Πριν μία εικοσαετία και βάλε, ο φίλος Χάρης, πίνοντας το δωδεκάχρονο Chivas του στο GB Corner, διάσημο μπαρ τότε του ξενοδοχείου «Μεγάλη Βρετανία», στη κουβέντα που είχαμε συχνά πυκνά, τον απασχολούσε σοβαρά το «γκρέμισμα του καπιταλισμού». Βέβαια όταν φτάναμε στο «δια ταύτα», δηλαδή ποιο θα ήταν το σύστημα που θα αντικαθιστούσε το «γκρεμισμένο», εκεί το πράγμα μπερδευόταν. Η δική μου πάντως άποψη ήταν ότι είναι καλύτερα να βελτιώνεις όσο γίνεται το σύστημα που σου επιτρέπει την κατανάλωση του δωδεκάχρονου Chivas, παρά να ψάχνεις για κάτι άλλο μέσα σε ερείπια.
Την άποψη αυτή τελικά ο Χάρης δεν την απέρριπτε τελείως τα τελευταία χρόνια, αλλά προβληματιζόταν. Όταν ξαφνικά, πριν δύο χρόνια, συναντηθήκαμε στη «Ράμπα» στο Νέο Ψυχικό, μετά από ένα ταξίδι του στην Αμερική. Αντί, λοιπόν, να μου αναπτύσσει τις θεωρίες του «γκρεμίσματος» άρχισε να μου λέει κάτι παράξενα. Μου έκανε λόγο για τον «έμφυλο αυτοπροσδιορισμό», μια διατύπωση που είχα δυσκολία να καταλάβω.
Πιο ενήμερος όμως από μένα, ο φίλος απολαμβάνοντας πάντα το Chivas του, μου είπε ότι για να «γκρεμιστεί ο καπιταλισμός» πρέπει να υπονομευθεί στη βαθύτερη λογική του, που θεωρητικά είναι η ελευθερία. Στο πλαίσιο, λοιπόν, αυτό, η ιδέα είναι οι άνθρωποι να μην ταξινομούνται σύμφωνα με το βιολογικό τους φύλο αλλά με βάση το αν οι ίδιοι δηλώνουν ότι αισθάνονται περισσότερο άνδρες ή γυναίκες ή κάτι ενδιάμεσο.
«Δηλαδή, του λέω, κάθε φορά που θα συναντιόμαστε θα πρέπει αν σε ρωτάω αν αισθάνεσαι φίλος ή φίλη μου ή κάτι μεταξύ των δύο; Και στην ταυτότητα σου τι θα γράφει; Ότι είσαι ο Χάρης ή η Χάρις; «Αυτό είναι το κόλπο φίλε. Τις καπιτάλες θα τις μπερδέψουμε και θα αρχίσουν να πλακώνονται μεταξύ τους. Όπως αυτό συμβαίνει σήμερα στην Αμερική, στην Αγγλία, στην Αυστραλία και τον Καναδά. Στις χώρες αυτές, στα πανεπιστήμιά τους, η νεολαία ανατρέπει τα ταμπού και αυτή είναι μια καλή αρχή. Οι περισσότεροι φοιτητές φορούν ταμπελάκια που δηλώνουν αν είναι «αυτός» ή «αυτή». Την ίδια στιγμή,στην Αμερική, στις πολιτείες και τις πόλεις που ελέγχονται από τους Δημοκρατικούς ο έμφυλος αυτοπροσδιορισμός περνάει γρήγορα στη νομοθεσία. Αυτό σημαίνει ότι η πρόσβαση σε εγκαταστάσεις διαχωρισμένες ως προς το φύλο, όπως οι τουαλέτες, τα αποδυτήρια, ακόμη και οι δομές φιλοξενίας για θύματα ενδοοικογενειακής βίας και τα κέντρα για θύματα βιασμού, ακολουθεί τον αυτοπροσδιορισμό».
Μετά την παραπάνω συζήτηση, διαπίστωσα ψάχνοντας ότι ο Χάρης είχε δίκιο. Ο «έμφυλος αυτοπροσδιορισμός» είναι πραγματικότητα στον αγγλοσαξονικό κόσμο, που υπήρξε και η μήτρα του καπιταλισμού.
Έτσι, από το 2017, με πληροφόρησε ο «Economist», ισχύει και στον Καναδά όπου η Κυβέρνηση έδωσε στην έμφυλη ταυτότητα και την έκφραση φύλου την ίδια θέση στο δίκαιο για τα ανθρώπινα δικαιώματα με το φύλο, τη φυλή και τη θρησκεία. Στη Βρετανία, όπου οι άνθρωποι μπορούν να αλλάξουν το επίσημο φύλο τους αν δύο γιατροί συμφωνούν σε διάγνωση δυσφορίας φύλου -τη δυσφορία που προκαλείται από την αίσθηση ότι ζουν σε ένα σώμα με λάθος φύλο-, ο αυτοπροσδιορισμός καθίσταται ο κανόνας στην πράξη και γίνεται νόμος. Στη Νέα Ζηλανδία εξετάζεται να προταθεί νόμος που θα επιτρέπει την αλλαγή του φύλου στο πιστοποιητικό γέννησης με μια απλή δήλωση. Ορισμένες πολιτείες της Αυστραλίας σκέφτονται να παραλείψουν το φύλο από όλα τα επίσημα έγγραφα. Οι πληροφορίες θα τηρούνται σε μια ιδιωτική βάση δεδομένων της κυβέρνησης. Οι πολίτες θα μπορούν να αλλάξουν το καταχωρισμένο φύλο τους έως και τρεις φορές.
Ο σκοπός του αυτοπροσδιορισμού είναι να είμαστε δίκαιοι με τα διαφυλικά άτομα -με όσους θεωρούν το φύλο που οι γιατροί παρατήρησαν κατά τη γέννησή τους ως ανεπαρκές για τον τρόπο που αισθάνονται ή που επιθυμούν να γίνονται αντιληπτοί. Η φιλελεύθερη προσέγγιση είναι να τους αφήσουμε να παρουσιάζονται όπως επιθυμούν. Αλλά ο αυτοπροσδιορισμός πηγαίνει ακόμα πιο μακριά. Επιβάλλει σε όλους τους άλλους να δεχθούν ένα υποκειμενικό συναίσθημα ως πραγματικότητα, και όλα όσα απορρέουν από αυτό, συμπεριλαμβανομένης της πρόσβασης σε χώρους και εγκαταστάσεις που προορίζονται για το αντίθετο φύλο. Αυτό είναι και μη φιλελεύθερο και επικίνδυνο.
Διότι τελικά ανοίγει την πόρτα σε απίθανες καταχρήσεις δικαιωμάτων, οι οποίες εν τέλει, αυτές θα υπονομεύουν και θα διαβρώνουν τις φιλελεύθερες δημοκρατίες. Αυτό δεν είναι όμως και το μέγα ζητούμενο από τους δυνητικούς εχθρούς τους;