- Τον Δεκέμβριο 2021, συμβάν μεταξύ περιθαλπομένων είχε ως αποτέλεσμα τον σοβαρό τραυματισμό ενός εξ αυτών και τη νοσηλεία του επί ένα μήνα σε Μονάδα Εντατικής Θεραπείας (ΜΕΘ). Μετά την έξοδό του από τη ΜΕΘ, ο περιθαλπόμενος επέστρεψε στην ελεγχόμενη δομή όπου σε δύο ημέρες απεβίωσε. Εγείρονται αμφιβολίες ως προς τη διαχείριση του περιστατικού, το οποίο δεν αναφέρθηκε στο κλιμάκιο ελέγχου παρότι ο περιθαλπόμενος κατέληξε πέντε ημέρες πριν την επίσκεψη του μικτού κλιμακίου. Επίσης, δεν έγινε γνωστοποίηση του συμβάντος και του θανάτου του περιθαλπομένου στις αρμόδιες Αρχές όπως ορίζεται στις κείμενες διατάξεις.
- Η ιατρική φροντίδα παρέχεται με σύναψη συμβάσεων παροχής υπηρεσιών ορισμένου χρόνου. Σε ιδιωτικά συμφωνητικά του Φορέα με τρείς ιδιώτες ιατρούς δεν προσδιορίστηκαν οι ώρες απασχόλησής τους και δεν τηρήθηκαν οι όροι του ιδιωτικού συμφωνητικού ,καθώς δύο (2) εξ αυτών αμείφθηκαν καθ΄ υπέρβαση του καθορισθέντος ποσού. Δεν τηρείται Βιβλίο παρουσιών των ιατρών ώστε να επιβεβαιώνονται οι επισκέψεις τους στον ελεγχόμενο φορέα.
- Διαπιστώθηκε η λειτουργία «Ήσυχου Δωματίου» (χώρος μειωμένων ερεθισμάτων/ απομόνωσης), η οποία όμως δεν προβλέπεται από τις υφιστάμενες διατάξεις οργάνωσης και λειτουργίας του ελεγχόμενου φορέα.
- Η δομή δεν διαθέτει Πιστοποιητικό Πυροπροστασίας.