1. Συνοπτική παρουσίαση της φυσιογνωμίας του 2024.
Κέρδη κατά 12,1 % κατέγραψε ο Γενικός Δείκτης του Χ.Α. το 2024 (4ο συνεχόμενο ανοδικό έτος, στοιχεία μέχρι 23/12), συμβάλλοντας στην κατάταξη στην 3η θέση της λίστας των 37 χωρών του ΟΟΣΑ που συντάσσει ο Economist με βάση στοιχεία που αφορούν 5 οικονομικούς και χρηματοπιστωτικούς δείκτες: την επίδοση του ΑΕΠ, τον πληθωρισμό, την ανεργία, το πρωτογενές πλεόνασμα ως ποσοστό του ΑΕΠ και την επίδοση του χρηματιστηρίου.
Του Δημήτρη Τζάνα
Μια άλλη χώρα της Μεσογείου, η Ισπανία, κατέλαβε την πρώτη θέση. Με το δείκτη υψηλής κεφαλαιοποίησης να καταγράφει κέρδη κατά 12,8 %, το δείκτη μεσαίας κεφαλαιοποίησης να αυξάνεται μόλις κατά 2,9 % και το δείκτη των τραπεζών να υπεραποδίδει (για 2ο συνεχόμενο έτος) καταγράφοντας κέρδη κατά 20,15 %. Την ίδια ώρα, στη Wall Street οι τεχνολογικοί κολοσσοί των Magnificent 7 οδήγησαν σε αλλεπάλληλα ιστορικά ρεκόρ τους Dow Jones (+13,6%), S & P 500 (+24,3%) και Nasdaq (+30,3%).
Στην Ευρώπη, ο δείκτης Dax αυξήθηκε κατά 18,7%, ο δείκτης Cac υποχώρησε κατά 3,5%, ο Eurostoxx αυξήθηκε κατά 9,6% ενώ στην Ιαπωνία ο δείκτης Nikkei 225 αυξήθηκε κατά 17%. Στην αγορά των ελληνικών ομολόγων, οι μεταβολές των τιμών δεν εντυπωσίασαν καθώς οι αποδόσεις των 10ετών κυμάνθηκαν περί το 3%. Όμως, η αξιοπιστία τους αναβαθμίστηκε καθώς είναι χαμηλότερες εκείνων των γαλλικών (στο 3,3%) και των ιταλικών (στο 3,2%). Συνεχίστηκε επίσης και το 2024 η αύξηση των τιμών των ακινήτων με το δείκτη διαμερισμάτων για το σύνολο της χώρας της ΤτΕ να σημειώνει ετήσια επίδοση 9,2% στο 2ο τρίμηνο. Τέλος, ο χρυσός υπεραπέδωσε από τα εμπορεύματα (+29,1% ετησίως) καθώς αποτέλεσε το ασφαλές καταφύγιο αρκετών χαρτοφυλακίων, ενώ κέρδη κατέγραψε και ο δείκτης των τροφίμων σε αντίθεση με τους δείκτες των μετάλλων που υποχώρησαν.
Η ανοδική κίνηση του Γ.Δ. δεν συνδυάστηκε και με μεγαλύτερο αριθμό μετοχών με θετικό πρόσημο έναντι όσων κατέγραψαν αρνητικό πρόσημο: μέχρι τα μέσα Δεκεμβρίου 64 μετοχές κατέγραψαν κέρδη έναντι 86 εκείνων που υποχώρησαν προερχόμενες από τη μεσαία και τη μικρή κεφαλαιοποίηση, ενώ 10 μετοχές κατέγραψαν επιδόσεις υψηλότερες από το 50%. Παράλληλα, αύξηση κατά 25,7% κατέγραψε η μέση ημερήσια αξία των συναλλαγών που στο τέλος Νοεμβρίου διαμορφωνόταν στα 140,2 εκ. ευρώ έναντι 111,5 εκ. ευρώ το 2023 (+25,7%).
Η συμμετοχή των ξένων επενδυτών στις συναλλαγές σε όλους τους μήνες ήταν πάλι υψηλή καθώς κυμάνθηκε από το 50,8% μέχρι το 65,7% του συνόλου. Παράλληλα, η συμμετοχή των ξένων στην κεφαλαιοποίηση ήταν σταθερά πάνω από 66% με τον Οκτώβριο να φτάνει το 67,4%. Μέχρι τον Οκτώβριο καταγράφηκαν εισροές ύψους σχεδόν 1,7 δισ. ευρώ λόγω των placements της Πειραιώς το Μάρτιο και των Εθνικής-Cenergy τον Οκτώβριο, για να καταγραφούν εκροές 467,8 εκ. ευρώ το Νοέμβριο λόγω υψηλών ρευστοποιήσεων τραπεζικών μετοχών κυρίως και άλλων blue chips.
Το 2024 αντλήθηκαν από το χρηματιστήριο περί τα 4,6 δις. ευρώ: 930 εκ. ευρώ από εταιρικά ομόλογα (Autohellas και Intralot), 838 εκ. ευρώ από νέες εισαγωγές (ΔΑΑ και Noval ΑΕΕΑΠ), 950,5 εκ. ευρώ από ΑΜΚ (Τράπεζα Αττικής, Cenergy, Premia Properties) και 2,529 δις. ευρώ από τη διαδικασία των placements (ΓΕΚΤΕΡΝΑ, Πειραιώς, Austriacard, Jumbo, Metlen, ΚΡΙ-ΚΡΙ και Εθνική Τράπεζα). Ταυτόχρονα, οι εταιρείες Epsilon Net και Entersoft που εξαγοράστηκαν διεγράφησαν από το Χ.Α. ενώ το ίδιο αναμένεται σύντομα να συμβεί με τις εταιρείες Τενέργα και ΒΙΣ με τον αριθμό των εταιρειών που έχουν διαγραφεί από το 2000 να φτάνει τις 314 ! Έτσι, στην κύρια αγορά διαπραγματεύονται 127 εταιρείες, στην εναλλακτική 14, ενώ 8 εταιρείες είναι σε καθεστώς επιτήρησης. Υπενθυμίζεται ότι ο αριθμός εταιρειών στο Χ.Α. ήταν 251 το 1998 και 350 το 2005 όταν είχε καταγραφεί ο μέγιστος αριθμός εισηγμένων.
Σύμφωνα με τον προϋπολογισμό που κατατέθηκε για το 2025, το ΑΕΠ για το 2024 θα ανέλθει στα 236,9 δις. ευρώ με την εκτίμηση για αύξησή του κατά 2,4% το 2024. Με την κεφαλαιοποίηση της αγοράς να ανέρχεται στα 104,4 δις. ευρώ στις 13/12/2024, η σχέση της ως προς το ΑΕΠ διαμορφώνεται στο 44,1 % από 41,6% πέρσι παραμένοντας χαμηλότερα σε σχέση με τον υπερδιπλάσιο ευρωπαϊκό μέσο όρο.
