Η συζήτηση για τον χαρακτήρα και τον ρόλο του κράτους δεν πρόκειται ποτέ να κοπάσει. Για πολλούς η παρουσία και μόνο του δημόσιου τομέα εξασφαλίζει τα εχέγγυα ορθολογικών χειρισμών και έντιμης αντιμετώπισης της καθημερινότητας των πολιτών.
Για κάποιους άλλους, ο δημόσιος τομέας συμπεριφέρεται σαν οποιοσδήποτε ιδιώτης με συμφέροντα, προτεραιότητες και συγκεκριμένους στόχους, Σύμφωνα με την εκδοχή αυτή, την λεγόμενη Δημόσια Επιλογή (Public Choice Theory), εκφραστές της οποίας έχουν κερδίσει και Νόμπελ οικονομικών (Μπουκάναν και Τάρροου), ο δημόσιος τομέας δεν έχει παραπάνω εντιμότητα και κύρος από μιά απλή ιδιωτική επιχειρηματικη μονάδα. Που αποβλέπει στην επικράτηση των στενών του στόχων και στην διαιώνιση της ύπαρξής του.
Του Ανδρέα Ανδριανόπουλου
Από τα πράγματα λοιπόν δεν είναι απόλυτα ξεκαθαρισμένο πως το δημόσιο λειτουργεί αλτρουιστικά και πέραν στενών συμφεροντολογικών επιδιώξεων υπέρ των συμφερόντων του συνόλου και των απλών πολιτών.
Σε πολλές περιπτώσεις το κράτος στοχεύει να κερδίσει αδιαφορώντας για την δικαιοσύνη των επιδιώξεών του. Και με βάση την λογική αυτή δεν έχουν άδικο όλοι εκείνοι που ισχυρίζονται πως δεν λειτουργεί για όλους παρά για ορισμένους. Και πως κάποιες κινήσεις του είναι, με βάση το φυσικό δίκαιο, έκνομες, παράταιρες και αντιδεοντολογικές. Σε αυτή την λογική επάνω στηρίζονται και οι αντιλήψεις όλων αυτών που υποστηρίζουν πως η επιβολή φόρων είναι κλοπή και πως το δημόσιο αυθαίρετα κλέβει ορισμένους για να κάνει πλούσιους κάποιους άλλους.
Στην περίπτωση ίδρυσης κάποιας εταιρίας λχ. είναι ολοφάνερη η αυθαιρεσία που επικρατεί όταν το δημόσιο επιβαρύνει οικονομικά τον φορέα χωρίς να έχει υπάρξει το όποιο έσοδο η επιχειρηματική συναλλαγή. Επιβαρύνεται λχ με φόρο προστιθεμένης αξίας μια εταιρία πριν ακόμη χει πραγματοποιήσει την όποια συναλλαγή! Απλά και μόνο επειδή υπάρχει! Γιατί και με ποιο στόχο; Γιά προστιθέμενη αξία επί ποίου εσόδου μιλάμε, άκουσα πως συμψηφίζεται αυτή η επιβάρυνση με μελλοντικές καταβολές λόγω εσόδων της εταιρίας. Μα αν αυτή παραμείνει αδρανής η διαλυθεί χωρίς να έχει δράσει; Δεν είναι όλα αυτά στην ουσία υπεξαίρεση και, σε τελική ανάλυση, κλοπή;
Δεν είναι όμως μόνο εδώ που φαίνεται η πλήρης αφερεγγυότητα του κράτους. Προ καιρού έγινε τεράστια φασαρία στην Ελλάδα για την απελευθέρωση των ακτών από την αυθαίρετη κατάληψη τους από επιχειρήσεις κυρίως εστίασης και διασκέδασης με ξαπλώστρες και τραπεζοκαθίσματα. Πληροφορούμαι πως τα σχετικά επιβληθέντα πρόστιμα αλλά και οι απαγορεύσεις καταργήθηκαν με τροπολογία στη Βουλή. Και πως θα επανέλθουν σε ισχύ το 2025.
Μέχρι να καταργηθούν βέβαια πάλι! Αν κάτι τέτοιο ισχύει η διπλοπροσωπία του δημόσιου τομέα είναι ανεπανάληπτη. Και η κουβέντα περί "εντιμότητας" του κράτους εκφυλίζεται τελείως...
Το δημόσιο τελικά γίνεται αναγκαίο κακό. Διότι κάποιοι εκτιμούν πως πρέπει να υπάρχει. Για να αυθαιρετεί, θα προσέθετα εγώ. Η περίπτωση των υποκλοπών είναι χαρακτηριστική. Το κράτος, που είναι προορισμένο να προστατεύει, παρανομεί. Και στη συνέχεια παραδίδεται από την δικαιοσύνη στην κοινωνία αγνό, σαν λευκή περιστερά. Ουδείς έχει παρανομήσει. Είναι ιδιωτική υπόθεση. Και οι εντολές της ΕΥΠ, οι παρακολουθήσεις στρατηγών και υπουργών και τόσων άλλων, πως έγιναν; Η μαύρη τρύπα του κράτους όλο και περισσότερο μεγαλώνει...