Τι κατάφερε η Σύνοδος για το κλίμα στη Γλασκώβη (COP26);

Η πρώτη οργανωμένη διεθνής κυβερνητική πολιτική αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής πραγματοποιήθηκε με την «Συνθήκη- Πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών για την Κλιματική Αλλαγή» (UNFCCC) του 1992 (με ισχύ από το Μάρτιο 1994 και το «Πρωτόκολλο του Κιότο»). Έκτοτε (1994) γίνονται ετήσιες σύνοδοι για την επανεξέταση του προβλήματος, και την διαπίστωση της προόδου από τα ληφθέντα μέτρα (COP), με τη τελευταία να γίνεται τον Νοέμβριο 2021 στην Γλασκώβη ως (COP 26).

Η σύνοδος ξεκίνησε με τις «βαρύγδουπες» δηλώσεις ηγετών, όπως του Μπάϊντεν: «Βρισκόμαστε σε ένα σημείο καμπής για την ανθρώπινη ιστορία». Χαρακτηρίζοντας την κλιματική αλλαγή «απειλή για την ανθρώπινη ύπαρξη όπως την γνωρίζουμε σήμερα».

Ενώ ο Μπόρις Τζόνσον προειδοποίησε: «Η ανθρωπότητα βρίσκεται ένα λεπτό πριν τα μεσάνυχτα». (Υπονοώντας το «Doomsday clock» του Σικάγου. Του νοητικού ρολογιού επιστημόνων του οποίου η ώρα 12 είναι η ώρα της «Αποκάλυψης»). Καθώς και ότι: «Δεν παρακολουθούμε κάποια τραγωδία σε ταινία, αλλά την ίδια την πραγματικότητα».

Παράλληλα οι πρόεδροι της Ρωσίας και της Κίνας, επιδεικτικά απουσίασαν από την σύνοδο. (Προφανώς στα πλαίσια κάποιας μικροπολιτικής, γεωστρατηγικής αντίδρασης/διαμαρτυρίας κατά της Δύσης.)

Το θέατρο του παραλόγου συνεχιζόταν με την απουσία των επιστημόνων, επίσημων εκπροσώπων για την κλιματική αλλαγή, των συμμετεχόντων κρατών, με παρόντες μόνο τους πολιτικούς διαπραγματευτές και την πολυπληθή «ανεπίσημη παρουσία» των εταιρειών των ορυκτών καυσίμων!. Στόχος των τελευταίων, ήταν η σύνοδος να μην δώσει σαφή κατεύθυνση εγκατάλειψης των ορυκτών καυσίμων «το ταχύτερο δυνατόν».

Έτσι, τα ΜΜΕ αποφάνθηκαν ότι επήλθε ένας «παγκόσμιος συμβιβασμός» μεταξύ συμφερόντων και των 200 περίπου εμπλεκομένων κρατών για την προστασία του περιβάλλοντος.

Σαν γενικό σχόλιο, για τα αποτελέσματα της συνόδου:

Αρκέστηκε περισσότερο σε ευχολόγια και στέλνοντας τις σοβαρές δεσμεύσεις στις «κλιματικές καλένδες» δηλαδή σε στόχους για το 2030 και 2050. Σημαντικό ρόλο βέβαια έπαιξε και η μετά την πανδημία ενσκύψασα «ενεργειακή κρίση». Π.χ. πώς να περιοριστεί η χρήση κάρβουνου και λιγνίτη; όταν η τιμή του καυσαερίου/ πετρελαίου για την παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος ανέβηκε στα ύψη;

Η απόφαση CP26 στην διατύπωση της, αναγνώρισε τα αυτονόητα. Μεταξύ άλλων ότι: Η κλιματική αλλαγή αποτελεί κοινό ενδιαφέρον όλης της ανθρωπότητας. Ότι οι εξαντλητικές οικονομικές και άλλες συνέπειες της πανδημίας καθιστούν αναγκαία όσο ποτέ την αλληλοβοήθεια, ιδιαίτερα προς τις υπό ανάπτυξιν χώρες του κόσμου για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.

