Του Λάμπρου Γ.Ροϊλού*
Σχετικό είναι και το απόφθεγμα του Ρομπερτ Λούις Στήβενσον (διάσημου εξερευνητή): « Η πολιτική είναι το μοναδικό επάγγελμα για το οποίο δεν χρειάζεται εκπαίδευση».
Ένας μικροβιολόγος ανάμεσα στους νομικούς. Με αφορμή τον ανασχηματισμό ( Ιανουαρίου 2021) διερωτώμαι σαν απλός πολίτης, αλλά και σαν δικηγόρος, πώς είναι δυνατόν με τα προβλήματα που παρουσιάζει η δικαιοσύνη στη λειτουργία της, να εξακολουθούμε να έχουμε σαν υπουργό δικαιοσύνης έναν μικροβιολόγο-βιοπαθολόγο!!(Βιογραφικό του κ.Κ. Τσιάρα : https://www.kostastsiaras.gr/).
Πράγματι, μετά από σχετική μου έρευνα διαπιστώθηκε ότι από τις 19 χώρες της Ευρωζώνης είμαστε η μόνη χώρα που δεν έχει στο Υπουργείο Δικαιοσύνης υπουργό νομικό. Πιο συγκεκριμένα, παρατίθενται εδώ τα ονόματα των νυν υπουργών δικαιοσύνης των λοιπών 18 κρατών, και το επάγγελμα τους: Γαλλίας:Eric Dupond Moretti, ποινικός Δικηγόρος. Ιταλίας: Alfonso Bonafede,Νομικός, Ισπανίας:Juan Carlos Campo Moreno, Δικαστής. Γερμανίας: κα Christine Lambrecht, Νομικός/Δικαστής. Ολλανδίας: Ferd Grapperhaus Νομικός σε γνωστά δικηγορικά γραφεία. Βελγίου: Vincent Van Quickeborne, Νομικός. Αυστρίας: κα Alma Zadic, Δικηγόρος πολυεθνικού γραφείου για δικαιώματα του ανθρώπου, Φιλανδίας: κα Anna-Maja Henriksson, μάστερ Νομικής με άσκηση σε Δικαστήρια. Ιρλανδίας: κα Hellen Mc Entee, Νομικός. Κύπρου: κα Έμιλυ Γιολίτη, Δικηγόρος. Σλοβενίας: κα Lilijana Kozlovic, καθηγήτρια Νομικής Πανεπιστημίου Λιουμπλιάνας και νομική σύμβουλος Υπουργείου Εσωτερικών. Εσθονίας: Raivo Aeg, διευθυντής εσωτερικής ασφάλειας. Λετονίας: Janis Bordans, δικηγόρος σε εμπορικό δίκαιο. Λιθουανίας: κα Evelina Dobrovolska, δικηγόρος. Σλοβακίας: κα Maria Kolikova, Δικηγόρος με δικό της γραφείο. Λουξεμβούργου: Tanson Sam, Νομικός με σπουδές στο Παρίσι. Μάλτας: Dr Edward Zammit Lewis, Δικηγόρος σε θέματα αστικού, εμπορικού και διοικητικού δικαίου.
Παράλληλα Υπ. Δικαιοσύνης του Ηνωμένου Βασιλείου είναι ο Rt Hon Robert Buckland QC Δικηγόρος, και των ΗΠΑ ο Jeffrey A. Rosen (24/12/20) μέλος μεγάλου Δικηγορικού γραφείου. Επιπροσθέτως εξετάζοντας και τους Έλληνες Υπουργούς Δικαιοσύνης της τελευταίας δεκαετίας βλέπουμε το ίδιο. Όλοι είναι ως προς τις σπουδές και το επάγγελμα νομικοί και είναι οι εξής: Μιχάλης Καλογήρου (2018-19 Δικηγόρος).Σταύρος Κοντονής (2016-18 Δικηγόρος). Νίκος Παρασκευόπουλος (20115-16 Καθηγητής Ποινικού Δικαίου) Δημήτρης Παπαγγελόπουλος (Αυγ.-Σεπτ.2015, Δικαστικός). Χαράλαμπος Αθανασίου (2013-15 Αρεοπαγίτης). Άρης Ρουπακιώτης (2012-13 Δικηγόρος-εργατολόγος). Χρήστος Γεραρής (2012-13 Σύμβουλος Επικρατείας). Μιλτιάδης Παπαϊωάννου (2011-12 Δικηγόρος). Χάρης Καστανίδης (2009-11 Δικηγόρος).