Την ίδια ώρα, ωστόσο, οι χρόνιες παθογένειες που χαρακτηρίζουν σήμερα το ελληνικό χρηματιστήριο είναι πολλές: με τις δεικτοβαρείς μετοχές να συμμετέχουν με υψηλό ποσοστό στις ημερήσιες συναλλαγές, τη συμμετοχή εγχώριων επενδυτών (ιδιωτών και θεσμικών) να είναι χαμηλή, τις επενδυτικές επιλογές να περιορίζονται και την αξιοπιστία να μην αναβαθμίζεται. Είναι επομένως αναγκαίο να εφαρμοστεί ένα ολοκληρωμένο πακέτο μέτρων για την αντιμετώπιση των παθογενειών που προαναφέρθηκαν, δηλαδή η εφαρμογή ενός πλαισίου συνολικού σχεδιασμού μακράς πνοής με στόχο την οργανική σύνδεση του ελληνικού χρηματιστηρίου με την ελληνική οικονομία, ώστε να υποβοηθηθεί και η διαδικασία οικονομικής μεγέθυνσης. Με φορολογικά κίνητρα για να ενθαρρυνθεί η μεσοπρόθεσμη διακράτηση μετοχικών τίτλων από τους επενδυτές. Με ουσιαστική ενθάρρυνση της εισαγωγής σημαντικών ελληνικών εταιρειών που λείπουν σήμερα από το Χ.Α. αλλά και εταιρειών άλλων χωρών, ώστε να εμπλουτιστεί το προΐοντικό μίγμα του ελληνικού χρηματιστηρίου, με τους επιχειρηματίες να μάθουν να θεωρούν τον θεσμό ως μεγεθυντικό φακό που θα συμβάλει στην αναβάθμιση των μεγεθών τους. Και με τη δημιουργία, τέλος, μιας αναβαθμισμένης κοινότητας θεσμικών επενδυτών με στόχο την ορθολογική επενδυτική αξιοποίηση αυξημένων αποταμιευτικών διαθεσίμων.
2. Οι εξελίξεις του 2024.
Σε τρεις διακριτές περιόδους μπορεί να ταξινομηθεί το 2024: από τον Ιανουάριο μέχρι το Μάιο, οπότε ο Γ.Δ. καταγράφει συνεχόμενες ανοδικές επιδόσεις με το Γ.Δ. να καταγράφει στις 20/5 το υψηλό έτους στις 1502,79 μονάδες, την περίοδο Ιουνίου-Νοεμβρίου με το Γ.Δ. να καταγράφει διακυμάνσεις 140 μονάδων περίπου (από 1340 ως 1480 μονάδες) και τον τελευταίο μήνα του έτους οπότε η ανοδική κίνηση του Γ.Δ. επανέρχεται.
Πιο συγκεκριμένα, από τον Ιανουάριο, οι επενδυτικοί οίκοι, οι διεθνείς και οι εγχώριοι όπως η J.P.Morgan, η Morgan Stanley, η Jefferies, η Eurobank, η Euroxx κ.α. ανακοινώνουν εκθέσεις με αναβαθμισμένες τιμές στόχους για τις τράπεζες. Στις 17/1 ο ΟΔΔΗΧ εκδίδει 5ετές ομόλογο που υπερκαλύπτεται 4 φορές με απόδοση 2,72%, ενώ στις 30/1 εκδίδεται 10ετές ομόλογο που υπερκαλύπτεται κατά 9 φορές με απόδοση 3,20%, Ο Γ.Δ. κλείνει στις 31/1 με μηνιαία κέρδη 5,74%,
Στις 2 Φεβρουαρίου, πραγματοποιείται η έκδοση του ΔΑΑ για IPO ύψους 785 εκ. ευρώ, η 4η μεγαλύτερη έκδοση στην ιστορία του Χ.Α. με υπερκάλυψη κατά 12 φορές. Στις 21/2 πραγματοποιείται η έκδοση του ύψους 130 εκ. ευρώ ομολόγου της Intralot με υπερκάλυψη 1,55 φορές. Οι διεθνείς οίκοι συνεχίζουν τις αναβαθμίσεις των μετοχών των τραπεζών και οι δείκτες S & P 500, Dax και Nikkei καταγράφουν ιστορικά υψηλές επιδόσεις, Ο Γ.Δ. καταγράφει μηνιαία κέρδη 4,27%.
Στις 4 Μαρτίου, το ΤΧΣ δρομολογεί το placement για το 27% των μετοχών της Πειραιώς αντλώντας έσοδα 1,35 δις. ευρώ με την έκδοση να σημειώνει υπερκάλυψη κατά 8 φορές. Η Moody’s αρνείται στις 15/3 να δώσει την επενδυτική βαθμίδα στην ελληνική οικονομία επικαλούμενη τον υψηλό δείκτη χρέους/ΑΕΠ αλλά οι Bofa, Deutsche Bank, Morgan Stanley κ.α. συνεχίζουν τις αναβαθμίσεις των τραπεζικών μετοχών. Οι δείκτες S & P 500 και Dax συνεχίζουν τα ιστορικά ρεκόρ τους. Ο Γ.Δ. καταγράφει οριακές απώλειες κατά 0,1% και τριμηνιαία κέρδη κατά 9,99%.
Ο Απρίλιος συνεχίζει να είναι ένα καλός μήνας για το Χ.Α. με τους Morgan Stanley και Goldman Sachs να δημοσιοποιούν νέες τιμές στόχους για τις τράπεζες, την S & P να αναβαθμίζει το ελληνικό outlook και τον ΟΔΔΗΧ να εκδίδει 30ετές ομόλογο σε απόδοση 4,15% (χαμηλότερα από τα ιταλικά!) και υπερκάλυψη 11 φορές. Οι αγορές προσπερνούν τις αψιμαχίες μεταξύ Ιράν και Ισραήλ. Ο Γ.Δ. καταγράφει μηναία κέρδη κατά 1,84%.
Το Μάιο καταγράφεται κλίμα επικείμενων προσδοκιών για μείωση των παρεμβατικών επιτοκίων, από την Federal και την ΕΚΤ. Οι δείκτες στη Ν. Υόρκη και οι ευρωπαϊκοί δείκτες καταγράφουν νέα ιστορικά υψηλά και το Χ.Α. συγχρονίζεται με το Γ.Δ. να καταγράφει υψηλό έτους στις 20/5 (στις 1502,70 μονάδες). Ο Τιτάν ανακοινώνει την πρόθεση για εισαγωγή της θυγατρικής του στις ΗΠΑ στο χρηματιστήριο της Ν. Υόρκης.
