Του Αθ. Χ. Παπανδρόπουλου
Εντάξει, πέρασαν 63 χρόνια από τότε που οι «Έξι» υπέγραψαν τη Συνθήκη της Ρώμης. Είκοσι χρόνια υπάρχει το ενιαίο ευρωπαϊκό νόμισμα και κοντά τριάντα χρόνια έχουμε την ενιαία ευρωπαϊκή αγορά.
Οι χώρες - μέλη της Ένωσης θα πρέπει να γνωρίζουν πλέον από έξω και ανακατωτά, τι είναι η σημερινή Ε.Ε., από πού έρχεται και γιατί έγινε. Αυτό που παραμένει άγνωστο είναι πού θα πάει, εκτός και αν θέλει να βαρέσει διάλυση.
Όσο γι’ αυτήν την τελευταία, δεν νομίζουμε ότι τη θέλουν τα έξι πρώτα μέλη, που είναι και ο κορμός της.
Επίσης, κάποιοι Ευρωπαίοι, αντί να κλαίγονται για το Brexit, θα πρέπει να χαίρονται. Και αντί να λένε πολλά και διάφορα άνευ περιεχομένου, ας μας παρουσιάσουν μια διεξοδική μελέτη, για παράδειγμα, ποια ήταν η αποτίμηση της συμμετοχής του Ηνωμένου Βασιλείου στη σημερινή Ένωση.
Ποιο ρόλο έπαιζαν οι Βρετανοί πολιτικοί στην ανάπτυξη του Ευρωσκεπτικισμού και πόσο αποτιμάται ο τελευταίος στην πορεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης από το 1973 έως σήμερα.
Κατά την εκτίμησή μας, το Brexit, αντί για πλήγμα είναι ευκαιρία για την Ευρωπαϊκή Ένωση να ξαναβρεί τον εαυτό της.
Η βρετανική παρουσία στην Ένωση ήταν περισσότερο πρόβλημα παρά λύση. Οι Βρετανοί πολιτικοί με ελάχιστες λαμπρές εξαιρέσεις ήσαν μάλλον κατά του ευρωπαϊκού ενοποιητικού εγχειρήματος και προβληματίζονταν με την ευρωπαϊκή ιδέα.
Παρ’ όλα αυτά, πρέπει να πούμε ότι ένας μεγάλος Βρετανός, ο Ουίνστων Τσώρτσιλ, 70 και πλέον χρόνια πριν, είχε ξεκαθαρίσει ότι η μεταπολεμική Ευρώπη, μόνον αν αποκτούσε ενιαία φωνή και το δικό της ειδικό βάρος θα μπορούσε να επιβιώσει.
Τα λόγια του αποκαλούμενου «πατέρα της νίκης» δεν έπεσαν στο κενό. Κάποιοι οραματιστές αλλά και ρεαλιστές Ευρωπαίοι, όπως οι Ζαν Μονέ, Ρομπέρ Σουμάν, Αλτσίντε ντε Γκάσπερι, Κόνραντ Αντενάουερ, Πωλ - Ανρί Σπάακ και Αλτιέρο Σπινέλ-λι, αποφάσιζαν να τα μετουσιώσουν σε πράξη.
Από το 1950 και μετά έτσι, ξεκινά ένα πρωτότυπο πολιτικό - φιλοσοφικό και κοινωνικό - οικονομικό οικοδόμημα, που στηριζόταν και στηρίζεται ακόμα σε μεγάλο βαθμό στην περίφημη τακτική Ζαν Μονέ, τη λεγόμενη «κοινοτική μέθοδο», στο πλαίσιο της οποίας τα πάντα είναι υπό διαπραγμάτευση.
Η μέθοδος αυτή, τα «τριάντα ένδοξα χρόνια» - κατά Ζαν Φουραστιέ αποδείχθηκε αποτελεσματική και μάλλον πετυχημένη. Η Ευρώπη των έξι στην αρχή, των εννέα αργότερα και των δώδεκα στη δεκαετία του 1980, έγινε η πρώτη εμπορική δύναμη στον κόσμο, δημιούργησε ένα αξιοζήλευτο κράτος πρόνοιας, απέκτησε υψηλό πολιτιστικό κύρος, αλλά για συγκεκριμένους λόγους παρέμεινε πολιτικός νάνος.
Είναι κατάδηλο έτσι ότι στη σημερινή συγκυρία, όπου ένας νέος ψυχρός πόλεμος βρίσκεται στα σκαριά, με πρωταγωνιστές τις ΗΠΑ και την Κίνα, η Ένωση, αν δεν αποκτήσει πολιτικό βάρος, θα υποχρεωθεί να είναι απλό πιόνι σ’ έναν επικίνδυνο από κάθε άποψη κόσμο.
Υπό αυτές τις συνθήκες, η τελευταία γαλλογερμανική πρωτοβουλία για τη δημιουργία του Ταμείου Ανάκαμψης, παρά τις ενστάσεις που θα συναντήσει από τις χώρες του εξ επαγγέλματος ευρωσκεπτικισμού, είναι ένα πολύ σοβαρό βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση, την ώρα που πρέπει.