Στην πιο πάνω επισήμανση θα μπορούσε να παρατηρήσει κάποιος: « Έχει αγροτική κατάρτιση ο κ.Βορίδης; Που ήταν μέχρι χθες Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης; Ο Υπουργός Τουρισμού έχει κάνει τουριστικές σπουδές; Ο πρώην και νυν Υπουργός Ναυτιλίας έχει σχέση με τη θάλασσα;
Η λογική απάντηση ενός νομικού, είναι ότι: Αν δεν έχεις εκ των έσω ιδία γνώση των αναγκών τις λειτουργίας των δικαστηρίων και των νομοθετικών αναγκών όσον αφορά τα νομοθετήματα βάσει των οποίων απονέμεται η δικαιοσύνη, δηλαδή κυρίως: Του Ποινικού Κώδικα, Κώδικα Ποινικής Δικονομίας, Αστικού Κώδικα, ΠολιτικήςΔικονομίας κ.λπ.- (κατά τεκμήριο πάντα)- περισσότερες είναι οι πιθανότητες είτε να αποτύχεις ή να μην κάνεις αυτό που θα μπορούσε ένας δικηγόρος ή δικαστικός, με πολιτική πείρα.
Για τα υπουργεία που αναφέρονται πιο πάνω, πλην ίσως του Υγείας, έχουν αυτά να κάνουν κυρίως με διοικητικές δομές εξουσίας και όχι με τα πιο πάνω που ισχύουν για τον Υπουργό Δικαιοσύνης.
Επί της ουσίας:
Σε άρθρο του της 26/12/2020 ο Υπουργός Δικαιοσύνης εκθέτει εντυπωσιακά τα αναφερόμενα για την ψηφιοποίηση της δικαιοσύνης και για την επιτάχυνση της απονομής της, χωρίς όμως να έχουν φανεί τα αποτελέσματα της τελευταίας..
Να επισημάνω ότι μετά 18 μήνες θητείας αναφέρεται στο άρθρο ότι «σχεδιάζεται και υλοποιείται σταδιακά η ψηφιακή αναβάθμιση των ολοκληρωμένων συστημάτων παρακολούθησης των δικαστικών υποθέσεων».
Επ’ αυτού η ψηφιακή ενημέρωση έκδοσης αποφάσεων που επικαλείται, (από την ημέρα έκδοσης τους) μέχρι να πραγματοποιηθεί (για το διάστημα έως το καλοκαίρι του 2020) έκανε περί τους 4 μήνες, ενώ έκτοτε έχει βελτιωθεί η κατάσταση. Απλά πιστοποιητικά εκδιδόμενα από το δικαστήριο όπως π.χ. το μη δημοσιεύσεως διαθήκης, που παλιά εκδιδόταν σε μια μέρα, τώρα ηλεκτρονικά μπορεί να κάνει και 2 μήνες να εκδοθεί.
Για την πρόσφατη θεσμοθέτηση του θεσμού της διαμεσολάβησης στις εμπορικές και αστικές υποθέσεις (που επικαλείται το άρθρο του) η λειτουργία της εξαρτάται πάντα από την από κοινού βούληση των μερών να συμβιβαστούν εξωδίκως. Η υπαγωγή όμως της υποθέσεως των διαδίκων στα δικαστήρια τεκμαίρει αδυναμία σε αυτό. Αντιθέτως, η υποχρεωτική προηγούμενη (προ της συζητήσεως στο δικαστήριο) προσπάθεια διαμεσολάβησης μπορεί να προσθέσει μεγαλύτερη καθυστέρηση και κόστος στην δικαστική εκδίκαση των υποθέσεων. Μόνο αν είναι πάντα προαιρετική, πιστεύω ότι μπορεί να συνεισφέρει. Ενώ πάντα υπήρχε και υπάρχει η δυνατότητα της υπαγωγής των μερών σε διαιτησία.
Στο θέμα του επηρεασμού της απονομής της δικαιοσύνης από την πολιτική και άλλη μορφή εξουσίας, δεν μας λέει στο άρθρο του κάποιο μέτρο που να έχει λάβει ή που θα λάβει, όταν έχουμε ζήσει το αποκορύφωμα τέτοιας παράνομης επέμβασης στην υπόθεση της σκευωρίας στο θέμα της Novartis.
Αποτελεί κοινό μυστικό ότι ο κίνδυνος τέτοιων (μεμονωμένων έστω) παρεμβάσεων πάντοτε υποβόσκει, από πρόσωπα εξουσίας. Ενώ θα πρέπει να ληφθούν οργανωτικά μέτρα ώστε να μην υπάρξει τέτοια σκευωρία όπως στην περίπτωση της Novartis ξανά.
Υπάρχει επίσης άμεση ανάγκη αναθεώρησης διατάξεων των ποινικών κωδίκων, λόγω των μεταρρυθμίσεων που ψηφίστηκαν βιαστικά το καλοκαίρι του 2019 προ των εκλογών από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ.