Στις 6 Ιουνίου η ΕΚΤ μειώνει τα παρεμβατικά της επιτόκια κατά 25 μ.β. Όμως στις 9/6 τα ακροδεξιά κόμματα αυξάνουν τη δύναμή τους στην Ευρώπη μετά τις ευρωεκλογές και ο Πρόεδρος Μακρόν αποφασίζει πρόωρες βουλευτικές εκλογές στη Γαλλία προκαλώντας αναταράξεις στο γαλλικό χρηματιστήριο. Η Τενέργα ολοκληρώνει τη διαπραγμάτευση για μεταβίβαση του συνόλου των μετοχών στην Αραβική Masdar με το γαλαντόμο τίμημα των €20/μετχ. Όμως, η κυβέρνηση επιβάλλει έκτακτη εισφορά ύψους 300 εκ. ευρώ στα κέρδη των διυλιστηρίων εταιρειών πετρελαιοειδών (ΜΟΗ και Helleniq Energy) διαταράσσοντας το καλό κλίμα στο χρηματιστήριο. Ο Γ.Δ. καταγράφει μηνιαίες απώλειες κατά 2,1%.
Στις 4 Ιουλίου η S & P αναβαθμίζει τις τράπεζες, στις 8 Ιουλίου κάνει το ίδιο η Moody’s για την Εθνική και την Πειραιώς και στις 17 Ιουλίου είναι η σειρά της UBS. Οι γαλλικές εκλογές οδηγούν σε ήττα του Μακρόν με συνέπεια τις σοβαρές δυσχέρειες για σχηματισμό κυβέρνησης. Στις ΗΠΑ καταγράφεται απόπειρα δολοφονίας του Ντόναλντ Τραμπ στις 17/7 ενώ στις 22/7 ο Τζο Μπάιντεν αποσύρει την υποψηφιότητά του για νέος Πρόεδρος υπέρ της Καμάλα Χάρις. Ο Γ.Δ. καταγράφει μηνιαία κέρδη κατά 5,41%.
Τις πρώτες ημέρες του Αυγούστου οι τράπεζες δημοσιοποιούν τα εξαμηνιαία αποτελέσματά τους με την κερδοφορία αλλά και τους χρηματοοικονομικούς δείκτες να ικανοποιούν. Η Μαύρη Δευτέρα στις 5/8 με το Nikkei να υποχωρεί κατά 12% προκαλεί αναταράξεις σε όλες τις αγορές, σύντομα ωστόσο έρχεται η εξήγηση από τη μείωση των κερδοσκοπικών κινήσεων που χρηματοδοτούνται από το γιεν (το carry trade), τα επιτόκια του οποίου σταματούν να είναι αρνητικά και δεν απειλείται με ύφεση η αμερικανική οικονομία. Ο Γ.Δ. καταγράφει μηνιαίες απώλειες κατά 3,18%.
Στις 4 Σεπτεμβρίου ο οίκος Fitch αναβαθμίζει τις ελληνικές τράπεζες, στις 5/9 οι Goldman Sachs και Morgan Stanley δημοσιοποιούν νέες τιμές στόχους για τις τράπεζες και στις 14/9 η Moody’s αναβαθμίζει το ελληνικό outlook. Η ΕΚΤ στις 12/9 και η Federal μειώνουν τα παρεμβατικά τους επιτόκια κατά 25 μ.β. και 50 μ.β. αντιστοίχως. Ο Γ.Δ. καταγράφει μηνιαία κέρδη κατά 1,45%.
Στις 3 Οκτωβρίου το ΤΧΣ διαθέτει το 10% της Εθνικής αντλώντας 690 εκ. ευρώ με υπερκάλυψη 10,4 φορές. Στις 10/10 ακολουθεί ΑΜΚ της Cenergy με παραίτηση των δικαιωμάτων του βασικού μετόχου και άντληση 200 εκ. ευρώ, ενώ στις 9/10 το Χ.Α. εντάσσεται σε watch list του οίκου FTSE Russell ενόψει της μελλοντικής μετάταξής του στις ανεπτυγμένες αγορές. Στις 17/10 η ΕΚΤ μειώνει πάλι τα παρεμβατικά της επιτόκια κατά 25 μ.β. Το κύμα ρευστοποιήσεων οδηγεί σε μηνιαίες απώλειες κατά 4,77%.
Στις 5 Νοεμβρίου ο Ντόναλντ Τραμπ εκλέγεται νέος Πρόεδρος των ΗΠΑ με τους Ρεπουμπλικάνους να ελέγχουν και τα 2 νομοθετικά σώματα. Σύντομα αναπτύσσει ρητορική αυξημένων δασμών προς διάφορες χώρες (Καναδά, Μεξικό, Κίνα). Στις 7/11 η Federal μειώνει τα παρεμβατικά της επιτόκια κατά 25 μ.β. Οι τράπεζες καταγράφουν εξαιρετικές επιδόσεις στα 9μηνα του και αναγγέλλουν διαδικασία επιτάχυνσης της απόσβεσης του αναβαλλόμενου φόρου για να βελτιώσουν τη μερισματική τους πολιτική. Στις 25/11 η Eurobank εξαγοράζει το 93,5% της Ελληνικής Τράπεζας και στις 28/11 μεταβιβάζεται το 70% της Τενέργα στη Masdar. Ο Ουκρανικός πόλεμος συνεχίζεται διαχέοντας αυξημένους γεωπολιτικούς κινδύνους. Οι ρευστοποιήσεις των ξένων χαρτοφυλακίων κλιμακώνονται αλλά ο Γ.Δ. να καταγράφει μικρά κέρδη κατά 1,24%.
Στις 2 Δεκεμβρίου διεξάγεται με επιτυχία το Road Show των Morgan Stanley και ΕΧΑΕ με την παρουσία και του Έλληνα Πρωθυπουργού που διαψεύδει τη φημολογία για έκτακτη εισφορά στις τράπεζες. Όμως, με την ψήφιση του προϋπολογισμού στις 15/12 αναγγέλλεται παρέμβαση για τη μείωση των τραπεζικών προμηθειών και άλλα μέτρα. Στις 13/12 ο ΟΔΔΗΧ αποπληρώνει ποσό 7,9 δις. ευρώ δανείων του 1ου μνημονίου με στόχο τη βελτίωση του δείκτη χρέους/ΑΕΠ στο τέλος του έτους. Η Attica Bank ολοκληρώνει επιτυχώς την ύψους 735 εκ. ευρώ ΑΜΚ στο πλαίσιο του σχεδιασμού του 5ου πόλου του εγχώριου χρηματοπιστωτικού συστήματος. Η ΕΛΣΤΑΤ ανακοινώνει ότι στο 3ο τρίμηνο το ΑΕΠ τρέχει με ετήσιο ρυθμό 2,4%, ενώ η Scope Ratings αναβαθμίζει την Ελλάδα σε ΒΒΒ, μια θέση υψηλότερα από την επενδυτική βαθμίδα. Η ΕΚΤ στις 12/12 και η Federal στις 18/12 μειώνουν πάλι τα παρεμβατικά τους επιτόκια κατά 25 μ.β με τον Τζέρομ Πάουελ να δηλώνει ότι θα είναι ιδιαίτερα προσεκτικός στις επόμενες κινήσεις του, προκαλώντας απογοήτευση στις αγορές, με το Χ.Α. ωστόσο να μην επηρεάζεται. Στις 18/12 η Jefferies ανακηρύσσει την Εθνική Τράπεζα κορυφαία επενδυτική επιλογή της !
