Η κλιματική αλλαγή και οι τολμηρές αποφάσεις για επιβίωση

Κάθε χρόνο καίγονται εκατομμύρια στρέμματα δασών σε ολόκληρο τον πλανήτη και ήδη βρισκόμαστε στο... "και πέντε" των συνεπειών σε ανθρώπινο, κοινωνικό και οικονομικό επίπεδο.

Οι αποφάσεις που πρέπει να λάβουν οι ισχυροί του πλανήτη αργά ή γρήγορα (ελπίζουμε όχι αργά...) θα έρθουν στην πρώτη γραμμή των συζητήσεων. Με το... καλό ή με το... άγριο, όλοι θα αναγκαστούν να λάβουν σημαντικές αποφάσεις που θα καθορίσουν το μέλλον των επόμενων γενεών, εκτός αν έχουν αποφασίσει ότι δεν υπάρχει... μέλλον στον πλανήτη και κάποια στιγμή στο όχι και τόσο μακρινό μέλλον, θα έρθει το τέλος γι' αυτούς που δεν έχουν γεννηθεί ακόμη!

Όταν οι επιστήμονες προβλέπουν μετατόπιση πληθυσμών άνω των 2 δισεκατομμυρίων πολιτών μέσα στις επόμενες δεκαετίες, λόγω καιρικών συνθηκών, καταστροφών ή απειλών για καταστροφές, τότε είμαστε υποχρεωμένοι να αντιμετωπίσουμε άμεσα το θέμα. Χλωμό το βλέπουμε, αλλά ας είμαστε αισιόδοξοι, βλέποντας το ποτήρι μισογεμάτο. Αναμφίβολα, όλα ξεκινούν από τα χρήματα που πρέπει να διατεθούν. Δεν ξέρουμε εάν οι δαπάνες για πολιτικές αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής, θα μπορούν να εξαιρούνται από τα ελλείμματα των κρατών, αλλά κάποια στιγμή τα κράτη θα δαπανούν πολλαπλάσια χρήματα, αυξάνοντας τα ελλείμματα και τα χρέη τους, προκειμένου να επουλώσουν μόνο κάποιες από τις πληγές που θα έχουν προκληθεί.

Ξέρουμε όλοι ότι τα δάση αναγεννιούνται, αλλά ο ρυθμός αναπλήρωσης είναι υποπολλαπλάσιος του ρυθμού καταστροφής τους. Άρα, θα προκύπτει μονίμως ένα διαρκώς αυξανόμενο περιβαλλοντικό έλλειμμα, το οποίο θα μεταφράζεται σε πολλαπλάσιο κόστος. Πρώτα απ΄ όλα σε κόστος ανθρώπινων ζωών. Οι πυρκαγιές και οι πλημμύρες έχουν αφαιρέσει και θα αφαιρούν ζωές σε ολόκληρο τον πλανήτη. Το ίδιο σημαντικό είναι και το κόστος σε ανθρώπινο δυναμικό, σε σχέση με όσους επιφορτίζονται με το καθήκον να σώσουν όσο γίνεται περισσότερες ζωές και όσο γίνεται περισσότερες περιουσίες. Αν δεν συμφωνήσουμε πάνω σε μια σειρά από σκληρές αλήθειες, δεν θα πάμε παραπέρα.

Επί της ουσίας τρέχουμε πίσω από ένα πρόβλημα. Στόχος κάθε φορά θα είναι από τις 10 μονάδες ζημίας να αντιμετωπίσουμε επαρκώς τις 5., στο πλαίσιο του εφικτού και πάντα με το ρεαλιστικό μέτρο των ανθρωπίνων δυνάμεων. Όταν ο άνεμος είναι εχθρικός, τότε η ζημιά είναι δεδομένο ότι θα είναι τεράστια. Και όσο η ζημιά θα μεγαλώνει τόσο το κόστος των συνεπειών θα "φουσκώνει" σε οικονομικό και κοινωνικό επίπεδο. Οι ειδικοί και αυτοί που λαμβάνουν τις αποφάσεις για το μέλλον του πλανήτη, θα βρεθούν πολύ σύντομα προ των ευθυνών τους. Είναι ξεκάθαρο ότι με τους ρυθμούς που τρέχουν οι εξελίξεις, η ανθρωπότητα σήμερα έχει υπερ-δανειστεί το περιβάλλον από τις μελλοντικές γενιές, στις οποίες θα παραδώσει ένα χρεοκοπημένο και -στην κυριολεξία- μαύρο τοπίο.