Ειδικότερα η αποφασισθείσα ετήσια βοήθεια για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής ύψους 100 δις δολαρίων από τις ανεπτυγμένες χώρες προς τις υπό ανάπτυξιν, για την επίτευξη των στόχων της συνθήκης των Παρισίων υλοποιήθηκε μόνον εν μέρει, ενώ απαιτείται μεγαλύτερο ετήσιο ποσό για τέτοια συνδρομή. Επιπλέον η COP26 απέτυχε να εφαρμόσει μηχανισμό αυτής της χρηματοδότησης που να την καθιστά υποχρεωτική.

Η κόκκινη γραμμή στην αύξηση της θερμοκρασίας και οι στόχοι:

Σήμανε συναγερμό και τον μέγιστο προβληματισμό το γεγονός ότι η ανθρώπινη δραστηριότητα έχει ήδη αυξήσει την θερμοκρασία του πλανήτη κατά 1,1 βαθμό Κελσίου από την αρχή της βιομηχανικής εποχής, ενώ η κόκκινη γραμμή είναι ο 1,5 βαθμός. Ή το πολύ οι 2 βαθμοί.

Τέθηκε (για άλλη μια φορά) σαν σκοπός η αύξηση να είναι κάτω των 2 βαθμών Κελσίου (που αν συνεχίσουμε έτσι θα την υπερβούμε), ενώ θα χρειαστούν επενδύσεις 78-130 τρισεκατομμυρίων δολαρίων μέχρι το 2050 για να επιτευχθεί αυτό. Για τον στόχο αύξησης

του 1,5 βαθμού θα πρέπει να περιοριστούν παγκοσμίως οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου και ειδικά οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα μέχρι το 2030 κατά 45% συγκριτικά με το έτος 2010 και να μηδενίστούν μέχρι το 2050. (Με τις ουδέτερες εκτιμήσεις, πάντως να είναι, ότι ακόμη και έτσι, η αύξηση θα είναι 1,8-1,9 βαθμοί το 2030). Ιδιαίτερα όταν για χώρες μεγάλων ρύπων, όπως οι Αυστραλία, Κίνα, Σαουδική Αραβία, Βραζιλία, Ρωσία, τα μέτρα είναι τόσο αδύναμα, ώστε να μην είναι αξιόπιστοι οι στόχοι.

Η πιο οργανωμένη και αποδοτική στο θέμα Ε.Ε., έθεσε στόχο πριν από το μηδενικό ισοζύγιο του 2050 να έχει μειώσει κατά 55% τις εκπομπές CO2 συγκριτικά με αυτές του 1990 (επονομαζόμενος ως «fit for 55»).

ΗΠΑ, Καναδάς, Μ.Βρετανία, Ιαπωνία, δεσμεύτηκαν για διαρκή μείωση ώστε το 2050 να έχουν μηδενικό ισοζύγιο άνθρακα. (Πάλι αυτές οι καλένδες!).

Ενώ η Κίνα με 5500 εργοστάσια άνθρακα ανά τον κόσμο θα συνεχίσει να αυξάνει τις εκπομπές της έως το 2030 και δεσμεύθηκε για μηδενισμό το 2060!

Γι’ αυτούς τους λόγους η απόφαση στην σύνοδο της Γλασκώβης ζητεί από τα κράτη να επανεξετάσουν στο τέλος του έτους τα μέτρα για την επίτευξη των στόχων του 2030, σύμφωνα και με τη συνθήκη των Παρισίων.

Αυτά για να μειωθούν σημαντικά τα ρίσκα και οι συνέπειες της κλιματικής αλλαγής (που όμως δυστυχώς, συνεχώς εντείνονται, παρά τα μέτρα). Ο Ο.Η.Ε πάντως εκτιμά, ότι αν παραμείνουν αυτά τα σχέδια, στο τέλος του αιώνα η αύξηση θα είναι 2,5 βαθμοί Κελσίου.

Η απόφαση προτρέπει τις τράπεζες και πιστωτικούς οργανισμούς να κινηθούν αναλόγως, μειώνοντας την χρηματοδότηση ρυπαντικών παραγωγών, παράλληλα, χρηματοδοτώντας ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ΑΠΕ).

Για να υπάρξει όμως επαρκές «πρασίνισμα» των ηλεκτρικών συστημάτων, δηλαδή η παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος από ΑΠΕ, θα πρέπει αυτή για τα επόμενα 10 χρόνια να 100πλασιαστεί.. Οι πωλήσεις ηλεκτρικών οχημάτων να 20πλασιαστούν και οι επενδύσεις σε «πράσινη» ενέργεια να 4πλασιαστούν.

