Γράφει ο Γιώργος Μπάκος*
Οι συνέπειες της πανδημίας στη χώρα μας, όπως άλλωστε και στις περισσότερες χώρες του πλανήτη που έχουν πληγεί, θα είναι οδυνηρές και δυστυχώς είναι ακόμα νωρίς προκειμένου να αξιολογηθούν και να ποσοτικοποιηθούν.
Απώλειες ανθρώπινης ζωής, οικονομικές συνέπειες λόγω της αναστολής λειτουργίας επιχειρήσεων, πλήγμα στο τουριστικό προϊόν, απορρύθμιση της εκπαιδευτικής διαδικασίας είναι μερικά μόνο από αυτά που θα μας απασχολήσουν κατά την «επόμενη μέρα». Όταν η κρίση του κορονοϊού θα βρίσκεται οριστικά πίσω μας.
Οι κρίσεις όμως, οι τραγωδίες ανέκαθεν αποτελούσαν ευκαιρίες. Ευκαιρίες μέσα από τις οποίες η ανθρωπότητα έμαθε, βελτιώθηκε, εκσυγχρόνισε μεθόδους και πρακτικές. Οι καταστροφικοί σεισμοί αποτέλεσαν κινητήρια δύναμη ως προς την ανάπτυξη και τη βελτίωση της αντισεισμικής κατασκευής των κτιρίων.
Οι αεροπορικές τραγωδίες έκαναν τα αεροπορικά ταξίδια πιο ασφαλή μέσα από την βελτίωση των ίδιων των αεροσκαφών αλλά και των checklists που χρησιμοποιούν οι πιλότοι κατά τη διάρκεια της πτήσης. Είναι απαραίτητο λοιπόν κι εμείς με τη σειρά μας να αξιοποιήσουμε τη σημερινή κρίση, να διδαχθούμε από αυτή, έτσι ώστε να είμαστε περισσότερο έτοιμοι την επόμενη φορά, αν και εφόσον αυτή υπάρξει.
Να αναπτύξουμε μεθόδους προκειμένου να μπορέσουμε να λειτουργήσουμε όσο το δυνατόν πιο αποδοτικά και με λιγότερες δυσκολίες και κωλύματα υπό καθεστώς “lockdown”.
To πρώτο σκέλος της προσπάθειας αυτής δεν μπορεί παρά να αφορά την παραγωγική συγκρότηση της χώρας. Το κράτος με το πέρας της πανδημίας οφείλει να προετοιμαστεί για ενδεχόμενο δεύτερο κύμα διασποράς του ιού, ελαχιστοποιώντας όσο είναι δυνατόν τις αρνητικές επιπτώσεις στην οικονομία της χώρας και την παραγωγή αγαθών.
Στην κατεύθυνση αυτή μπορεί να οργανώσει, να αξιολογήσει και να διαχωρίσει τις εταιρίες και επιχειρήσεις του ιδιωτικού τομέα ανάλογα με το ΚΑΔ τους σε essential (απαραίτητες) και μη.
Ο στόχος πρέπει να είναι σε ενδεχόμενο μελλοντικό lockdown, το «κλείσιμο» εταιριών να είναι όσο το δυνατόν περισσότερο στοχευμένο ακόμα και σε επίπεδο περιφέρειας ή δήμου, προφυλάσσοντας με τον τρόπο αυτό τη δημόσια υγεία με τη μικρότερο δυνατή επίπτωση στην οικονομία της χώρας και κατ’ επέκταση στους πολίτες της.
Παράλληλα, οι επιχειρήσεις του ιδιωτικού τομέα που λειτουργούν με καθεστώς τηλεργασίας, οφείλουν να αναδιαμορφώσουν τον τρόπο οργάνωσης και λειτουργίας τους προκειμένου να αξιοποιούν την τηλεργασία όσο το δυνατόν περισσότερο αποδοτικά.
Αυτό φυσικά προϋποθέτει τη διάθεση πόρων έτσι ώστε να εκπαιδευτεί το ίδιο το προσωπικό, να μπορέσει να αξιολογήσει τη σύγχρονη τεχνολογία και καινοτομίες και να εργαστεί από το σπίτι με άνεση. Θα πρέπει επίσης οι εργαζόμενοι να έχουν στη διάθεση τους τα απαραίτητα εργαλεία προκειμένου να εργαστούν από απόσταση.
Πολλές ελληνικές εταιρίες αυτή τη στιγμή χρησιμοποιούν τηλεργασία μέσω facebook, viber, whatsapp!
Τα παραπάνω εργαλεία είναι κατασκευασμένα για προσωπική χρήση και σε καμία περίπτωση δεν μπορούν να ανταποκριθούν στις ανάγκες του σύγχρονου, εργασιακού περιβάλλοντος.
Υπάρχουν, ωστόσο, business oriented λύσεις, οι οποίες οφείλουν να προτιμηθούν και να ενσωματωθούν στο ελληνικό εργασιακό περιβάλλον.
Εξαιρετική σημασία έχει φυσικά και η ψηφιοποίηση του δημοσίου, η μείωση της γραφειοκρατίας, η υποστήριξη πολιτών εξ αποστάσεως σε προσωπικές αλλά και επαγγελματικές υποθέσεις.
Τις τελευταίες εβδομάδες γίναμε μάρτυρες αλματώδους ανάπτυξης στον τομέα αυτό, χάρη φυσικά στις προσπάθειες του Υπουργού Επικρατείας και Ψηφιακής Διακυβέρνησης κ. Κυριάκου Πιερρακάκη, οι οποίες είχαν δρομολογηθεί φυσικά μήνες πριν το ξέσπασμα της πανδημίας.
