Οι αυξανόμενες με γεωμετρική πρόοδο τουρκικές αξιώσεις

Στο εύλογο ερώτημα πώς και με ποιο τρόπο θα μπορούσε να εκτονωθεί η νέα ένταση με την Τουρκία, η απάντηση δεν είναι ούτε απλή ούτε εύκολη. Αν όμως ακολουθήσει κανείς τα βήματα, που έγιναν για την εκτόνωση των εντάσεων τα τελευταία 47 χρόνια, θα οδηγηθεί σε ιδιαίτερα δυσάρεστα συμπεράσματα.

Του Τάσου Παπαδόπουλου

Η εκκίνησή τους ανάγεται το 1973, όταν βρέθηκαν στην περιοχή της Θάσου τα κοιτάσματα υδρογονανθράκων. Τότε, αρχίζουν οι τουρκικές διεκδικήσεις στον θαλάσσιο χώρο του Αιγαίου.

Το 1976 η Άγκυρα στέλνει για έρευνες στο Αιγαίο το Σισμίκ. Γεγονός, που οδηγεί τις δύο χώρες στα πρόθυρα μιας στρατιωτικής αναμέτρησης.

Προκειμένου να αποφευχθεί η σύγκρουση, η Ελλάδα δέχεται να μην διενεργήσει έρευνες στο Αιγαίο πέραν των χωρικών της υδάτων δηλ. των έξι μιλίων.

Μια δεκαετία αργότερα το 1987 ανεβαίνει και πάλι το θερμόμετρο των ελληνοτουρκικών σχέσεων. Αφορμή η πρόθεση της καναδικής εταιρείας, που είχε ήδη εγκαταστήσει πλατφόρμες στη Θάσο, να κάνει νέες γεωτρήσεις στα 10 μίλια. Οι Τούρκοι αντέδρασαν στέλνοντας το ερευνητικό Πίρι Ρέις στο Αιγαίο.

Τα πράγματα πάλι έφτασαν στα άκρα. Με παρέμβαση νατοϊκών και Ουάσιγκτον υπήρξε εκτόνωση της κρίσης και επάνοδος στη συμφωνία της Βέρνης του 1976.

Το 1982 υπό την αιγίδα του ΟΗΕ συνέρχεται στο Μοντέγκο Μπέι Διεθνής Διάσκεψη με σκοπό την κωδικοποίηση του Δικαίου, που θα διέπει την δικαιοδοσία κάθε κράτους στις θαλάσσιες ζώνες. Όλα σχεδόν τα κράτη που συμμετέχουν στη Διάσκεψη συμφωνούν σε ένα κείμενο που αναγνωρίζει μεταξύ άλλων το δικαίωμα των νήσων στις ΑΟΖ.

Χρειάστηκε να περάσουν 13 ολόκληρα χρόνια, δηλ. το 1995 για να γίνει νόμος του Ελληνικού Κράτους το Δίκαιο της Θάλασσας, που συμφωνήθηκε το 1982 στο Μοντέγκο Μπέι.

Η Τουρκία απαντώντας στην επικύρωση του Δικαίου της Θάλασσας, που προβλέπει επίσης το νόμιμο δικαίωμα επέκτασης της αιγιαλίτιδας ζώνης των νησιών του Αιγαίου από τα έξι στα δώδεκα μίλια αντιδρά με ψήφιση νόμου, που εξουσιοδοτεί την κυβέρνηση να κηρύξει πόλεμο ( casus belli ) εναντίον της Ελλάδας, αν η Αθήνα προχωρήσει στην επέκταση των χωρικών της υδάτων στα 12 μίλια.

Ακολουθεί η κρίση των Ιμίων το 1997, που έχει σαν αποτέλεσμα το γκριζάρισμα της περιοχής, μια και η συμφωνία με την μεσολάβηση των ΗΠΑ προβλέπει ότι στις βραχονησίδες δεν θα υπάρχουν σημαίες, πλοία ή στρατιώτες.

Αυτή η νέα ελληνική υποχώρηση ανοίγει και πάλι την όρεξη της Τουρκίας που βάζει στη συνέχεια στο κάδρο την αμφισβήτηση 18 νησιών.

Η Κύπρος, μετά την απόρριψη του σχεδίου Ανάν, προχωρεί στη σύναψη συμφωνιών με Αίγυπτο, Ισραήλ και εν μέρει Λίβανο, για τον καθορισμό των θαλασσίων ζωνών.

Η Τουρκία αντιδρά και επικαλείται δικαιώματα των Τουρκοκυπρίων. Η διαβεβαίωση της Κυπριακής Δημοκρατίας, ότι ο πλούτος που θα προέλθει από την εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων θα μοιραστεί στις δύο κοινότητες, δεν αποτρέπει την Άγκυρα, που επιχειρεί στο νότο με ερευνητικά και γεωτρύπανα.

Οι χλιαρές αντιδράσεις της Διεθνούς Κοινότητας αποθρασύνουν την Τουρκία.

Ακολουθεί το παράνομο τουρκολιβυκό σύμφωνο με το οποίο έρχεται να βάλει ευθέως πόδι και στην Ελληνική ΑΟΖ ανατολικά της Κρήτης , Καρπάθου και Ρόδου.

Στο κρίσιμο ερώτημα ποιος μπορεί να είναι ο νέος συμβιβασμός μετά και την πρόσφατη τηλεφωνική επικοινωνία Μητσοτάκη – Ερντογάν, η απάντηση οδηγεί σε ένα «πάγωμα» των ερευνών στην Ανατολική Μεσόγειο. Μια τέτοια συμφωνία θα ευνοήσει την Άγκυρα, μια και δεν θα καταργήσει το παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο και θα βάλει στον πάγο τις κυπριακές εξορύξεις.

Τα νέα δεδομένα είναι ότι ο Ερντογάν νιώθει ως νέος Μωάμεθ ο Πορθητής που βρίσκεται προ των πυλών της Κωνσταντινούπολης.

Το έδειξε άλλωστε με την πρόκληση της Αγίας Σοφίας και με την επίσκεψη της ΠτΔ στο Αγαθονήσι, που τα τουρκικά ΜΜΕ, την εμφάνισαν ως παρουσία σε … τουρκικό νησί.

Το δείχνουν καθημερινά με τους χάρτες που παρουσιάζουν, με τα τουρκικά μαχητικά που πέταξαν την επομένη της επίσκεψης της ΠτΔ πάνω από το Αγαθονήσι και τέλος με τα παιχνίδια που παίζουν με τους Ιταλούς, κάνοντας ασκήσεις στην Ανατολική Μεσόγειο, θυμίζοντας τους Δυτικούς που δεν έφθασαν ποτέ για να σώσουν την Βασιλεύουσα…

Υ.Γ. Και τι θα κάνει τα κανόνια, στην προκειμένη περίπτωση τα γεωτρύπανα του, ο νεοσουλτάνος Ερντογάν σε περίπτωση συμφωνίας για αποχή ερευνών στην Ανατολική Μεσόγειο;