Συνταγματική είναι σύμφωνα με την Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ) η Πανεπιστημιακή Αστυνομία. Συγκεκριμένα, κρίθηκε πως η σύσταση της Πανεπιστημιακής Αστυνομίας δεν παραβιάζει τις αρχές της ακαδημαϊκής ελευθερίας και της πλήρους αυτοδιοίκησης των Ανωτάτων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων (ΑΕΙ).

Με τις 2046-7/2022 αποφάσεις της Ολομέλειας του Δικαστηρίου απορρίφθηκαν δύο αιτήσεις ακυρώσεως στρεφόμενες αμφότερες κατά της προκήρυξης διαγωνισμού πρόσληψης ειδικών φρουρών στην Ελληνική Αστυνομία (ΕΛΑΣ), για τη συγκρότηση Ομάδων Προστασίας Πανεπιστημιακών Ιδρυμάτων (ΟΠΠΙ), η δε δεύτερη και κατά της υπουργικής απόφασης, με την οποία ορίσθηκαν ζητήματα εκπαίδευσης των ειδικών φρουρών που προσλαμβάνονται για τη στελέχωση των ΟΠΠΙ.

Ειδικότερα, με τις επίμαχες αποφάσεις κρίθηκε ότι:

α) Οι προσβαλλόμενες πράξεις βρίσκουν έρεισμα σε διατάξεις της κείμενης νομοθεσίας περί των ειδικών φρουρών (άρθρα 9 παρ. 6 του ν. 2734/1999 και 2 παρ. 1 της Υ.Α. 7002/12/1-κστ/2019).

β) Η προσβαλλόμενη προκήρυξη δεν παραβιάζει το άρθρο 103 του Συντάγματος καθώς με το άρθρο 18 παρ. 5 του ν. 4777/2021 συνεστήθησαν στο Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη χίλιες τριάντα οργανικές επί θητεία θέσεις ειδικών φρουρών για τη συγκρότηση των ΟΠΠΙ.

γ) Οι ρυθμίσεις των άρθρων 18-20 του ν. 4777/2021 κινούνται εντός των πλαισίων της αρχής της πλήρους αυτοδιοίκησης των ΑΕΙ και δεν θίγουν το δικαίωμα των ιδρυμάτων αυτών να αποφασίζουν επί των υποθέσεών τους με δικά τους όργανα για τους ακόλουθους λόγους:

i) αναφορικά με ζητήματα εσωτερικής λειτουργίας και τάξης, ήτοι με ζητήματα κοινής ακαδημαϊκής ευταξίας, κοινής φύλαξης και ασφάλειας των πανεπιστημιακών χώρων και ελέγχου της πρόσβασης σε αυτούς, προβλέπεται σειρά μέτρων ασφάλειας και προστασίας προσώπων και υποδομών στα ΑΕΙ, αρμοδιότητας των ιδίων αυτών οργάνων, σύμφωνα με όσα ειδικότερα ορίζονται στα άρθρα 12-17 του ν. 4777/2021,