Κρίσιμες και χρήσιμες παραδοχές για να πάμε παραπέρα...

Οι καταστροφικές πυρκαγιές στη χώρα μας είναι ένα κομμάτι από το παγκόσμιο μωσαϊκό των περιβαλλοντικών καταστροφών.

Το τίμημα της αλματώδους ανάπτυξης μέσα από την υιοθέτηση ρυπογόνων πρακτικών είναι τεράστιο. Και οι αλλαγές, δυστυχώς, δεν γίνονται από τη μία μέρα στην άλλη. Το χειρότερο απ΄ όλα είναι ότι οι αλλαγές, πρέπει να γίνουν σε πολύ συντομότερο χρόνο απ΄ ότι μπορούμε να φανταστούμε. Για να το πούμε πιο απλά, ας σκεφτούμε ένα τρένο που τρέχει με 200 χιλιόμετρα την ώρα και στις ίδιες ράγες κινείται από αντίθετη κατεύθυνση ένα άλλο τρένο με ταχύτητα επίσης 200 χιλιομέτρων! Αν τα στελέχη που ρυθμίζουν την κυκλοφορία... κοιμούνται, τότε απλά συμβαίνουν... Τέμπη! Το αποτέλεσμα, όπως όλοι αντιλαμβανόμαστε θα είναι καταστροφικό, έως πάρα πολύ δυσάρεστο, για όσους μπορέσουν να... γλιτώσουν τη ζωή τους!

Η έναρξη μιας σοβαρής συζήτησης στη χώρα μας, η οποία θα έχει αρχή, μέση και τέλος, πρέπει να βασίζεται σε μια κλίμακα με πολλές και διαφοροποιημένες παραδοχές. Για παράδειγμα, όταν ο άνεμος είναι εχθρικός, οι φωτιές δεν μπορούν να σβήσουν με... μαγικούς τρόπους. Όταν οι φωτιές μπαίνουν ή φουντώνουν τη νύχτα, το πρόβλημα γίνεται μεγαλύτερο, γιατί δεν μπορούν να πετάξουν εναέρια μέσα. Από κει και πέρα και με δεδομένο ότι η Ελλάδα διαθέτει τον μεγαλύτερο πυροσβεστικό στόλο στην Ευρώπη κατ΄ αναλογία, πρέπει να λάβουμε υπόψιν μας ότι κάθε νέα παραγγελία Canadair, προϋποθέτει την ύπαρξη εργοστασίου που θα τα κατασκευάζει! Είτε λόγω άγνοιας είτε λόγω σκοπιμότητας, κάποιοι πιστεύουν ότι η Ελλάδα δεν... θέλει να παραγγείλει εναέρια μέσα και αγοράζει Ραφάλ!

Αγαπητοί συμπολίτες, για να προμηθευτούμε νέα σύγχρονα Canadair, πρέπει να ανοίξει το εργοστάσιο που τα κατασκευάζει και να υλοποιήσει μεγάλες παραγγελίες, που θα αφορούν συνολικά την Ευρώπη, Άρα, μέχρι να πάρουμε το επόμενο καινούριο Canadair από τη γραμμή παραγωγής, θα πρέπει να περιμένουμε μερικά χρόνια. Ελπίζουμε ότι αυτό έχει γίνει κατανοητό απ΄ όλους. Δεν μπορούμε να πάρουμε τέτοια αεροσκάφη, γιατί πολύ απλά δεν υπάρχουν, επειδή δεν υπάρχει εργοστάσιο παραγωγής! Όταν ανοίξει και αρχίσουν να κατασκευάζονται, τότε θα μπορούμε να συζητούμε για τους χρόνους παράδοσης κλπ.

