Οι έξυπνοι μετρητές (φωτό 1) είναι ηλεκτρονικές συσκευές που καταγράφουν τις καταναλώσεις ηλεκτρικής ενέργειας σε πραγματικό χρόνο, αξιοποιώντας την ψηφιακή τεχνολογία.
Οι έξυπνοι μετρητές έχουν την δυνατότητα να μετρούν άμεσα την κατανάλωση ηλεκτρικής ισχύος και να μεταδίδουν τις μετρήσεις στις βάσεις δεδομένων σε ένα κέντρο διαχείρισης πάροχου. Έτσι, ο καταναλωτής και ο πάροχος μπορεί οποιαδήποτε στιγμή να έχει γνώση της πραγματικής κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας. Σε συνθήκες απελευθερωμένης αγοράς, οι εταιρείες ηλεκτρικής ενέργειας θα έχουν τη δυνατότητα να επικοινωνούν με τους καταναλωτές μέσω μηνυμάτων (sms) και να τους υποδεικνύουν μειωμένες χρεώσεις κιλοβατώρας σε συγκεκριμένες ώρες της ημέρας.
Γράφει ο Μιχάλης Χριστοδουλίδης*
Με αυτόν τον τρόπο, ο καταναλωτής μπορεί να κάνει εξοικονόμηση ενέργειας ανά πάσα στιγμή, αφού θα ξέρει σε ποια χρονική περίοδο της ημέρας ή της εβδομάδας ποιες συσκευές ξοδεύουν περισσότερα χρήματα και σε ποια άλλη χρονική περίοδο οι ίδιες συσκευές όταν λειτουργούν ξοδεύουν τα λιγότερα χρήματα. Ο έξυπνος μετρητής μπορεί να επικοινωνεί ασύρματα με οικιακές συσκευές μέσω ψηφιακών αισθητήρων που διαθέτουν οι σύγχρονες οικιακές συσκευές και έτσι ο καταναλωτής να βλέπει στην οθόνη του ανά πάσα στιγμή κοστολογημένες όλες τις καταναλώσεις του.
Οι έξυπνοι μετρητές επίσης εξασφαλίζουν σημαντικά πλεονεκτήματα για τους καταναλωτές, με κυριότερο την εφαρμογή των πορτοκαλί τιμολογίων στη διάρκεια της ημέρας ανάλογα με τη διακύμανση των τιμών στο Χρηματιστήριο. Έτσι, για παράδειγμα τις μεσημεριανές ώρες του καλοκαιριού που κορυφώνεται η παραγωγή των φωτοβολταϊκών, ή τις ώρες που υπάρχει υψηλή ένταση ανέμου και τα αιολικά παράγουν το μέγιστο φορτίο και η χρηματιστηριακή τιμή πέφτει, θα ισχύουν αντίστοιχα χαμηλότερες τιμές καταναλωτή, ενώ τις ώρες αιχμής (π.χ. τις βραδινές, όταν εκλείπει η παραγωγή των φωτοβολταϊκών ή οι άνεμοι έχουν πέσει) οι χρεώσεις θα είναι ακριβότερες. Οι καταναλωτές θα μπορούν να εξοικονομούν χρήματα μεταφέροντας την κατανάλωση κατά τις ώρες χαμηλής χρέωσης, αποφεύγοντας τη χρήση ενεργοβόρων συσκευών τις ώρες αιχμής.
Η μεταφορά δεδομένων στο κέντρο τηλεμετρίας του παρόχου γίνεται είτε ασύρματα μέσω τεχνολογίας Wi-Fi ή ενσύρματα μέσω καλωδίου μεταφοράς δεδομένων (οπτική ίνα) από τον μετρητή στο κέντρο λήψης και επεξεργασίας δεδομένων. Δηλαδή ο έξυπνος μετρητής διαθέτει θα λέγαμε μια πύλη δεδομένων που με διάφορα γραφήματα στην οθόνη του, ακόμα και στο κινητό ή σε μία ξεχωριστή οθόνη (φωτό 2) ή στην οθόνη ενός υπολογιστή μέσω ειδικής εφαρμογής ο καταναλωτής θα μπορεί να παρακολουθεί τις ενεργειακές καταναλώσεις του, τις χρεώσεις του, αλλά ακόμα και πολλά κρίσιμα ποιοτικά μεγέθη του ρεύματος, όπως τις αρμονικές, την άεργο ισχύ, τις διακυμάνσεις της τάσης κλπ.
Επίσης με τους έξυπνους μετρητές θα παρέχεται και η δυνατότητα εντοπισμού διαρροών, αλλά ακόμα περισσότερο ο εντοπισμός ρευματοκλοπής, ενώ θα παρέχεται και η δυνατότητα έγκαιρης προειδοποίησης προγραμματισμένων διακοπών ρεύματος από τον ΔΕΔΔΗΕ.
Στα σημαντικά οφέλη του έξυπνου μετρητή είναι και η αποθήκευση ενεργειακών δεδομένων ενός καταναλωτή για μεγάλο διάστημα στη βάση δεδομένων, μέχρι και δύο έτη, δηλαδή η αποτύπωση του ενεργειακού του προφίλ στο οποίο θα μπορεί να έχει πρόσβαση οποιοσδήποτε πάροχος, ώστε να προτείνει στον ενδιαφερόμενο, ποιος τύπος τιμολογίου είναι ο βέλτιστος για τον συγκεκριμένο προφίλ του πελάτη.
Επίσης άλλο ένα σημαντικό όφελος που θα έχουμε με την τοποθέτηση και χρήση των έξυπνων μετρητών στα σπίτια μας θα είναι η ακριβής μέτρηση της κατανάλωσης κάθε μήνα, όχι από κάποιον υπάλληλο εταιρίας, που πολλές φορές παρατηρήθηκαν λάθη καταγραφής ή αυθαίρετες χρεώσεις.
Το κόστος προμήθειας και τοποθέτησης των έξυπνων μετρητών με την ταυτόχρονη αντικατάσταση των παλαιών, πηγές αναφέρουν ότι θα το αναλάβουν οι πάροχοι από κονδύλια μέσω του ταμείου ανάκαμψης και από κονδύλια μέσω δάνειου από την ΕΤΕπ. Εκτιμάται ότι το κόστος ενός μονοφασικού έξυπνου μετρητή θα ανέρχεται περίπου στα 130 ευρώ και 180 ευρώ ένας τριφασικός, και το σύνολο των οικιακών και εμπορικών έξυπνων μετρητών θα φθάσει περίπου τα 7,2 εκατομμύρια τεμάχια με συνολικό ύψος δαπάνης περίπου στα 1,2 δις ευρώ.
Αξίζει να σημειωθεί ότι στην Βόρεια Ευρώπη έξι στους δέκα καταναλωτές χρησιμοποιούν έξυπνους μετρητές και εντός του επόμενου έτους θα φθάσουν τους οκτώ στους δέκα. Η χώρα μας σήμερα βρίσκεται μαζί με τις υπόλοιπες χώρες της πρώην Α. Ευρώπης στα χαμηλότερα ποσοστά.