Αυξημένη παρουσιάζεται η πιθανότητα μιας επικίνδυνης πλημμύρας σε Ελλάδα και Βαλκάνια, καθώς το φαινόμενο αυτό δεν είναι τόσο σπάνιο όσο θα θέλαμε να πιστεύουμε, αποκαλύπτει η μελέτη της ερευνήτριας Κατερίνας Παπαγιαννάκη και του επίκουρου καθηγητή Φυσικών Καταστροφών στο ΕΚΠΑ, Μιχάλη Δρακάκη.

Αναλυτικά, οι ισχυρές και φονικές πλημμύρες δεν είναι τόσο σπάνιες όσο θα θέλαμε να πιστεύουμε καθώς σύμφωνα την ερευνήτρια Κατερίνα Παπαγιαννάκη και τον επίκουρου καθηγητή, Μιχάλη Δρακάκη, τα τελευταία 140 χρόνια μόνο στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου έχουν σημειωθεί 20 πλημμύρες στην κάθε μία από τις οποίες υπήρξαν 80 νεκροί ενώ η γειτονιά μας, τα Βαλκάνια με βάση μια ανάλυση των δύο επιστημόνων υπάρχει η πιθανότητα να σημειωθεί τεράστιο πλημμυρικό φαινόμενο σε ποσοστό 2,5% ετησίως.

«Σε σχέση με το ιστορικό της περιοχής μας, της Μεσογείου, βλέπουμε ότι έχουμε τα τελευταία 140 χρόνια έχουν συμβεί τουλάχιστον 20 γεγονότα τα οποία το καθένα είχαν πάνω από 80 νεκρούς. Άρα αυτό μας λέει ότι τουλάχιστον στην Ανατολική Μεσόγειο έχουμε κατά μέσο όρο, μια φορά στα εννέα χρόνια ένα τέτοιο γεγονός με πάνω από 80 νεκρούς αντίστοιχο με αυτό που έγινε στην Βαλένθια. Άρα βλέπουμε ότι δεν είναι τόσο σπάνιο όσο νομίζουμε ένα τέτοιο φαινόμενο, τουλάχιστον στην Ανατολική Μεσόγειο και με βάση την ανάλυση που έχουμε κάνει, έχουμε μια πιθανότητα να συμβεί στα Βαλκάνια περίπου στο 2,5% ετησίως», είπε στο thestival.gr ο κ. Διακάκης.

Τα σημαντικά ευρήματα της συγκεκριμένης μελέτης δείχνουν πέραν αμφιβολιών ότι στην Ελλάδα που ήδη έχει βιώσει τις κακοκαιρίες του «Ιανού» και του «Daniel» όπου είχαμε και θύματα πρέπει να προετοιμαστούμε ότι μια παρόμοια κακοκαιρία με έντονα πλημμυρικά φαινόμενα μπορεί να συμβεί ανά πάσα ώρα και στιγμή καθώς παράλληλα όπως επισημαίνει ο κ. Διακάκης τα φαινόμενα αυτά τείνουν να αυξάνονται όπως έδειξαν τα στοιχεία της μελέτης.

Πώς μπορούμε να θωρακιστούμε

Με τα ακραία καιρικά φαινόμενα που προκαλούν έντονες πλημμύρες να αυξάνονται χρόνο με τον χρόνο είναι άκρως απαραίτητη η θωράκιση των πόλεων στοχεύοντας κυρίως στη διάνοιξη των ρεμάτων και των πλημμυρικών πεδίων έτσι ώστε το νερό να βρίσκει διέξοδο προς τη θάλασσα. Περαιτέρω όμως η υλοποίηση μικρότερων έργων που αφορούν την ανάσχεση της ροής κρίνεται απαραίτητη στην Ελλάδα εξαιτίας της μορφολογίας της.

