Οι περισσότεροι καταναλωτές θα περιορίσουν την κατανάλωση αφού: α) θα μειώσουν τις εξόδους σε χώρους συνωστισμού και β) θα φοβούνται να ξοδέψουν λόγω αβεβαιότητας μελλοντικών εσόδων.
Του Ηλία Καραβόλια
Με τον τουρισμό να έχει άμεση και έμμεση επίδραση-λόγω πολλαπλασιαστή 2,4- σε περίπου 50 δις του ΑΕΠ, και με την χρονιά να προεξοφλείται ίσως και χαμένη( στην καλύτερη περίπτωση να έχουμε -60% λένε οι ειδικοί του κλάδου) κρίνεται σκόπιμο να ενισχυθούν οι χιλιάδες των μικρομεσαίων επιχειρήσεων στην χώρα με ένα ελάχιστο κεφάλαιο κίνησης, αναλογικά με τον αριθμό των εργαζομένων τους.
Θα μπορούσαμε να υιοθετήσουμε, στα δεδομένα των δικών μας δημοσιονομικών αντοχών φυσικά, το μοντέλο της Γερμανίας που παρέχει ελάχιστο κεφάλαιο κίνησης 9,000 ευρώ στις πληττόμενες επιχειρήσεις κάτω των 5 εργαζομένων και σχεδόν άτοκα δάνεια ως κεφάλαια κίνησης.
Να πω εδώ ότι η επιδότηση από την Ευρωπαϊκή Ένωση (πρόγραμμα SURE) των υπολοίπων των μισθών όσων εργαζομένων οδηγηθούν στην μερική απασχόληση θα διατηρήσει κάπως τα εισοδήματα των εργαζομένων και θα ανακουφίσει τους μικροεργοδότες.
Aλλά πρέπει ταυτόχρονα να υπάρξει πρόσθετη μέριμνα για τους τελευταίους γιατί είναι εμφανές ότι δεν θα υπάρξουν βιώσιμοι τζίροι. Άμεσες συνέπειες;
Πρώτον, δύσκολα θα επανέλθουν οι εργαζόμενοι σε καθεστώς πλήρους απασχόλησης στις δουλειές τους αν δεν έχει ρευστότητα ο εργοδότης.
Έτσι η ανεργία θα ξεφύγει φέτος άνω του 20% και η επίδραση στην ζήτηση και στα διαθέσιμα εισοδήματα θα είναι εφιαλτική και για το 2021.
Δεύτερο, δεν θα μπορέσουν να κρατήσουν ζωντανές τις επιχειρήσεις τους οι ιδιοκτήτες αφού χωρίς τα ανάλογα έσοδα, τα λειτουργικά έξοδα και οι αναβαλλόμενες οφειλές θα τρέχουν.
Χωρίς λοιπόν την απαιτούμενη ρευστότητα , με απλά αισιόδοξα μηνύματα για αυτόματη ανάκαμψη το 2021, η χώρα θα μπει γρήγορα σε καθοδικό σπιράλ τόσο στην μικροοικονομία όσο και στην μακροοικονομία. Σωστά εξηγούν πολλοί καθηγητές με άρθρα τους την ισχύ των επιταχυντών ύφεσης και την σημασία της έντονης εξάρτησης του ΑΕΠ από τον τουριστικό κλάδο.
Απαιτείται έγκαιρη πρόσθετη χρηματοδότηση από νέους κοινοτικούς μηχανισμούς σε συνδυασμό πάντα με ένα γενναίο πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων και ταυτόχρονη παροχή ρευστότητας (σημ: ‘'...μεταβιβάσεις και όχι δάνεια...'' είπε σωστά ο Γάλλος υπουργός Οικονομικών).
Είναι γνωστό ότι είμαστε χώρα υπεράριθμων μικρομεσαίων και ατομικών επιχειρήσεων. Έστω και 3,000 ευρώ κεφάλαιο κίνησης θα θωράκιζαν τον μικρό εργοδότη αν η ύφεση ειδικά στην αρχή είναι μεγάλη. Μόνο έτσι θα διατηρηθούν θέσεις απασχόλησης, κατανάλωση, δημόσια έσοδα.
Όσο για το πού θα βρεθούν αυτά τα λεφτά στην παρούσα φάση; Εγκρίθηκε ήδη από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή το Ταμείο Εγγυοδοσίας των 2 δισ. ευρώ, με το οποίο θα μοχλεύσουν οι τράπεζες έως 7 δισ. ευρώ για Κεφάλαιο Κινήσεως στις επιχειρήσεις.