Αφήνοντας τα Canadair και ξέροντας ότι κάθε καλοκαίρι θα βρισκόμαστε σε πόλεμο με τις πυρκαγιές και κάθε χειμώνα σε θέση... αμυνόμενου ως προς τις πλημμύρες, πρέπει να οργανώσουμε όλοι μαζί τη γραμμή άμυνας μας. Το Κράτος με νόμους, θεσμικά πλαίσιο και λεφτά (τα οποία ωστόσο θα βρίσκονται υπό περιορισμό) και εμείς οι πολίτες με. περισσότερο... μυαλό! Για να μπορούμε να πάμε παραπέρα και να περιορίσουμε έστω και στο ελάχιστο το ενδεχόμενο μεγαλύτερων καταστροφών, τότε πρέπει να κινηθούμε σε πολλά και διαφορετικά επίπεδα. Σε κάθε περίπτωση υπάρχει οικονομικό και πολιτικό κόστος. Το οικονομικό κόστος αφορά τα δημοσιονομικά, δηλαδή τους φόρους που πληρώνουμε στο Κράτος, αλλά και τα άμεσα οικονομικά του σπιτιού μας.

Δυναμική ατζέντα αλλαγών

Οι φωτιές και οι πλημμύρες δεν αντιμετωπίζονται ούτε με σχόλια δια του... πληκτρολογίου, ούτε δια των μαγικών λύσεων από "ειδικούς", που... ξέρουν τον τρόπο κατάσβεσης μια πυρκαγιάς έως τον τρόπο αντιμετώπισης του κορωνοϊού με... κηραλοιφές!

Στο πλαίσιο του λογικού και υπό την αίρεση του βαθμού υλοποίησης κάποιων αποφάσεων, πρέπει να καταλήξουμε σε ένα γενικό πλαίσιο αρχών και κανόνων. Ειδικότερα, ένα τέτοιο πλαίσιο θα πρέπει να λαμβάνει υπόψιν τους, κάποια αυτονόητα όσο και στοιχειώδη ζητήματα:

1. Σε επίπεδο ποινών, ο εμπρησμός εκ προθέσεως πρέπει να τιμωρείται με ισόβια κάθειρξη, ανεξαρτήτως εάν έχει προκληθεί ή όχι απώλεια ανθρώπινης ζωής. Μεσομακροπρόθεσμα κάθε πυρκαγιά είναι σίγουρο ότι έχει συμβάλλει στην απώλεια ανθρώπινης ζωής, μόνο που κάτι τέτοιο δεν είναι μετρήσιμο.
2. Όσοι προκαλούν εμπρησμό εξ αμελείας θα πρέπει να τιμωρούνται οπωσδήποτε με ποινή εγκλεισμού για κάποιους μήνες, βαρύ χρηματικό πρόστιμο και συμμετοχή σε προγράμματα δενδροφυτεύσεων.
3. Η εκτός σχεδίου δόμηση πρέπει να επιτρέπεται μόνο στην περίπτωση που κάποιος έχει μεριμνήσει να διαθέτει συστήματα πυροπροστασίας, δεξαμενές συγκέντρωσης νερού και γεννήτριες. Πριν ξεκινήσει η "καυτή" περίοδος των πυρκαγιών, πρέπει να γνωρίζει κάποιος που έχτισε σπίτι στο... υπερπέραν, ότι χωρίς τη διάθεση των ανάλογων μέσων, δεν θα λαμβάνει παρά μόνο μια μικρή αποζημίωση. Για παράδειγμα, σήμερα, αν κάποιος έχει ασφαλισμένο ένα ακίνητο για πυρκαγιά και δεν έχει πυροσβεστήρες, τότε δεν λαμβάνει αποζημίωση.
4. Καμία επιχείρηση δεν θα μπορεί να λειτουργήσει αν δεν υπάρχουν ειδικές πολεοδομικές διατάξεις με τη δημιουργία μεγάλων αποστάσεων του κυρίως χώρου παραγωγής από το εξωτερικό περιβάλλον.
5. Καμία επιχείρηση δεν θα λαμβάνει άδεια λειτουργίας, αν δεν βρίσκεται σε οργανωμένη βιομηχανική ζώνη, η οποία θα διαθέτει οργανωμένο δίκτυο αντιμετώπισης καταστροφών από πυρκαγιές και πλημμύρες.
6. Όταν υπάρχουν αποδεδειγμένες ευθύνες για πλημμελή άσκηση καθήκοντος από περιφερειακά ή δημοτικά συμβούλια, τότε αυτοί που λαμβάνουν τις αποφάσεις, πρέπει να κηρύσσονται έκπτωτοι, εφόσον έχει προκληθεί ζημιά! Επιπλέον, θα πρέπει να καλούνται να πληρώσουν και "τσουχτερά" πρόστιμα για την τελεσίδικα διακεκριμένη αμέλεια τους.
7. Να μη δίνεται σε κανέναν δήμο η δυνατότητα είσπραξης χρημάτων από το Δημόσιο, εάν δεν έχει αποδεδειγμένα δημιουργήσει ένα σοβαρό και αξιόπιστο δίκτυο πυρόσβεσης και πυροπροστασίας.
8. Όλα τα κτίρια πρέπει να ασφαλίζονται υποχρεωτικά σε ιδιωτικές εταιρείες και όπου αυτό δεν είναι εφικτό για πολύ συγκεκριμένους ειδικούς λόγους, τότε το σχετικό ασφάλιστρο να εισπράττεται από το Κράτος, το οποίο θα ξεκαθαρίζει το πλαίσιο της χορήγησης αποζημιώσεων μέσω Χάρτας δικαιωμάτων και υποχρεώσεων που θα δεσμεύουν τα δύο μέρη.
9. Να εμπλακούν μεγάλα ιδιωτικά σχήματα στην προστασία των σημαντικότερων δασών με πολύ συγκεκριμένους στόχους, προκειμένου να καθαρίζονται εκτάσεις και για τον λόγο αυτό να καταβάλλεται το ανάλογο κόστος από το Κράτος.
10. Κάθε δήμος που βρίσκεται εκτός στενά οικιστικού ιστού, όπως είναι στο πολεοδομικό συγκρότημα της Αθήνας, θα πρέπει να διαθέτει υποχρεωτικά έγκαιρα και "έξυπνα" συστήματος ειδοποίησης, όταν παρατηρούνται πλημμυρικά φαινόμενα, τέτοια που να απειλούν την ανθρώπινη ζωή και δραστηριότητα (περίπτωση Μάνδρας).

