Η βελτίωση σε οποιοδήποτε θέμα, σε οποιοδήποτε επίπεδο (ατομικό, οικογενειακό, επιχειρηματικό, εθνικό) ξεκινά πάντοτε ‘’εκ των έσω’’.
Η σύντομη αυτή φράση –τρεις μικρές λέξεις– σημαίνει ότι αρχίζουμε πάντοτε από τον εαυτό μας και, μάλιστα, από το εσώτερο κομμάτι του εαυτού μας, τις κατευθυντήριες αρχές και τα παραδείγματα που επιλέγουμε, τα κίνητρά μας, το κτίσιμο του χαρακτήρα και της προσωπικότητάς μας.
Του Κώστα Χριστίδη*
Η εκ των έσω προσέγγιση σημαίνει ότι οι προσωπικές νίκες έρχονται πριν από τις δημόσιες νίκες, η διατύπωση και τήρηση υποσχέσεων προς τον εαυτό μας (π.χ. ότι θα εκμάθω μία ξένη γλώσσα, θα χάσω συγκεκριμένο σωματικό βάρος – εντός καθορισμένου χρονοδιαγράμματος) έρχεται πριν από την διατύπωση και τήρηση υποσχέσεων προς τους άλλους.
Σημείωσα παραπάνω ότι ‘’επιλέγουμε’’ τις κατευθυντήριες αρχές και τα παραδείγματα που επηρεάζουν την συμπεριφορά μας. Αυτό συμβαίνει γιατί μεταξύ ερεθίσματος και απόκρισης (stimulus and response) υπάρχει πάντοτε ένα διάστημα. Μέσα σε αυτό το διάστημα βρίσκεται η ελευθερία και η ευθύνη της κάθε επιλογής μας. Και είναι το σύνολο των επιλογών μας που καθορίζουν την πορεία μας, την ανάπτυξη του χαρακτήρα, της ευημερίας, της συνολικής μας βελτίωσης.
Η δυνατότητα των επιλογών, του να γίνεται ο καθένας σταδιακά αρχιτέκτων της τύχης του, συνεπάγεται μία όχι ευχάριστη στους περισσότερους – και, σίγουρα, όχι στους Έλληνες – συνεχή προσπάθεια, μία σταθερή πειθαρχία που πρέπει να επιβάλει το άτομο στον εαυτό του, αν θέλει να επιτύχει τους στόχους του.
Αν και πολλές φορές η πεποίθηση ότι τα κατορθώματα ενός ανθρώπου οφείλονται αποκλειστικά στις ατομικές του ικανότητες μπορεί να είναι σε μεγάλο βαθμό λανθασμένη ή υπερφίαλη, εν τούτοις πάντοτε έχει θετική επίδραση στην ατομική συμπεριφορά και ενεργητικότητα.
Αντιθέτως, όσο περισσότερο έχει κάποιος την τάση να κατηγορεί άλλους ή τις εξωτερικές συνθήκες για τα προβλήματα που αντιμετωπίζει, τόσο πιο οκνηρός ή αναποτελεσματικός τείνει να καταστεί.
Οι σκέψεις αυτές εξηγούν σε μεγάλο βαθμό την δεινή κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει η χώρα μας.
Δεν φταίει η τρόϊκα, το ΔΝΤ, η κυρία Μέρκελ, η νεοφιλελεύθερη παγκοσμιοποίηση, οι τεχνολογικές εξελίξεις ή οτιδήποτε άλλο, αλλά οι δικές μας επιλογές, πολιτικές και άλλες, που οδήγησαν σε κατασπατάληση εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ, δημοσιονομική κραιπάλη, πελατειακό κράτος, υποβαθμισμένη παιδεία, ανάδειξη ακατάλληλων ηγετών σε όλα τα επίπεδα.
Αλήθεια, βάσει ποίων κριτηρίων επιλέγουμε τους πολιτικούς μας ταγούς; Επιβραβεύουμε τους διορατικούς, τους εργατικούς, τους δημιουργικούς ή τους θρασείς και τους ψευδολόγους; Πώς δημιουργήθηκε η κουλτούρα χαμηλής εμπιστοσύνης και ανομίας που μαστίζει των χώρα;
Η μακρά και επίπονη διαδικασία εθνικής ανόρθωσης πρέπει να αρχίσει εκ των έσω, από τις προσπάθειες του κάθε ενεργού πολίτη, που καλό είναι να έχει υπόψη τα λόγια του Edmund Burke: ‘’Το μόνο που χρειάζεται για να θριαμβεύσει το κακό είναι οι καλοί άνθρωποι να μείνουν τελείως αδρανείς’’.
Νομικός – Οικονομολόγος*