Το μέτρο θα εφαρμοστεί μέσω της έκδοσης εγγυήσεων από την Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα («ΕΑΤ») σε ενδιάμεσους χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς. Και εδώ εγείρονται ερωτηματικά ώστε να αποφύγουμε την περίπτωση τα παραπάνω δεδομένα να μείνουν ως σχέδια επί χάρτου.
Αναφέρομαι στις δυνατότητες του εθνικού μας τραπεζικού συστήματος διότι ίσως να έχουμε οριακές αρνητικές μεταβολές στα μεγέθη και στους δείκτες των τραπεζών σύντομα. Και αυτό γιατί λογικά θα πληγούν από πιθανές καθυστερήσεις σε ενήμερα δάνεια αλλά και από αύξηση υπολοίπων στα υφιστάμενα κόκκινα δάνεια. Δεν πρέπει όμως να αμφισβητείται η ικανότητα των τραπεζών μας να μοχλεύσουν κεφάλαια.
Απλά γεννάται ένα ερωτηματικό για τους χρόνους μόχλευσης και για το κατά πόσο τελικά θα τα κατευθύνουν αυτά τα κεφάλαια στις μικρομεσαίες ελληνικές επιχειρήσεις.
Διότι το παρελθόν δείχνει ότι μετά τα μνημόνια δεν αυξήθηκαν ικανοποιητικά τα κεφάλαια κίνησης προς αυτές παρά τις ανακεφαλαιοποιήσεις των τραπεζών και την επιστροφή τους στην κερδοφορία( σημ: ο ρυθμός αύξησης των χορηγήσεων έχει φθάσει μόλις το 2,5%, με δεδομένα προ 2 μηνών από την ΤτΕ)
Εδώ λοιπόν κρύβεται το κλειδί για να μην υπάρξουν μαζικές χρεοκοπίες μικρομεσαίων επιχειρήσεων και οδηγηθεί η ελληνική οικονομία στα χέρια ολιγοπωλίων και μονοπωλίων που λόγω δεσπόζουσας θέσης στην αγορά και ρευστότητας από κέρδη προηγούμενων χρήσεων μπορούν να εκτοπίσουν τους μικρούς.
Χωρίς τους μικρομεσαίους δεν θα υπάρξει προοπτική άμεσης ανάκαμψης μετά το τέλος του έτους καθ΄ ότι οι επενδύσεις από το εξωτερικό θα είναι δύσκολο να συμβούν σε ένα δυσμενέστατο διεθνές κλίμα( εκτός και αν βρεθεί σύντομα εμβόλιο ή φάρμακο για τον ιό).
Η ύφεση στις μεγάλες οικονομίες έχει οδηγήσει σε τεράστια αδράνεια και απεργία τα επενδυτικά κεφάλαια που ξέρουν ότι θα υπάρξουν χαμηλότερες αξίες και περιουσιακά στοιχεία για να επενδύσουν μετά από μήνες.
Συμπερασματικά: Ο Έλληνας μικρομεσαίος, με το μαγαζί και το γραφείο του, δεν μπορεί να βγάλει την χρονιά ( αν όλα στραβώσουν με τον τουρισμό και πάμε σε >10% ύφεση).
Χρειάζεται κεφάλαιο κίνησης έστω και με μορφή μακροπρόθεσμου φθηνού δανεισμού κρατικής εγγύησης. Μόνο έτσι θα μπορέσει ένας μικροεργοδότης να πληρώνει μισθούς, έστω και μερικής απασχόλησης, να καλύπτει τρύπες, να δίνει δόσεις σε ρυθμίσεις των χρεών που τρέχουν.
Δεν προερχόμαστε από χρονιές μεγάλων κερδών στον κλάδο των μικρών επιχειρήσεων αλλά από πολυετείς δύσκολες καταστάσεις που δεν δημιούργησαν κομπόδεμα αλλά οφειλές. Και τώρα, με τα διαφυγόντα έσοδα λόγω της πανδημίας, απειλείται η βιωσιμότητα αυτών των επιχειρήσεων, άρα η απασχόληση, η παραγωγή, το εισόδημα και η ανάπτυξη της χώρας για την επόμενη- δυστυχώς-χρονιά…