Η απόφαση CP26 επίσης ζητά από τα κράτη να περιορίσουν τις εκπομπές και άλλων ρύπων πλην του διοξειδίου του άνθρακα, όπως αυτήν του μεθανίου, ενώ υπάρχει στην συμφωνία πρόοδος στην αποφασιστικότητα της λεκτικής διατύπωσης όσον αφορά την εξάλειψη της καύσης κάρβουνου και των επιδοτήσεων ορυκτών καυσίμων.

Για τις καύσεις άνθρακα όμως, το τελικό κείμενο της διατύπωσης της απόφασης μετατράπηκε από «σταδιακή κατάργηση» σε «σταδιακή μείωση» τους.

109 χώρες δεσμεύτηκαν να μειώσουν τις εκπομπές μεθανίου 30% μέχρι το 2030 συγκριτικά με το 2020. Κίνηση, όμως, η οποία υπονομεύεται από το ότι οι χώρες με τις μεγαλύτερες εκπομπές μεθανίου στον κόσμο, Κίνα, Ρωσία και Ινδία δεν υπέγραψαν ακόμη αυτή την συμφωνία

Σημαντική η απόφαση για την προστασία των δασών:

Περαιτέρω, θέτει σαν στόχο την μείωση των ζημιών από καταστροφές που οφείλονται στην κλιματική αλλαγή, αναγνωρίζοντας την ανάγκη προστασίας των δασών, ωκεανών, κρυόσφαιρας και της βιοποικιλότητας. Με ιδιαίτερη έμφαση στην προστασία των δασών που απορροφούν ρύπους του διοξειδίου του άνθρακα. (Τον Bolsonaro τον ρώτησαν;).

141 χώρες που αντιπροσωπεύουν το 85% των δασών του κόσμου, (με άμεση έναρξη ενεργειών) υποσχέθηκαν να σταματήσουν, και να αντιστρέψουν, την αποψίλωση των δασών τους μέχρι το 2030. (Αφού ενισχυθούν όμως γι' αυτό, με 18 δις δολάρια).

Επίσης η σύνοδος COP26 έθεσε προς συζήτηση τις εξοντωτικές ζημιές, από πυρκαγιές, πλημμύρες κλπ ακραία καιρικά φαινόμενα. Τις εξ αυτών απώλειες ζωών, ακόμη και ολόκληρων κοινωνιών που εξαφανίστηκαν και νησιών που καταποντίστηκαν(!) , σε περίοπτη θέση.

Οι πληγείσες περιοχές ζήτησαν την δημιουργία ταμείου πιστώσεων για αποζημιώσεις τέτοιων καταστροφών, αλλά συνάντησαν την άρνηση των ανεπτυγμένων κρατών, ιδιαίτερα των ΗΠΑ.

Ειδικότερες σημαντικές αποφάσεις, που όμως δεν αναιρούν το σχόλιο περί «παραπομπής στις καλένδες» του μέλλοντος, είναι και οι πιο κάτω:

Η Ινδία δεσμεύτηκε για μηδενικές εκπομπές μέχρι το έτος 2070.

Το Ηνωμένο βασίλειο να επιταχύνει δραματικά τις μεταρρυθμίσεις και χρήση «καθαρών τεχνολογιών» σε ενέργεια, οδικές μεταφορές, ατσάλι, υδρογόνο και γεωργία.

46χώρες (συμπεριλαμβανομένων του Ηνωμένου βασιλείου, Καναδά, Πολωνίας και Βιετνάμ) να εξαλείψουν τα εσωτερικά τους αποθέματα κάρβουνου.

Ενώ άλλες 29 χώρες (με Ηνωμένο βασίλειο, Καναδά, Γερμανία και Ιταλία) δεσμεύτηκαν να σταματήσουν οιαδήποτε νέα διεθνή δημόσια υποστήριξη για τα «αμείωτα ορυκτά καύσιμα» (unabated fossil fuels) μέχρι το τέλος 2022 και να κατευθύνουν την αντίστοιχη χρηματοδότηση σε «καθαρή ενέργεια».

Έγιναν προσπάθειες να επιταχυνθεί η «ηλιακή επένδυση», δηλαδή η επένδυση σε αξιοποίηση ηλιακής ενέργειας από τις WRI, την ISA (International Solar Alliance) και αγαθοεργίες της Bloomberg με στόχο επενδύσεις 1 τρις εκατομμυρίου δολαρίων μέχρι το 2030.