3. Οι προοπτικές για το 2025.
Διεθνές περιβάλλον: σε αχαρτογράφητα ύδατα !
Η αταξία που επικρατεί στο παγκόσμιο περιβάλλον έχει οδηγήσει σε υψηλή αβεβαιότητα που χαρακτηρίζει την παγκόσμια οικονομία, στοιχείο που αναμένεται να διατηρηθεί και το 2025. Αν και δεν υπάρχει ένας διαταρακτικός παράγοντας, όπως ήταν εκείνος του COVID-19 που απασχολούσε ολόκληρο τον πλανήτη την περίοδο 2020-22, εύκολα μπορούν να επισημανθούν πολλοί παράγοντες η έκβαση των οποίων είναι αβέβαιη και μπορούν να εισάγουν την παγκόσμια οικονομία σε αχαρτογράφητα ύδατα:
• Η κλιμάκωση των γεωπολιτικών εντάσεων-ιδιαίτερα μεταξύ των ΗΠΑ, της Κίνας και της Ρωσίας.
• Ο γρήγορος ρυθμός των τεχνολογικών προόδων ιδιαίτερα εκείνων που συνυφαίνονται με την τεχνητή νοημοσύνη και ειδικά της γενετικής με το βαθμό αισιοδοξίας να διαφέρει σε σχέση με τις δυνατότητές της να τονώσει την παραγωγικότητα και την οικονομική ανάπτυξη. Ταυτόχρονα, δεν είναι λίγοι εκείνοι που θεωρούν ότι είναι αναγκαία η επίσπευση της εισαγωγής ρυθμιστικών κανόνων για τις εφαρμογές της ενώ ταυτόχρονα πλειάδα επαγγελμάτων θεωρούν την τεχνητή νοημοσύνη απειλή για τις θέσεις απασχόλησης.
• Οι δημογραφικές αλλαγές και οι πληθυσμιακές μετακινήσεις συνιστούν μείζονα πρόκληση για τις κυβερνήσεις και τους διεθνείς οργανισμούς που καλούνται να διαμορφώσουν τις κατάλληλες πολιτικές για την αντιμετώπιση των προβλημάτων.
• Οι φυσικοί πόροι-ιδιαίτερα η καλλιεργήσιμη γη, το πόσιμο νερό, η ενέργεια και τα στοιχεία των σπάνιων γαιών- γίνονται ολοένα και πιο σπάνιοι. Ταυτόχρονα, η διαχείριση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής συνιστά προτεραιότητα ολοένα και περισσότερων κυβερνήσεων στον πλανήτη με τον ΟΗΕ να αναδεικνύει το ζήτημα στους υψηλότερους τόνους.
• Οι ανισότητες, στο εισόδημα αλλά και στον πλούτο αλλά και στην πρόσβαση σε ποιοτική εκπαίδευση, υγειονομική περίθαλψη και υποδομές, έχει αναγνωρισθεί ως τροχοπέδη στην οικονομική ανάπτυξη μακροπρόθεσμα, αν και συχνά προηγουμένως έχουν καταγραφεί ανοδικές επιδόσεις στην οικονομική μεγέθυνση των χωρών που δεν μεριμνούν για την απόδοση του ανάλογου μερίσματος στα ευρύτερα κοινωνικά στρώματα. Οι μη βιώσιμες δημοσιονομικές πολιτικές των μεγαλύτερων οικονομιών του κόσμου έχουν εκτοξεύσει σε δυσθεώρητα ύψη το συνολικό χρέος, δημόσιο και ιδιωτικό. Σαν αποτέλεσμα, η εξυπηρέτησή του απειλεί να διαβρώσει το βιοτικό επίπεδο και συνιστά περιοριστικό παράγοντα για άσκησης επεκτατικής πολιτικής με κοινωνικά χαρακτηριστικά. Ενόψει των παραπάνω, η πολιτική πόλωση στο εσωτερικό των μεγαλύτερων χωρών της Δύσης (στις ΗΠΑ, στη Γαλλία, τη Γερμανία, τη Γαλλία και αλλού) κλιμακώνεται και η άνοδος σχηματισμών ακραίου πολιτικού λόγου οδηγεί σε προβολή της ατζέντας των αυξημένων δασμών, του προστατευτισμού και της λιγότερης παγκοσμιοποίησης ως συνταγής για την αντιμετώπιση των προβλημάτων, με τις χώρες να σχεδιάζουν τη διαμόρφωση ολοένα και περισσότερο εθνικών οικονομικών στρατηγικών.
Λαμβάνοντας υπόψη τα παραπάνω, το ΔΝΤ εκτιμά ότι η παγκόσμια οικονομία θα περιορισθεί σε ρυθμό μεγέθυνσης ύψους 3,2% για το 2025, ενώ για τις ΗΠΑ προβλέπεται ρυθμός μεγέθυνσης 2,8%. Υψηλότερο ρυθμό ύψους 5% θα επιδιώξει να πετύχει η Κίνα που εφαρμόζει από το φθινόπωρο μέτρα νομισματικής και δημοσιονομικής πολιτικής για την τόνωση της οικονομίας της. Στον αντίποδα, η Ευρωζώνη προβλέπεται να περιοριστεί σε ρυθμό μεγέθυνσης 0,8% καθώς η βιομηχανία των ισχυρότερων οικονομιών πλήττεται λόγω του ανταγωνισμού από εκείνες της Ασίας, ιδιαίτερα στον τομέα της αυτοκινητοβιομηχανίας. Ταυτόχρονα, ο πληθωρισμός θα συνεχίζει να υποχωρεί επιτρέποντας στις Κεντρικές Τράπεζες να συνεχίσουν την πολιτική μείωσης των παρεμβατικών επιτοκίων τους. Η διαδικασία αυτή είναι πιο πιθανό να διενεργηθεί από την ΕΚΤ ενώ η πρόσφατη ρητορική του Τζέρομ Πάουελ εισήγαγε αρκετές αμφιβολίες, ιδιαίτερα αν εφαρμοστούν οι αυξημένοι δασμοί που έχουν αναγγελθεί από τον Τραμπ με συνέπεια την αναζωπύρωση του πληθωρισμού.