«Πρέπει να πούμε ότι τέτοιου είδους φαινόμενα δεν μπορείς να τα σταματήσεις και δεν μπορείς κατά συνέπεια να μηδενίσεις τον κίνδυνο. Από εκεί πέρα υπάρχουν πράγματα που μπορεί να γίνουν για να μειώσουν κατά κάποιο τρόπο τις απώλειες. Ένα από αυτά είναι να προσπαθήσουμε να αφήσουμε χώρο για το νερό διευρύνοντας τα ρέματα και τα πλημμυρικά πεδία ώστε το νερό να κινηθεί απρόσκοπτα προς τη θάλασσα. Είναι πρακτικά δύσκολο, χρειάζεται όμως να γίνει στο πλαίσιο μιας μακροχρόνιας στρατηγικής που πρέπει να κάνουμε, να αφήσουμε ελεύθερα τα πλημμυρικά πεδία. Από εκεί και πέρα σε βραχυπρόθεσμο χρόνο μπορούμε να έχουμε συστήματα έγκαιρης προειδοποίησης όπως και η ενημέρωση και εκπαίδευση των πολιτών και των αρχών. Χρειάζονται επίσης μικρότερα έργα ανάσχεσης της ροής τα οποία είναι χρήσιμα ειδικά στον ελληνικό χώρο γιατί έχουμε πολύ έντονες μορφολογικές κλήσεις και έχουμε και το ζήτημα των πυρκαγιών που μας επιδεινώνει τον κίνδυνο των πλημμυρών. Μικρά έργα κυρίως σε ορεινές τοποθεσίες, ορεινής υδρονομίας όπως τα λέμε τα οποία κατά κάποιο τρόπο μειώνουν τις απορροές, κάνουν πιο ήπιες τις πλημμυρικές αιχμές και επομένως μειώνουν και τον κίνδυνο της πλημμύρας», κατέληξε ο κ. Διακάκης.

Τι θα συνέβαινε στην Αθήνα αν αντιμετώπιζε καιρικά φαινόμενα όπως στη Βαλένθια

Τη στιγμή που η Βαλένθια έρχεται αντιμέτωπη με την επόμενη μέρα των φονικών πλημμυρών, που άφησαν στο πέρασμά τους τόνους λάσπης, κατεστραμμένες περιουσίες και δεκάδες νεκρούς, ο Ευθύμιος Λέκκας απαντά στο ερώτημα πώς θα μπορούσε η Αθήνα να αντιμετωπίσει ένα αντίστοιχο ακραίο καιρικό φαινόμενο.

Ο καθηγητής, με δηλώσεις του στον τηλεοπτικό σταθμό ΣΚΑΪ και στο κεντρικό δελτίο ειδήσεων, υποστήριξε πως όχι μόνο η Ελλάδα, αλλά κανένα προηγμένο κράτος δεν θα μπορούσε να αντιμετωπίσει ένα τόσο σφοδρό καιρικό φαινόμενο.

Τονίζει, δε, πως το μόνο που θα μπορούσε να μειώσει τις απώλειες είναι η προφύλαξη του πληθυσμού μέσω των μηχανισμών και των εργαλείων που διαθέτει το κράτος, ενώ παράλληλα υποστηρίζει ότι θα ήταν φρόνιμο να ενισχυθούν οι υπάρχουσες υποδομές.

«Κατ’ αρχάς, θα πρέπει να πούμε ότι η κλιματική κρίση συντίθεται από αυτά τα φαινόμενα. Δηλαδή, τα έντονα φαινόμενα, με μεγάλη ραγδαιότητα, με μεγάλη έκταση, έχουν μεγαλύτερη συχνότητα και έχουν μεγαλύτερες καταστροφές. Αυτός είναι και ο ορισμός της κλιματικής κρίσης» είπε αρχικά ο Ευθύμιος Λέκκας.

«Αυτά τα φαινόμενα δεν θα μπορούσαμε να τα αντιμετωπίσουμε. Παρόμοια φαινόμενα είχαμε και στον “Ιανό”, αλλά και στον “Daniel”, αλλά και σε άλλες περιπτώσεις, αλλά σε μικρότερη κλίμακα και έκταση. Αυτά τα φαινόμενα δεν μπορούμε να τα αντιμετωπίσουμε, όπως δεν μπορεί κανένα προηγμένο κράτος».