Οι προσπάθειες αυτές πρέπει φυσικά να συνεχιστούν και να ενταθούν στο άμεσο μέλλον, λύνοντας έτσι ένα σημαντικότατο πρόβλημα της ελληνικής πολιτείας και βελτιώνοντας τη ζωή χιλιάδων πολιτών.
Το δεύτερο σκέλος αφορά τον κλάδο της εκπαίδευσης, από την πρωτοβάθμια έως και την τριτοβάθμια. Τα εκπαιδευτικά ιδρύματα της χώρας ήταν οι πρώτοι οργανισμοί που αναγκάστηκαν να αναστείλουν τη λειτουργία τους, πράγμα λογικό μιας και αποτελούν χώρο συνάθροισης εκατοντάδων ατόμων σε καθημερινή βάση.
Το κλείσιμο τους λοιπόν ήταν μονόδρομος ως προς τη μείωση της διασποράς του ιού. Η συνέχιση της εκπαιδευτικής διαδικασίας εξ αποστάσεως αφέθηκε στα χέρια του εκάστοτε δασκάλου, καθηγητή, διδακτικής ομάδας μιας και δεν υπήρχε η κατάλληλη υποδομή σε κεντρικό επίπεδο, ώστε να υποστηριχθεί η τηλεκπαίδευση συνολικά.
Υπάρχουν λοιπόν αυτή τη στιγμή δάσκαλοι και καθηγητές, οι οποίοι έχουν καταφέρει να αξιοποιήσουν τη σύγχρονη τεχνολογία και να συνεχίσουν να διδάσκουν τους μαθητές-φοιτητές τους. Δεν τα κατάφεραν όμως όλοι, είτε επειδή δεν επέδειξαν το απαραίτητο ενδιαφέρον, είτε επειδή δε διαθέτουν την τεχνολογική εξοικείωση και κατάρτιση, ώστε να χρησιμοποιήσουν τις νέες τεχνολογίες ως εργαλείο διδασκαλίας.
Το Υπουργείο Παιδείας μετά το τέλος της πανδημίας πρέπει να αντιμετωπίσει το ζήτημα ολιστικά, να εξοπλίσει τα εκπαιδευτικά ιδρύματα με σύγχρονες πλατφόρμες τηλεκπαίδευσης, να καταρτίσει στη χρήση και αξιοποίησή τους τόσο το διδακτικό προσωπικό, όσο και τους μαθητές - φοιτητές.
Στόχος πρέπει να είναι όχι απλά το να διδαχθεί η απαιτούμενη ύλη προς αποφυγή χαμένων σχολικών ετών ή εξαμήνων, αλλά η εξασφάλιση υψηλής ποιοτικής στάθμης εξ αποστάσεως εκπαίδευσης στο μέτρο του εφικτού.
Στην περίπτωση της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, ιδιαίτερη προσπάθεια πρέπει να αφιερώσουν φυσικά και οι γονείς των μαθητών, προκειμένου να μπορέσουν να βοηθήσουν τα παιδιά τους να προσαρμοστούν στα ιδιαίτερα αυτά εκπαιδευτικά δεδομένα.
Ειδική μνεία πρέπει να γίνει στην περίπτωση της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.
Το υψηλό επίπεδο των καθηγητών που απαρτίζουν τις διδακτικές ομάδες των ελληνικών ιδρυμάτων, σε συνδυασμό με την εξοικείωση που διαθέτουν οι φοιτητές σε θέματα σχετικά με την τεχνολογία, προφανώς αυξάνει της απαιτήσεις στον τομέα της τηλεκπαίδευσης.
Τα πανεπιστήμια οφείλουν να είναι σε θέση να συνεχίσουν την εκπαιδευτική διαδικασία ομαλά και απρόσκοπτα σε καθεστώς lockdown, με τις ελάχιστες δυνατές «εκπτώσεις» ως προς τις υπηρεσίες που παρέχουν στους φοιτητές.
Για το λόγο αυτό το κάθε πανεπιστήμιο σε συνεργασία με εταιρίες λογισμικού οφείλει να έχει στη διάθεσή του την κατάλληλη υποδομή, τεχνολογικά εργαλεία και πλατφόρμες, προκειμένου να είναι σε θέση να πραγματοποιήσει εξ αποστάσεως διαλέξεις, εργαστήρια, συντονισμό εργασιών και θεμάτων, ακόμα και εξεταστικές περιόδους αν αυτό κριθεί απαραίτητο.
Είμαι αισιόδοξος ότι θα μπορέσουμε μέσα από αυτή την κρίση να βγούμε πιο δυνατοί και να αξιοποιήσουμε τη δυσμενή συγκυρία και να αποκομίσουμε οφέλη όπου αυτό είναι εφικτό.
Αξιοποιώντας το ελληνικό δαιμόνιο και την εφευρετικότητα για την οποία φημιζόμαστε ως λαός, θα καταφέρουμε να καταστήσουμε τη χώρα μας περισσότερο έτοιμη, αν χρειαστεί να αντιμετωπίσουμε μια παρόμοια κατάσταση στο μέλλον.
Μέχρι τότε όμως πρέπει να φανούμε όλοι δυνατοί, να εφαρμόσουμε πιστά τα μέτρα της πολιτείας με πνεύμα αλληλεγγύης και ατομικής ευθύνης. Να αφήσουμε την κρίση της πανδημίας οριστικά πίσω μας και να σχεδιάσουμε την επόμενη μέρα.
*Υπεύθυνος Πολιτικού Σχεδιασμού ΟΝΝΕΔ Θεσσαλονίκης