Οι γεωπολιτικές εντάσεις στην Ουκρανία και τη Μ. Ανατολή παραμένουν, με τις εξελίξεις στη Συρία να διαμορφώνουν νέα δεδομένα στην περιοχή. Την ίδια ώρα, η ανάληψη της Προεδρίας των ΗΠΑ από το Ντόναλντ Τραμπ διαμορφώνει προϋποθέσεις αποκλιμάκωσης της έντασης, σύμφωνα τουλάχιστον με όσα έχει διακηρύξει. Αναφορικά με την Ουκρανία, η πιθανότητα της αναζήτησης μιας λύσης στο πλαίσιο του διαλόγου ενισχύεται και από τις δημόσιες τοποθετήσεις των Προέδρων Ζελένσκι και Πούτιν και από την απροθυμία της Δύσης να συνεχίζει να χρηματοδοτεί το υψηλό κόστος του πολέμου. Από τη άλλη πλευρά, στη Μ. Ανατολή το Ισραήλ είναι πιθανό να συνάψει συμφωνία για εκεχειρία στη Γάζα με τη Χαμάς ενώ η ανατροπή του καθεστώτος Ασαντ στη Συρία και η αναβάθμιση της τουρκικής παρουσίας στην περιοχή αφήνουν ανοικτά πολλά ενδεχόμενα στην περιοχή, με την Ελλάδα να παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις. Πάντως, για τις αγορές οι εξελίξεις εντός του 2025 διαμορφώνουν μια αυξημένη πιθανότητα προς την κατεύθυνση της αποκλιμάκωσης των εντάσεων παρά προς την αντίθετη κατεύθυνση καθώς έχουν ήδη συντελεστεί τεράστιες καταστροφές στις περιοχές με τους πληθυσμούς να βιώνουν δυσχερέστατες συνθήκες διαβίωσης.
Έχει γίνει φανερό ότι τα νέα δεδομένα στην παγκόσμια οικονομία θα αναγκάσουν την Ευρώπη να επανεξετάσει τη στάση της σε διάφορα ζητήματα υπό την πίεση δύο βασικών παραγόντων: πρώτον, της ανάγκης για αυξημένες δαπάνες για την αμυντική της θωράκιση στο βαθμό που παραμείνει η αντιπαράθεση με τη Ρωσία και με τις ΗΠΑ να ετοιμάζονται να απειλούν ακόμη και με τη αποχώρησή τους από το ΝΑΤΟ, σύμφωνα με τη ρητορική Τραμπ. Και δεύτερον, της ανάγκης για ανάκτηση της ανταγωνιστικότητάς της ώστε να αντιμετωπίσει τις τεχνολογικές προκλήσεις που προέρχονται τόσο από την Κίνα όσο και από τις ΗΠΑ, με την έκθεση Ντράγκι να υποδεικνύει τον ενδεδειγμένο οδικό χάρτη.
Ωστόσο, η κινητοποίηση της Ευρώπης και η έναρξη μετασχηματισμού της σε στιβαρή πολιτική ένωση χωρών από την οικονομική ένωση των 27 σήμερα με τις 20 να αποτελούν την ευρωζώνη, απαιτεί δύο προϋποθέσεις: την μεταξύ των χωρών συνεννόηση σε σχέση με τον κοινό στόχο και την ανάδειξη των πολιτικών προσωπικοτήτων που θα συμβάλουν σε αυτό. Οι επερχόμενες εκλογές στη Γερμανία αλλά και οι πολιτικές διεργασίες στη Γαλλία θα δώσουν σύντομα απαντήσεις για το πόσο πιθανό είναι να σταθεί η δυσλειτουργική Ευρώπη ως ισότιμος συνομιλητής με τις ΗΠΑ του Ντόναλντ Τραμπ και την Κίνα του Σι, θέτοντας ενδεχομένως υπό δοκιμασία τις ευρωπαϊκές δημοκρατικές διαδικασίες ως το καταλληλότερο σύστημα για την αντιμετώπιση των σημερινών παγκόσμιων προκλήσεων.
Με βάση όλα τα παραπάνω, οι διαχειριστές καλούνται να χειριστούν καταστάσεις με την αβεβαιότητα να είναι υψηλή. Με πολλές ωστόσο επενδυτικές επιλογές, τους τεχνολογικούς κολοσσούς, τις τράπεζες, βιομηχανικές επιχειρήσεις, εταιρείες του ενεργειακού/κατασκευαστικού κλάδου, του φαρμακευτικού κλάδου, των τροφίμων, του τουριστικού κλάδου, του στοιχηματισμού, της αξιοποίησης ακινήτων και άλλες εταιρείες με ειδικά χαρακτηριστικά που πέτυχαν αξιοσημείωτες επιδόσεις το 2024, οδηγώντας τους δείκτες S & P 500 στη Wall Street, Nikkei 225 στο Τόκυο και DAX στη Φραγκφούρτη σε ιστορικά υψηλές επιδόσεις.
Οι ελπιδοφόρες προοπτικές πολλών εταιρειών σε όλες τις αγορές του πλανήτη είναι ήδη στο ραντάρ των διαχειριστών και αρκετοί θα συνεχίσουν να αναλαμβάνουν τους ανάλογους επενδυτικούς κινδύνους που συνεπάγονται οι αυξημένες μετοχικές τοποθετήσεις με τη διαδικασία του stock picking. Άλλοι, θα αυξήσουν τις ομολογιακές τοποθετήσεις και θα διατηρήσουν αυξημένη ρευστότητα εκτιμώντας ότι η πιθανολογούμενη αυξημένη μεταβλητότητα θα οδηγήσει στη δυνατότητα να επιλέξουν τις μετοχές-στόχους σε ελκυστικές τιμές καθώς έκτακτοι διαταρακτικοί παράγοντες μπορούν να διαμορφώσουν συνθήκες βίαιων ρευστοποιήσεων στις αγορές (margin calls). Και άλλοι, θα έχουν ως οδηγό το Warren Buffett που διατηρεί ρευστότητα 325,2 δις. δολαρίων πιθανολογώντας ότι μια αυξημένου βαθμού διαταρακτική κατάσταση στις αγορές με το κύμα των ρευστοποιήσεων να οδηγεί σε αισθητά χαμηλότερες τιμές, ενδεχόμενο που δεν μπορεί να αποκλειστεί όταν το παγκόσμιο χρέος φτάνει το 237% του παγκόσμιου ΑΕΠ και η κεφαλαιοποίηση του αμερικανικού χρηματιστηρίου αγγίζει το 200% του ΑΕΠ. Αυτός είναι ο λόγος που η τιμή του χρυσού που εκλαμβάνεται ως το ενδεδειγμένο επενδυτικό καταφύγιο σε ειδικές καταστάσεις, αναρριχάται κινούμενο προς τις $3.000/ουγγιά. Στην ίδια λογική, αρκετοί επενδυτές επιλέγουν το bitcoin ή άλλα κρυπτονομίσματα με το Λάρι Φινκ της Blackrock να δηλώνει ότι το βλέπει σαν «ψηφιακό χρυσό».