Μια ξεχωριστή και πολύ ειδική συζήτηση επί των παραπάνω ενδεικτικών ζητημάτων που θα έπρεπε να συζητούμε, είναι τα δίκτυα υψηλής τάσης για τη μεταφορά ηλεκτρικής ενέργειας. Η κυβέρνηση, πρέπει να ζητήσει κατά προτεραιότητα από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή επιπλέον κονδύλια για να "τρέξει" με ταχείς ρυθμούς η διαδικασία υπογειοποίησης των δικτύων. Να χαρτογραφηθούν οι πλέον "ευαίσθητες" περιοχές και σταδιακά η διαδικασία αυτή να επεκταθεί σε ολόκληρη την Ελλάδα. Ωστόσο, πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι το κόστος τέτοιων παρεμβάσεων ξεπερνάει τα 18 δισ. ευρώ, οπότε θα χρειαστούν κάμποσα χρόνια, για να πούμε ότι απαλλασσόμαστε από τον βραχνά των πυλώνων ηλεκτρικού ρεύματος μέσα σε δάση και δασικές εκτάσεις.

Πολλά εκ των προαναφερόμενων ακούγονται... ανέφικτα, αλλά πρέπει να αποδεχθούμε ότι είναι ένα απειροελάχιστο ποσοστό από αυτά που πρέπει να γίνουν. Τίποτα δεν γίνεται χωρίς κόστος και τίποτα δεν μπορεί να αποτρέψει ένα μεγαλύτερο μελλοντικό κόστος, εφόσον λειτουργούμε με συμπεριφορές και νοοτροπίες του... περασμένου αιώνα. Το σημαντικότερο απ΄ όλα είναι ότι δεν έχουμε παιδεία και σε συνδυασμό με την ανωριμότητα και τις αυτοκαταστροφικές τάσεις που μας χαρακτηρίζουν ως λαό, κάνουν την εξίσωση πιο δύσκολη. Αν θέλουμε να σώσουμε τις μελλοντικές γενιές από τον όλεθρο, ας ξεκινήσουμε τώρα. Το πιο απλό είναι να διδάσκονται τα παιδιά από μικρή ηλικία, όλο το πλαίσιο που θα συνοψίζεται στον τίτλο "Αγωγή Περιβάλλοντος". Θα πεις κάποιος, μα ποιοι θα διδάξουν ουσιαστικά τα παιδιά στο σχολείο.  Ίσως, σε αυτό το σημείο να βρίσκεται η... απάντηση για το μεγάλο πρόβλημα που αντιμετωπίζουμε σήμερα ως χώρα...

Ακολουθήστε το Lykavitos.gr στο Google News
και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις