Το Μάιο συμπληρώνοντα 73 χρόνια από την λήξη του Β΄ Παγκοσμίου πολέμου και η Ευρωπαϊκή αλλά και η Διεθνής Ιστοριογραφία έχει ερευνήσει, αναλύσει, διασταυρώσει και δώσει στην δημοσιότητα, το σύνολο σχεδόν των γεγονότων που συγκλόνισαν τον κόσμο για το τεράστιας ιστορικής σημασίας αυτό γεγονός.
Ελάχιστες πτυχές του παγκόσμιας εμβέλειας και γεωπολιτικής σημασίας αυτού γεγονότος, μένουν ακόμα αδιευκρίνιστες και αφορούν την δράση στην Ελλάδα, τα Βαλκάνια και την Μέση Ανατολή, της Βρετανικής κατασκοπίας και αντικατασκοπίας, της S.O.E. όπως λεγόταν, της στρατιωτικής ασφάλειας του S.I.M.E. (Security Intelligence Middle East) των μυστικών υπηρεσιών δηλαδή για τη Μέση Ανατολή, και της μυστικής οργάνωσης ΜI6.
Και αυτό γιατί τρεις φάκελοι του Υπουργείου Άμυνας της Μ. Βρετανίας που περιλαμβάνουν αναφορές από το Δεκέμβρη του 1944 έως και τον Ιανουάριο του 1945 των στρατιωτικών μυστικών υπηρεσιών, θα παραμείνουν «επτασφράγιστοι» μιας και είναι χαρακτηρισμένοι σαν «άκρως απόρρητοι» για 75 χρόνια…
Πρόκειται για τους φακέλους WO204/8904, WO204/8905 και WO204/8906Β που έχουν ένα αστερίσκο με την υποσημείωση «κλειστοί για 75 χρόνια», δηλαδή θα δοθούν στους ιστορικούς το 2019…
Όλα τα άλλα αρχεία των Βρετανικών υπουργείων και των μυστικών υπηρεσιών έχουν ανοίξει με την πάροδο του χρόνου, δίνοντας πολύτιμα στοιχεία στους ιστορικούς. Το ίδιο έχει συμβεί και με όλα τα αρχεία της Ευρώπης και της Αμερικής, ακόμα και με τα Γερμανικά αρχεία της Βέρμαχτ, που σώθηκαν και διατηρούνται σε πολλή καλή κατάσταση και είναι προσβάσιμα, ακόμα και στο διαδίκτυο...
Με αυτούς τους τρεις φακέλους που αποχαρακτηρίζονται του χρόνου, θα ριχθεί φως σε κάποια σκοτεινά ακόμα σημεία της δράσης των αρχιπρακτόρων Ντάνκαν Κάμπελ, Άντονι Άντριους και Τζον Στήβενς που έδρασαν κυρίως στην περιοχή της Αιγιάλειας και των Καλαβρύτων.
Ειδικά τον Αντισυνταγματάρχη Τζόν Μέλιορ Στήβενς (John Melior Stevens), νομικό απόφοιτο της Οξφόρδης που ήταν επικεφαλής του κλιμακίου της Αγγλικής αποστολής και δεν άφησε πίσω του κανένα στοιχείο για τις σκοτεινές διασυνδέσεις του στην περιοχή μας, εκτός από κάποιες απόρρητες αναφορές του που αποχαρακτηρίστηκαν πριν από 18 χρόνια και είδαν το φως της δημοσιότητας φωτίζοντας αρκετά αλλά όχι πλήρως την πολιτική των Βρετανών στην ομιχλώδη εκείνη περίοδο της Ελληνικής Ιστορίας.
Η δράση του Τζον Στήβενς αρχίζει από το 1939 όταν σε ηλικία 29 ετών πήρε μέρος στην εκστρατεία της Γαλλίας και φυγαδεύτηκε στο παρά πέντε από τις αρχές της Δουνκέρνης. Το 1941 μετατέθηκε στη SOE του Καΐρου και ανέλαβε τα σαμποτάζ στην Γιουγκοσλαβία, ενώ το 1943 αναλαμβάνει την ευθύνη των επιχειρήσεων στην Ελλάδα με σκοπό να ελέγξει τις αντιστασιακές οργανώσεις κάθε πολιτικού προσανατολισμού και να τις συντονίσει κατά των Γερμανών.
Πέφτει με αλεξίπτωτο στην Πίνδο και μετά από πολλές περιπέτειες επιστρέφει μέσω Τουρκίας στο Κάιρο, για να γυρίσει και πάλι στην Ελλάδα στις 21 Σεπτεμβρίου 1943 αναλαμβάνοντας την αρχηγία της αποστολής στην Πελοπόννησο.
Πέφτει με αλεξίπτωτο στην Αράχωβα και συνδέεται με τον ΕΛΑΣ και προσωπικά με τον Καπετάν-Μίχο, ενώ στήνει δίκτυο πληροφοριοδοτών-συνεργατών σε όλη την περιοχή, μαζί με τον επίτιμο καθηγητή της Οξφόρδης Άντονι Άντριους και τους Πίτερ Φρέιζερ, Έρικ Γκρέυ.