Ελληνικό χρηματιστήριο: σε αυτονόμηση υπό προϋποθέσεις!
Το ελληνικό χρηματιστήριο, έχοντας καταγράψει 4 συνεχόμενες ανοδικές χρονιές μετά το 2021 με τον αναγεννημένο τραπεζικό κλάδο να είναι οδηγός του, καλείται να συνεχίσει και για μια ακόμη, την 5η. Οι πιθανότητες να το πετύχει είναι αυξημένες αν συνεκτιμηθούν τα παρακάτω:
Α. Η συνέχιση της ανοδικής πορείας του ΑΕΠ. Μετά το +8,4% του 2021, το +5,6% του 2022, το +2,3% το 2023, έρχεται πάλι το 2,3% για το 2024 κατά την ΤτΕ και το υψηλότερο 2,5% για το 2025 παρά το γεγονός ότι και η ελληνική οικονομία είναι ενσωματωμένη στο διεθνές περιβάλλον «αχαρτογράφητων υδάτων» που περιγράφηκε. Με τη χώρα, ωστόσο, να έχει διαμορφωμένο σκηνικό μηδενικού πολιτικού κινδύνου όταν σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες η πολιτική σταθερότητα δοκιμάζεται και να έχει εισέλθει σε περίοδο «ήρεμων υδάτων» στα ελληνοτουρκικά με την πλειοψηφία της κοινής γνώμης να επικροτεί τον διεξαγόμενο ελληνοτουρκικό διάλογο. Θα είναι το συνδυασμένο αποτέλεσμα από τα παρακάτω:
• Της αύξησης της ιδιωτικής κατανάλωσης λόγω της αύξησης του διαθεσίμου εισοδήματος σε όλα τα κοινωνικά στρώματα (σε μισθωτούς & συν/χους κυρίως) καθώς η συντήρηση του πληθωρισμού οδηγεί σε αποφάσεις για διάφορων μορφών εισοδηματικών αναπροσαρμογών. Ευρείες κατηγορίες ελεύθερων επαγγελμάτων και ατομικών επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στις κατασκευές και στις υπηρεσίες αναμένεται να συνεχίσουν να αυξάνουν τα εισοδήματά τους συμβάλλοντας στην αυξημένη κατανάλωση. Συμβολή θα έχει και η δημόσια κατανάλωση όπου ωστόσο ο «κόφτης» των δαπανών που επιβάλει η Κομισιόν (+2,6%) στον προϋπολογισμό οριοθετεί το μέγεθός της.
• Την αύξηση των επενδύσεων, δημόσιων και ιδιωτικών. Στον προϋπολογισμό του 2025, προβλέπεται αύξησή τους κατά 8,4% το 2025 φτάνοντας στο 17,5% του ΑΕΠ έναντι 20,8% του ΑΕΠ στην Ευρωζώνη. Αν και ο στόχος είναι φιλόδοξος και η εκπλήρωσή του δεν πραγματοποιείται κατά κανόνα, υπάρχει η δυνατότητα να διαφοροποιηθεί το σκηνικό την περίοδο 2025-26, λόγω της πίεσης να απορροφηθούν τα ύψους 36 δις. ευρώ περίπου κονδύλια του Ταμείου Ανάκαμψης. Με το 5ο αίτημα της 20ης Δεκεμβρίου για άλλα 3,1 δις. ευρώ, οι συνολικές εκταμιεύσεις προς την Ελλάδα θα ανέρχονται πλέον σε 21,3 δισ. ευρώ, ήτοι σε ποσοστό 64% των συνολικών πόρων που της αναλογούν. Έχοντας επομένως προεισπράξει τα χρήματα, η ελληνική διοίκηση καλείται να επισπεύσει τις διαγωνιστικές διαδικασίες ώστε να υπογραφούν το ταχύτερο οι συμβάσεις και να ξεκινήσει η διενέργεια των έργων: στην ενέργεια, στην πληροφορική, στις υποδομές, σε πλήθος συγχρηματοδοτούμενων έργων, σε ιδιωτικές επενδύσεις.
• Της εξωστρέφειας των επιχειρήσεων που αναμένεται να οδηγήσει σε βελτιωμένες επιδόσεις μετά την υποχώρηση των εξαγωγών τη διετία 2023-24, οπότε οι συνθήκες προσφοράς (μειωμένη αγροτική παραγωγή κυρίως), οι χαμηλές τιμές των τιμών πετρελαίου και η μειωμένη ευρωπαϊκή ζήτηση προκάλεσαν χαμηλότερες επιδόσεις (στο -3,3% στο 10μηνο 2024). Η ωρίμανση των επενδυτικών σχεδίων και ο προσανατολισμός σε άλλες αγορές, όπως των ΗΠΑ, θα βοηθήσει στην ανάκαμψη των εξαγωγών κατά το 2025.
• Η συνέχιση των επιδόσεων ρεκόρ στον τουρισμό. Το 2024 αναμένει να καταγραφεί επίδοση ρεκόρ στις ταξιδιωτικές εισπράξεις της τάξης των 22 δις. ευρώ υποβοηθώντας το πλεόνασμα του ισοζυγίου υπηρεσιών και συμβάλλοντας στον περιορισμό του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών. Ανάλογα ρεκόρ καταγράφονται στις αφίξεις στο Δ.Α.Α. και των αεροδρομίων που διαχειρίζεται η Fraport. Ωστόσο, η μειωμένη καταγραφή των κατά κεφαλήν εισπράξεων, συνιστά ηχηρό μήνυμα σε σχέση με τις ποιοτικές αλλαγές που πρέπει να γίνουν στον τουρισμό καθώς οι υφιστάμενες υποδομές είναι ανεπαρκείς για την εξυπηρέτηση του διογκούμενου κύματος τουριστών στη χώρα μας. Επί του παρόντος, η χρονική επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου δημιουργεί προϋποθέσεις για νέο ρεκόρ εισπράξεων και το 2025, στο βαθμό που δεν θα υπάρξουν εξωγενείς παράγοντες που θα επηρεάσουν την επισκεψιμότητα.
Το ελπιδοφόρο αφήγημα που αφορά τις μακροοικονομικές επιδόσεις της χώρας μας για το 2025, θα βελτιώσει όλους τους δείκτες που παρακολουθούν οι αναλυτές των διεθνών οίκων και ιδιαίτερα τους δείκτες δημοσιονομικού ενδιαφέροντος, με το πρωτογενές πλεόνασμα να αναμένεται να είναι πάλι υψηλό, στο 2,4% του ΑΕΠ κατά τον προϋπολογισμό και το χρέος της Γενικής Κυβέρνησης στο 147,5%.
