O Κορωνοϊός, η Κατάθλιψη και το «Σοκ του μέλλοντος»

Ο θεμελιωτής της Γνωσιακής Ψυχοθεραπείας, διάσημος ψυχίατρος Α.Τ. Βeck, περιέγραψε πρώτος τη χαρακτηριστική γνωσιακή τριάδα της κατάθλιψης, τα λεγόμενα "μαύρα γυαλιά" που είναι σαν να τα φορούν οι καταθλιπτικοί συνάνθρωποί μας, όταν βιώνουν ένα Μείζον Καταθλιπτικό Επεισόδιο, με αποτέλεσμα:

ο εαυτός τους να φαντάζει χωρίς αξία
οι άλλοι άνθρωποι εχθρικοί και
το μέλλον αβέβαιο και απαισιόδοξο

Του Χρίστου Χ. Λιάπη*

Με τον SARS-COV-2 να έχει,  σε πολλές περιπτώσεις και κοινωνίες, καταφέρει να εξαρθρώσει και να εξακολουθεί να απειλεί τις βιοκοινωνικές δομές του πολιτισμού μας, σε παγκόσμιο επίπεδο, επιβαρύνοντας αναπόδραστα την ψυχολογική μας κατάσταση, όλοι μας, λίγο ή πολύ, κινδυνεύουμε να φορέσουμε αυτά τα μαύρα γυαλιά, καθώς ο εαυτός μας δείχνει χωρίς αξία μπροστά σε έναν αόρατο και φονικό εχθρό που εκμηδενίζει αποστάσεις, περιφρονεί εκατομβικά το μέτρο της ανθρώπινης ζωής, καθιστά τους γύρω μας εξ υπαρχής εχθρικούς, ως δυνητικώς θανατηφόρους ξενιστές-μεταδότες του ιού και το μέλλον αβέβαιο, σκοτεινό και χωρίς ελπίδα, εγκυμονώντας υπαρξιακές απειλές για εμάς και τους αγαπημένους μας, γεμάτο οικονομικές και κοινωνικές διακυβεύσεις της κανονικότητάς μας.

Ο επίσης διάσημος,  συγγραφέας, Alvin Toffler, περιέγραψε το "Σοκ του Μέλλοντος", στο ομότιτλο Best Seller του που κυκλοφόρησε το 1970, ως το συντριπτικό άγχος και τον αποπροσανατολισμό που προκαλούνται σε άτομα τα οποία υποβάλλονται σε πολύ μεγάλες αλλαγές, μέσα σε πολύ λίγο χρόνο. Αλλαγές όπως αυτές που έχει φέρει ο ιός στην καθημερινότητά μας.

Γνωρίζουμε, από τη σχολική Βιολογία, πως οι ιοί δεν συγκαταλέγονται στους ζωντανούς οργανισμούς, επειδή δεν εμφανίζουν όλες τις ιδιότητες της ζωής.
Για παράδειγμα, ένας ιός δεν αποτελείται από κύτταρα και δεν μπορεί να αναπαραχθεί από μόνος του.

Παρότι η άβια ύλη μπορεί να εμφανίσει κάποιες από τις ιδιότητες της ζωής (όπως είναι η οργάνωση που χαρακτηρίζει τους ιούς), ποτέ δεν εμφανίζει ταυτόχρονα όλες τις ιδιότητες της ζωής.

Όμως, ο νέος Κορωνοιός είναι ακόμη ζωντανός. Τόσο ως εγκυμονούμενος βιολογικός κίνδυνος αναζωπύρωσης των επιδημικών κυμάτων, όσο και ως εμπεδωμένη, πλέον, οικονομικοκοινωνική αλλαγή που επήλθε εξαιτίας της COVID-19. Και φυσικά, «η αλλαγή είναι η διαδικασία με την οποία το μέλλον εισβάλλει στις ζωές μας».

Για αυτό η αλλαγή που βίωσε ο Πλανήτης τις ημέρες της Πανδημίας, θα παραμείνει σε πολλές εκφάνσεις της και μελλοντικά, απαιτώντας νέους προσδιοριστές προσαρμοστικότητας και υπευθυνότητας, από όλους μας, τουλάχιστον μέχρι την εξεύρεση ουσιαστικής προληπτικής απάντησης σε αυτήν, μέσω της ανακάλυψης και της χορήγησης ασφαλούς εμβολίου.

Γιατί, όπως έγραψε, πάλι, ο Άλβιν Τόφλερ, «η αλλαγή δεν είναι απλά απαραίτητη στη ζωή. Είναι η ζωή».

• Ο Χρίστος Χ. Λιάπης είναι ψυχίατρος και διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών, πρόεδρος ΚΕΘΕΑ