ii) ο νομοθέτης, εκτιμώντας τις περιστάσεις και ιδίως ότι η προηγουμένως προκριθείσα λύση της ανάθεσης στα ΑΕΙ συμμετοχής τους στην αντιμετώπιση ζητημάτων φύλαξης και προστασίας των χώρων των ΑΕΙ και των δραστηριοποιούμενων σε αυτούς έναντι αξιόποινων πράξεων έχει αποτύχει, αναθέτει την αρμοδιότητα της πρόληψης και αντιμετώπισης των αξιόποινων πράξεων στις ΟΠΠΙ, δίδοντας έμφαση στον αποτρεπτικό ρόλο της λειτουργίας τους και στον ταχύ και άμεσο χαρακτήρα της δράσης τους πριν από την επέμβαση της ΕΛΑΣ. Παράλληλα, η δράση των ΟΠΠΙ, η οποία ελέγχεται πειθαρχικά και ποινικά και είναι δυνατόν να θεμελιώσει αστική ευθύνη του Δημοσίου κατ’ άρθρο 105 ΕισΝΑΚ, διέπεται από το Σύνταγμα και τις κείμενες διατάξεις, εν γένει δε από τις αρχές της νομιμότητας και της αναλογικότητας. Η τελευταία, ειδικά όσον αφορά την αστυνόμευση στους χώρους των ΑΕΙ, δεν επιτρέπει την επέμβαση της αστυνομικής δύναμης στις περιπτώσεις μη σοβαρής διατάραξης της ευταξίας εντός των χώρων των ΑΕΙ, περιπτώσεις για τις οποίες προβλέφθηκαν κατά τα προαναφερθέντα τα μέτρα ασφαλείας που λαμβάνουν τα ίδια τα ΑΕΙ. Επιπρόσθετα, με τις διατάξεις των άρθρων 18-20 του ν. 4777/2021 λαμβάνεται ειδική μέριμνα για την εγκαθίδρυση κλίματος εμπιστοσύνης και συνεργασίας μεταξύ των μελών της ακαδημαϊκής κοινότητας και των ΟΠΠΙ. Προς τον σκοπό αυτόν οι τελευταίες συγκροτούνται (και) από ειδικούς φρουρούς, οι οποίοι προσλαμβάνονται ειδικώς προς τούτο, λαμβάνουν ομοίως ειδική εκπαίδευση προσανατολισμένη στην καλλιέργεια φιλοσοφίας προσαρμοσμένης στις ιδιαιτερότητες των ΑΕΙ, δεν φέρουν πυροβόλο όπλο και υποχρεούνται να συνεργάζονται με τις πανεπιστημιακές αρχές και όργανα σύμφωνα με όσα ειδικότερα προβλέπονται στα άρθρα 18-20 ν. 4777/2021. Εξάλλου, διάθεση των ΟΠΠΙ σε ΑΕΙ λαμβάνει χώρα μόνον εφόσον και στο μέτρο που διαπιστώνεται ανάγκη προς τούτο, προφανώς με γνώμονα την αρχή της αναλογικότητας, υπό το πρίσμα της οποίας υπόκειται αυτοτελώς σε δικαστικό έλεγχο η σχετική απόφαση για διάθεση ΟΠΠΙ σε ΑΕΙ.

iii) Δεν προβλέπεται συμμετοχή των ΟΠΠΙ σε διοικητικό όργανο των ΑΕΙ. Εξάλλου, οι ΟΠΠΙ δεν έχουν αρμοδιότητα ούτε, συνεπώς, δυνατότητα επέμβασης επί θεμάτων επιστήμης, έρευνας, διδασκαλίας, λειτουργίας των ΑΕΙ, τα οποία εμπίπτουν στην αρμοδιότητα των τελευταίων. Συνεπώς, με την ένδικη ρύθμιση όχι μόνο δεν πλήττεται αλλά θάλπεται η συνταγματική τάξη (μειοψηφία 6 Συμβούλων).

δ) Mε την εξουσιοδοτική διάταξη του άρθρου 18 παρ. 6 του ν. 4777/2021 επιβάλλεται στη Διοίκηση η έκδοση προεδρικού διατάγματος για τη ρύθμιση ζητημάτων αναφορικά με τη διαδικασία διάθεσης των ΟΠΠΙ, την οργάνωση, συγκρότηση, λειτουργία και εξοπλισμό τους και ειδικότερους όρους και λεπτομέρειες άσκησης των καθηκόντων τους. Ωστόσο, η έκδοση του εν λόγω διατάγματος δεν ήταν αναγκαία στα στάδια της προκήρυξης διαγωνισμού και της πρόσληψης ή εκπαίδευσης των ειδικών φρουρών για τη συγκρότηση των ΟΠΠΙ, καθώς η αποστολή, οι αρμοδιότητες και τα καθήκοντα των ΟΠΠΙ, τα προσόντα, τα πρόσθετα προσόντα, τα κριτήρια πρόσληψης και η μοριοδότηση αυτών, τα της εκπαίδευσης καθώς και τα ζητήματα υπηρεσιακής κατάστασης των ειδικών φρουρών ρυθμίζονται ήδη στην κείμενη νομοθεσία, τα δε ζητήματα που θα ρυθμισθούν με το π.δ. της παρ. 6 αναφέρονται σε ζητήματα διάφορα και επόμενα της πρόσληψης και εκπαίδευσης αυτών (μειοψηφία 4 Συμβούλων και ενός Παρέδρου).