Β. Οι ευοίωνες μακροοοικονομικές επιδόσεις που αναμένουμε για το 2025, θα συνοδευθούν και από τις καλύτερες επιδόσεις των εταιρικών μεγεθών. Ήδη, οι επιδόσεις για το 1ο εννεάμηνο 2024 για 38 εταιρείες καταγράφουν αύξηση κατά 3,7% στον κύκλο εργασιών, 2,8% στα λειτουργικά αποτελέσματα και σταθερά καθαρά κέρδη λόγω της έκτακτης εισφοράς των διυλιστηρίων, προοιωνίζοντας ακόμη καλύτερα μεγέθη για το σύνολο του έτους. Με τις χρηματικές διανομές για το 2025 να αναμένεται να ξεπεράσουν αισθητά τα 4,2 δις. ευρώ που έχουν ήδη διανείμει ή έχουν ανακοινώσει 91 εισηγμένες εταιρείες το 2024. Οι χρηματικές διανομές του επομένου έτους αναμένονται υψηλότερες καθώς οι συστημικές τράπεζες αναμένεται να είναι περισσότερο γενναιόδωρες σε συνέχεια των ρυθμίσεων για τον αναβαλλόμενο φόρο και λόγω των αναμενόμενων χρηματοοικονομικών διανομών από τις νεοεισαχθείσες εταιρείες, το Δ.Α.Α., την Τράπεζα Κύπρου και τη Noval. Σαν αποτέλεσμα, η μέση μερισματική απόδοση αναμένεται να ξεπεράσει αισθητά το 4%, με δεδομένο ότι η συνολική κεφαλαιοποίηση είναι 100 δις. ευρώ περίπου.
Γ. Το ελληνικό χρηματιστήριο είναι ελκυστικά τιμολογημένο σε σχέση με τις διεθνείς αγορές. Οι εταιρείες υψηλής κεφαλαιοποίησης διαπραγματεύονται με P/E 10 και δείκτη P/BV 1,4 σύμφωνα με τα εκτιμώμενα μεγέθη για το 2024. Στις τράπεζες, ο δείκτης P/E είναι στο 6,1 και η σχέση P/BV μόλις 0,84 ! Την ίδια ώρα, στο δείκτη S & P 500 στις ΗΠΑ το P/E φτάνει το 28 και ο δείκτης P/BV το 5. Στην Ευρώπη ο δείκτης Dax στη Γερμανία που περιλαμβάνει εταιρείες με υψηλή εξωστρέφεια διαπραγματεύεται με P/E 16,2 και P/BV 1,6 και ο ευρωπαϊκός δείκτης Stoxx 600 με P/E 15,5 και P/BV 1,9. Είναι πρόδηλο επομένως τo discount για τους ελληνικούς τίτλους σε σχέση με τους ευρωπαϊκούς και ακόμη περισσότερο σε σχέση με τους αμερικανικούς, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι οι διαχειριστές θα σπεύσουν να τοποθετήσουν νέα διαθέσιμα σε ελληνικούς τίτλους, καθώς η ρηχότητα που το χαρακτηρίζει αποθαρρύνει συχνά τη συμμετοχή αρκετών διεθνών επενδυτών στο Χ.Α.
Δ. Η εφαρμογή του νέου κανονισμού λειτουργίας του Χ.Α. σύμφωνα με την οποία η διασπορά οφείλει να είναι τουλάχιστον 15% αν η κεφαλαιοποίηση ξεπερνά τα 200 εκ. ευρώ ή 25% για όλες τις υπόλοιπες, είναι ασφαλώς στη σωστή κατεύθυνση, καθώς θα έχει σαν αποτέλεσμα όσες συμμορφωθούν να τύχουν της παρακολούθησης περισσότερων επενδυτών και τελικά τοποθετήσεων σε αυτές.
Ε. Οι επενδυτικοί οίκοι, με τη εξαίρεση της Moody’s έχουν ήδη αποδώσει την επενδυτική βαθμίδα στην ελληνική οικονομία. Η ίδια η Moody’s εκτιμάται ότι θα το κάνει στο 1ο τρίμηνο του 2025 ή αργότερα. Από τους άλλους οίκους, η Scope Ratings έδωσε πρόσφατα βαθμολογία κατά μία βαθμίδα υψηλότερη από την επενδυτική βαθμίδα και προς αυτή την κατεύθυνση αναμένεται να κινηθούν και άλλοι οίκοι το 2025. Οι πάροχοι δεικτών FTSE Russell και S & P DJI έχουν ήδη εντάξει το Χ.Α. σε watch list για μετάταξή του στις ανεπτυγμένες αγορές και απομένει να το πράξει και η MSCI που είναι ο μεγαλύτερος πάροχος δεικτών ακολουθούμενος από το 70% των παθητικών κεφαλαίων (passive funds) παγκοσμίως.
Είναι επομένως αναμενόμενη η μετάταξη του Χ.Α. στις ανεπτυγμένες αγορές το 2026, γεγονός που είναι πιθανό να μην ευεργετήσει το Χ.Α. καθώς ο συντελεστής στάθμισης θα είναι κατά πολύ μικρότερος εκείνου που τώρα απολαμβάνει ως ενταγμένο στις αναπτυσσόμενες αγορές, με αποτέλεσμα αρκετά passive funds να αποφύγουν τις τοποθετήσεις σε αυτό. Όμως, είναι πιθανό να το πράξουν πολλές άλλες κατηγορίες επενδυτών που δραστηριοποιούνται στο παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό οικοσύστημα, όπως τα sovereign funds κ.α., με το άκουσμα της επανόδου του Χ.Α. στις ανεπτυγμένες αγορές όπου ανήκε ως το 2013 ως χρηματιστήριο χώρας μέλους της ΟΝΕ.
Οι προαναφερόμενοι 5 παραπάνω λόγοι συνηγορούν στην εκτίμηση της πιθανής συνέχισης της ανοδικής πορείας του Χ.Α. το 2025 και της ενδεχόμενης αυτονόμησής του στο βαθμό που συμβούν αναταράξεις στις διεθνείς αγορές, εξαιτίας της έναρξης εμπορικού πολέμου μεταξύ των ΗΠΑ και άλλων χωρών, όταν ο Τραμπ αναγγείλει τα πρώτα μέτρα της πολιτικής του ή για άλλους λόγους. Είναι αυτονόητο πάντως ότι είναι αδύνατος ο πολυήμερος μη συγχρονισμός του Χ.Α. με τις κινήσεις των διεθνών αγορών στο βαθμό που συνεχίζεται ο χαμηλός βαθμός συμμετοχής εγχώριων επενδυτών και συνεχίζεται η συμμετοχή ξένων πάνω από 60%. Αισιόδοξο μήνυμα καταγράφει τέλος και η τεχνική ανάλυση: κατά την διάρκεια του 2024 έλαβε χώρα μία από τις μακροβιότερες συσσωρεύσεις στην ιστορία του Γ.Δ.