Αν μπορούν να ενισχυθούν οι υπάρχουσες υποδομές για να αντέξουν σε τέτοιας κλίμακας φαινόμενα, ο καθηγητής απάντησε: «Είναι δύο πράγματα που θα πρέπει να κάνουμε και μπορούμε να κάνουμε για να μειώσουμε τις επιπτώσεις. Πρέπει να βελτιώσουμε τις υποδομές μας και να τις κάνουμε πιο ανθεκτικές» συμπλήρωσε.

Για τις προγνώσεις τόνισε: «Πολλές φορές την πρόγνωση τη θεωρούμε αυτονόητη και ο πολίτης θεωρεί ότι κάνουμε πολύ καλή πρόγνωση κι έχουμε όλα τα δεδομένα. Όμως, δεν συμβαίνει αυτό. Πολλές φορές τα δεδομένα είναι ασαφή, έχουμε πλήθος δεδομένων, τα οποία δεν μπορούμε να προσδιορίσουμε. Συνεπώς, οι προγνώσεις είναι επισφαλείς. Τα μοντέλα έχουν τεράστιες αποκλίσεις. Υπάρχουν πολλές αβεβαιότητες.

Τίθεται στην Ισπανία το θέμα της προειδοποίησης. Στην Ελλάδα αυτό το θέμα το έχουμε λύσει. Υπάρχει μια επιτροπή στο υπουργείο Πολιτικής Προστασίας και Κλιματικής Κρίσης και μπορούσε να κάνουμε ό,τι είναι δυνατόν για να προειδοποιήσουμε τον κόσμο» κατέληξε.

Οι δήμοι της Αττικής που κινδυνεύουν άμεσα από πλημμύρες

Ολέθριες θα είναι οι συνέπειες στην Αττική σε περίπτωση που δεχθεί ίδιο όγκο νερού με αυτόν στη Βαλένθια της Ισπανίας, σύμφωνα με τα προγνωστικά μοντέλα του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών.

Όπως εξήγησε ο διευθυντής του, Χάρης Κοντοές, μιλώντας στον ΣΚΑΪ, πλέον όλες οι ευρωπαϊκές πρωτεύουσες είναι εκτεθειμένες και είναι δύσκολα διαχειρίσιμες οι ποσότητες του νερού που πέφτουν.

Ο Κηφισός αποτελεί το «ευάλωτο» σημείο της Αττικής και δεν θα «αντέξει» το δίκτυο να απορροφήσει το νερό.

Οι περιοχές υψηλού κινδύνου, είναι νότια του Αιγάλεω, Τρεις Γέφυρες, Άγιοι Ανάργυροι, μέρος του Ταύρου μέχρι τις εκβολές του Κηφισού.

Το εφιαλτικό σενάριο

Ο Κηφισός μπορεί να προκαλέσει πλημμύρες σε όλο το μήκος του και 35 τετραγωνικά χλμ θα καλυφθούν με νερό, επηρεάζοντας 18 δήμους του λεκανοπεδίου, ήτοι το ένα τέταρτο του πληθυσμού.

Σε άμεσο κίνδυνο βρίσκονται Άγιος Ιωάννης Ρέντης, Αιγάλεω, Καλλιθέα, Νέο Φάληρο.

Και ο Κηφισός δεν είναι ο μόνος κίνδυνος, τα μπαζωμένα ρέματα και η άναρχη δόμηση, όπως στο ρέμα της Πικροδάφνης, αλλά και του Ιλισού.

Επίσης υψηλό κίνδυνο πλημμύρας διατρέχουν τα Μεσόγεια, η πεδινή περιοχή Μαραθώνα - Νέας Μάκρης, οι παράκτιες περιοχές Σαρωνίσας - Αναβύσσου, η χαμηλή ζώνη Λουτρακίου, Μεγάρων, Νέας Περάμου, Ασπροπύργου, Ελευσίνας.