2000 ιδιωτικές εταιρείες συμφώνησαν να προβούν σε δραστηριότητες που σκοπό έχουν να μειώσουν τις εκπομπές τους μέσω επιστημονικά βασισμένων στόχων.

400 πιστωτικά ιδρύματα που ελέγχουν περιουσιακά στοιχεία 130 τρις εκατομμύρια δολάρια, δεσμεύτηκαν να συνδράμουν στον σκοπό μηδενικών εκπομπών μέχρι το 2030. (Συνειδητοποιώντας έτσι την ανάγκη λήψης μέτρων για το κλίμα και το ρίσκο να επενδύουν σε οικονομικές δραστηριότητες με υψηλό CO2 και ρύπανση του παρελθόντος).

Περισσότερες από 1000 πόλεις και τοπικές κυβερνήσεις ακολούθησαν το κίνημα «Αγώνας Δρόμου πόλεων για το μηδέν» που αποβλέπει σε περιορισμό της αύξησης μόνο κατά 1,5 βαθμούς Κελσίου από την προ βιομηχανική εποχή.

Την στιγμή που στην Ε.Ε. κυκλοφορούν μόνο 3,3 εκατομμύρια ηλεκτρικά αυτοκίνητα (από τα 246.345.770 επιβατικά που κυκλοφορούσαν το 2020), 41 πόλεις, 34 χώρες και 11 μεγάλες αυτοκινητοβιομηχανίες συμφώνησαν να εργαστούν ώστε να πωλούν τέτοια αυτοκίνητα με μηδέν ρύπους παγκοσμίως μέχρι το 2040. (Πάλι στις καλένδες του μέλλοντος δηλαδή!).

Η σύνοδος έκλεισε με την αναπάντεχη, εντυπωσιακή δήλωση ΗΠΑ και Κίνας για από κοινού συνεργασία με στόχο την μείωση της υπερθέρμανσης του πλανήτη. Δύο χωρών που το 2019 ήσαν υπεύθυνες για το 40% των παγκοσμίων εκπομπών.

Τέλος επιτυχία θεωρήθηκε η συμφωνία με την οποία οι χώρες πλέον θα υποβάλλουν κάθε 5 αντί για κάθε 10 χρόνια αναφορές για το τι κάνουν για να μειώσουν τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου.

Συμπερασματικά: Από τα πιο πάνω αντιλαμβάνεστε (1) Την πολυπλοκότητα του ζητήματος των μέτρων και την ανάγκη να είναι αυτά «κομμένα και ραμμένα» στα μέτρα της κάθε χώρας. (2) Ότι δεν υπάρχει στην πράξη τόσο συντονισμένη, συγχρονισμένη και ομοιόμορφη προσπάθεια όλων στα συγκεκριμένα μέτρα, που θα οδηγήσουν σε εγγυημένη αναχαίτιση της «κλιματικής αλλαγής» την οποία τώρα αρχίσαμε να την μετονομάζουμε σε «κλιματική κρίση» (από απλή «αλλαγή»).Αν μη τι άλλο είναι μια κάποια πρόοδος και αυτή…

Κατά την (COP 23) στην Βόννη το 2017, με την γενική αίσθηση ότι τα διεθνή κυβερνητικά μέτρα πρόληψης που λαμβάνονται για την κλιματική αλλαγή είναι ελλιπή, καθυστερημένα και αναποτελεσματικά, η Καγκελάριος Μέρκελ δήλωνε χαρακτηριστικά «ότι δεν πρέπει μείνουμε στα λόγια αλλά στα έργα». Πρόταση, που ακούστηκε σαν απλή ευχή/ελπίδα για το μέλλον, αλλά και ταυτόχρονα σαν ομολογία αποτυχίας για τις μέχρι τώρα προσπάθειες.

Οι προσπάθειες όμως δεν αρκούν. Χρειάζονται άμεσα αποτελέσματα.

Οι παρενέργειες της πανδημίας με την ενεργειακή κρίση και την κλιματική, δεν θα περιμένουν τα καμώματα της Ρωσίας στην Ουκρανία ούτε την σπέκουλα/μπραντεφερ με την Δύση. Ηγέτες του κόσμου σοβαρευτείτε, γιατί είναι ήδη αργά!