Στην ομάδα προστέθηκε και ο αντισυνταγματάρχης Μακ Μακμάλεν που έπεσε με αλεξίπτωτο μια νύχτα με πανσέληνο κοντά στο Μαζέικα.
Η ομάδα των «Οξφορδιανών καθηγητών» με τις γνώσεις που διέθετε και την εκπαίδευση που είχε υποστεί, κατόρθωσε σε χρόνο ρεκόρ να ελέγξει ολόκληρη την Πελοπόννησο και να οδηγήσει το αντιστασιακό κίνημα, εκεί που αποφάσιζε το Λονδίνο…
Η ομάδα Στήβενς χαρακτηρίζεται από τους αριστερούς ιστορικούς σαν η ομάδα που έβαλε τα θεμέλια του διχασμού του Ελληνικού λαού και ετοίμασε τον αδελφοκτόνο εμφύλιο που ακολούθησε.
Η πλειοψηφία όμως των ιστορικών άνευ κομματικής απόχρωσης, συμφωνεί ότι η Μ. Βρετανία μέσω αυτών ακριβώς των ανθρώπων, έσωσε την Ελλάδα από την καταστροφή και την μετατροπής της σε «Σοβιετική αποικία» όπως οι υπόλοιπες Ανατολικές Βαλκανικές χώρες. Και η ιστορική εξέλιξη τους δικαίωσε…
Μετά τον πόλεμο γύρισαν όλοι στη Μ. Βρετανία και επανήλθαν στα πανεπιστημιακά τους καθήκοντα ενώ τιμήθηκαν με όλα τα παράσημα της Βρετανίας για τις πολύτιμες υπηρεσίες που προσέφεραν στην πατρίδα τους.
Εκτός από μια συνέντευξη που έδωσε ο Άντονι Άντριους πολλά χρόνια μετά, χωρίς να δώσει κανένα στοιχείο, κανένας άλλος δεν μίλησε ποτέ μέχρι τον θάνατό τους. (Το 1995 εντόπισα, ψάχνοντας μαζί με Βρετανούς ιστορικούς, τον Ντάνγκαν Κάμπελ στο Ανατολικό Λονδίνο, αλλά η οικογένειά του μου απαγόρευσε να συναντηθώ μαζί του με την δικαιολογία ότι είχε υποστεί εγκεφαλικό βαριάς μορφής, πράγμα που σεβάστηκα…).
Ο Τζον Στήβενς έφυγε από το Αίγιο τον Ιούνιο του 1944, τρεις μήνες πριν από την αποχώρηση των Γερμανών και το τέλος του πολέμου τον βρήκε στην Ιταλία, όπου διεύθυνε την αντιστασιακή δράση στο Πιεμόντε. Επέστρεψε στο Λονδίνο το 1945 και εργάστηκε στο κεντρικό αρχηγείο της SOE, αφού του απονεμήθηκαν οι ανώτατες στρατιωτικές διακρίσεις DSO (Distinguished Service Order).
Μετά τον πόλεμο έγινε σύμβουλος στην Τράπεζα της Αγγλίας και την περίοδο 1945-46 έγινε διευθυντής του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (International Monetary Fund) στη Ουάσιγκτον, ενώ επιστρέφοντας στην Αγγλία ανέλαβε Διευθυντής της Τράπεζας της Αγγλίας.
Το 1965 μπήκε στην Merchantbank Morgan Grenfell και λίγο αργότερα ανακηρύχθηκε πρόεδρος του Δ.Σ. της φημισμένης αυτής τράπεζας της Αγγλίας. Επί χούντας επισκέφθηκε και πάλι την Ελλάδα και συναντήθηκε στα Καλάβρυτα και το Αίγιο με «παλιούς του συνεργάτες» σύμφωνα με δηλώσεις της κόρης του, που ανακάλυψε ο φίλος μου και συνεργάτης μου συγγραφέας Φράνκ Μάγερ…
Πέθανε το 1973 σε ηλικία 60 χρονών στο Λονδίνο σαν «πραγματικός Βρετανός». Χωρίς να αφήσει κανένα ντοκουμέντο ή να μιλήσει σε κανέναν για τον ταραχώδη βίο του στα βουνά της Αιγιάλειας και την πολυσχιδή δράση του στα μαύρα χρόνια της ελληνικής ιστορίας.
* Στη φωτογραφία ντοκουμέντο από το αρχείο «Του Βήματος της Αιγιάλειας» Ο Τζον Στήβενς πρώτος από αριστερά, ο Δ Μίχου αρχηγός του ΕΛΑΣ Πελοποννήσου, ο Άντονι Άντριου και ο ‘Ερικ Γκρέυ στην Αράχωβα Αιγιαλείας το 1943.
* Ο Φάνης Ζουρόπουλος είναι εκτελεστικός Πρόεδρος της Ένωσης Ευρωπαίων Δημοσιογράφων και Τ. Πρόεδρος της Ένωσης Επαρχιακού Τύπου.