Από την έναρξή του μέχρι και την εκπνοή του, διακυμάνθηκε μέσα στο πολύ μικρό εύρος των 100 μονάδων περίπου. Αν και εφ’ όσον, λυθεί και η τρέχουσα συσσώρευση ανοδικά, τότε δεν αποκλείεται ο Γ.Δ. κατά την διάρκεια του 2025 να αναρριχηθεί ακόμα και μέχρι τις 1675 μονάδες!
Οι ευοίωνες προοπτικές αναμένεται να αφορούν πολλούς κλάδους: τις τράπεζες που ετοιμάζονται να υπερασπιστούν την οργανική κερδοφορία τους με αυξημένη πιστωτική επέκταση για να αντισταθμίσουν τις απώλειες από τη μείωση του επιτοκιακού περιθωρίου και των χαμηλότερων τιμολογήσεων στις προμήθειες. Τις εταιρείες που δραστηριοποιούνται στον ενεργειακό και το ψηφιακό μετασχηματισμό και τις κατασκευαστικές, καθώς είναι εκείνες που καλούνται να απορροφήσουν το μεγαλύτερο αναλογικά μέρος από τους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης.
Τις εξαγωγικές επιχειρήσεις (των πετρελαιοειδών, των μεταλλουργικών, των δομικών υλικών, των τροφίμων, των προϊόντων προσωπικής φροντίδας, των πλαστικών προϊόντων, των φαρμακευτικών προϊόντων κ.α.) και ιδιαίτερα όσες εξάγουν στις ΗΠΑ με το δολάριο να αναμένεται να ενισχυθεί. Τις εταιρείες που δραστηριοποιούνται στον τουρισμό (αεροπορικές, ενοικίασης αυτοκινήτων, λιμανιών). Εταιρείες αξιοποίησης ακίνητης περιουσίας, εμπορικές επιχειρήσεις ηγετικής θέσης στον κλάδο τους και εταιρείες με ειδικά χαρακτηριστικά (στοιχηματισμός, διαχείριση υδάτινων πόρων κ.α.).
Επενδυτικές επιλογές
Ενόψει των παραπάνω, προτείνονται 13 εταιρείες σύμφωνα με ένα συνδυασμό κριτηρίων που αφορούν τις προοπτικές των θεμελιωδών μεγεθών τους από κοινού με τις μερισματικές τους αποδόσεις.
Την Εθνική και τη Eurobank ως εκπροσώπους των συστημικών τραπεζών, με εξαιρετικούς χρηματοοικονομικούς δείκτες, βελτιωμένη κερδοφορία, απόδοση μερίσματος και προοπτική για περαιτέρω βελτίωση των επιδόσεων μέσω των αυξημένων δανειοδοτήσεων. Την Metlen που στους πρώτους μήνες του 2025 θα διαπραγματεύεται και στο Λονδίνο, με τον όμιλο να συνεχίζει τη μεγέθυνσή του σε όλους τους κλάδους: τον ενεργειακό, το μεταλλουργικό και τον κατασκευαστικό με παράλληλη σταδιακή υλοποίηση γιγαντιαίου επενδυτικού προγράμματος για την παραγωγή γαλλίου. Την Cenergy που αποτελεί ήδη παγκόσμιο παίκτη στο ενεργειακό μετασχηματισμό του πλανήτη διαθέτοντας καλώδια και σωλήνες σε 70 χώρες, ενώ παράλληλα προετοιμάζει επένδυση για παραγωγή επίγειων καλωδίων στο Μέριλαντ των ΗΠΑ.
Τον όμιλο ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, με ηγετική θέση στον κατασκευαστικό κλάδο και υψηλό ανεκτέλεστο που εγγυάται τη συνέχιση της αύξησης των μεγεθών του, στην ενέργεια, στις κατασκευές και στις παραχωρήσεις. Τον ΑΔΜΗΕ που με την υλοποίηση του γιγαντιαίου επενδυτικού προγράμματος στην Ελλάδα αλλά και στη Μεσόγειο (συνδέσεις με Κύπρο και Αίγυπτο) δρομολογεί τις προϋποθέσεις για αισθητή αύξηση των μεγεθών ως το 2030. Τη ΔΕΗ που με μεθοδικότητα προχωρεί το πλάνο επενδύσεων για τον ενεργειακό μετασχηματισμό της πετυχαίνοντας με ακρίβεια τους στόχους στα μεγέθη της σύμφωνα με το guidance της διοίκησης.
Τη Helleniq Energy που υλοποιεί το Vision 25 για το πρόγραμμα εταιρικού και ενεργειακού μετασχηματισμού και τις κινήσεις αναδιάρθρωσης του ενεργητικού της με στόχο τη δημιουργία ενός περισσότερο αποτελεσματικού ομίλου. Τον ΟΠΑΠ, κορυφαία επιλογή με βάση τις διανεμόμενες χρηματικές διανομές με τον κλάδο του στοιχηματισμού να διευρύνει τα μεγέθη του σε όλο τον κόσμο.
Το Δ.Α.Α. που καταγράφει ρεκόρ αφίξεων το 2024 πιθανότατα δε και το 2025, οδηγώντας σε συνεχή βελτίωση των μεγεθών του και δρομολογώντας πολυετές επενδυτικό πρόγραμμα για την εξυπηρέτηση αυξημένου αριθμού επιβατών. Την Aegean, που με την πλήρη αξιοποίηση του στόλου της θα πετύχει σημαντική βελτίωση των μεγεθών το 2025, στο βαθμό που ο τουρισμός συνεχίσει την ανοδική του κίνηση, ενώ θα ενσωματώνονται και τα αποτελέσματα της συμμετοχής της στην ισπανική Volotea.
Την ΕΧΑΕ που καταγράφει σημαντικές βελτιώσεις στα μεγέθη της λόγω της συναλλακτικής βελτίωσης στο χρηματιστήριο το 2024, διαδικασία που αναμένεται να συνεχιστεί αλλά με την αποτίμηση να καταγράφει διψήφιες απώλειες ! Τον ΟΛΠ, που καταγράφει μεγέθη ρεκόρ το 2024 υπό την θετική επίδραση της συμβολής της κρουαζιέρας. Η σταδιακή βελτίωση και των μεγεθών από τα εμπορευματοκιβώτια μετά το σταδιακό άνοιγμα του Σουέζ θα συμβάλει στην περαιτέρω βελτίωση των μεγεθών με την αποτίμηση να αφυπνίζεται μετά την πολυετή της στασιμότητα.
* Ο Δημήτρης Τζάνας είναι Σύμβουλος Διοίκησης Κύκλος ΑΧΕΠΕΥ
Ακολουθήστε το Lykavitos.gr στο Google News
και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