Καμία αναφορά δεν γίνεται στο πρόσφατο άρθρο του Υπουργού γι' αυτό το θέμα. Η ανάγκη διαπιστώθηκε και από μη νομικούς στην δίκη της Χρυσής Αυγής για την ευνοϊκή μεταχείριση που επεφύλαξε στους κατηγορούμενους.
Σε άρθρο μου με τίτλο «Προστατευόμενοι κατηγορούμενοι σε απροστάτευτη δικαιοσύνη» του Οκτωβρίου 2020 επεσήμανα με συγκεκριμένο παράδειγμα (βασισμένο σε πραγματικά δεδομένα) την ανάγκη αυτή. Σε αυτό εξέθετα ότι σε μήνυση υποθέσεως παραβίασης πνευματικής ιδιοκτησίας σε βαθμό κακουργήματος, την οποία παρέπεμπε ο εισαγγελέας (μετά τριετή προδικασία και κύρια ανάκριση) να δικαστεί στο Τριμελές Εφετείο κακουργημάτων, το Συμβούλιο των Πλημμελειοδικών (απ’όπου έπρεπε προηγουμένως να περάσει) αποφάσιζε (ανεπηρέαστα;) με βούλευμα του να μη γίνει κατηγορία. Λόγω κατάργησης (το καλοκαίρι 2019) της διατάξεως της Ποινικής Δικονομίας των άρθρων 477,480, το θύμα/ μηνυτής δεν είχε πλέον το δικαίωμα άσκησης έφεσης κατά του βουλεύματος αυτού, ενώ θα το είχε ο θύτης/κατηγορούμενος.
Το άρθρο μου αυτό απευθύνθηκε στην ηλεκτρονική διεύθυνση που έχει αναρτήσει στην ιστοσελίδα το πολιτικό γραφείο του Υπουργού για επικοινωνία, (politikografeio@kostastsiaras.gr) αλλά τεχνικά δεν περνούσε. Αντ’αυτού μου ζητούσε η ιστοσελίδα του γραφείου το email μου για να επικοινωνήσει. Ενώ το έδωσα και έγραφα ότι ήθελα να διαβιβάσω το σχετικό άρθρο μου που αφορούσε την ανάγκη αλλαγής ποινικών διατάξεων, δεν έλαβαν καμία απάντηση από το πολιτικό γραφείο του Υπουργού στο email μου.
Περαιτέρω η θέσπιση Μονομελούς Εφετείου Κακουργημάτων σε πρώτο βαθμό που εξαγγέλλει ο Υπουργός στο άρθρο του, μειώνει σαφώς τις πιθανότητες ορθότητας και του ανεπηρέαστου των αποφάσεων σε σοβαρό θέμα όπως τα κακουργήματα.
Συμπέρασμα.
Μπορεί ο αξιότιμος Υπουργός κ.Τσιάρας να είναι ένας άριστος χαρακτήρας, ικανότατος, απόλυτα συνεννοήσιμος και έμπειρος πολιτικός.
Από το βιογραφικό του φαίνεται να έχει αποκτήσει πολιτική εμπειρία ως υπεύθυνος τομεάρχης της ΝΔ σε θέματα υγείας και κοινωνικής αλληλεγγύης, καθώς και προστασίας του πολίτη κλπ. Διετέλεσε υφυπουργός εξωτερικών για 11 μήνες (2012 -2013) και πρόεδρος της επιτροπής εθνικής αμύνης και εξωτερικών υποθέσεων της βουλής .
Όμως υποθέτω ότι πολιτικά, το μεγαλύτερο προσόν του είναι ότι εκλέγεται συνεχώς από το 2004 (2007, 2009, 2012, 2015) βουλευτής Καρδίτσας .
Κατά τον τελευταίο ανασχηματισμό είδαμε γεωγραφικό χάρτη της Ελλάδος στις ειδήσεις γνωστού τηλεοπτικού καναλιού, με σήμανση της αντίστοιχης περιοχής που εκλέγεται, ο κάθε νεοδιοριζόμενος σε υπουργική θέση. Λογικά λοιπόν ο υπουργός κ. Τσιάρας καλύπτει όλη τη μεγάλη περιοχή της Καρδίτσας, άρα θεωρείται υπερπολύτιμος.
Γιατί όχι όμως να μην κατευθυνθεί σε ένα τομέα που να ταιριάζει περισσότερο στο αντικείμενο της επαγγελματικής του ενασχόλησης και σπουδών; ή σε κάποιο άλλο υπουργείο που να μη χρειάζεται νομική κατάρτιση/εμπειρία;
Πόσο τυχαίο είναι ότι στα άλλα 18 κράτη της Ευρωζώνης, επίσης του Ηνωμένων βασιλείου, και των ΗΠΑ οι Υπουργοί Δικαιοσύνης, είναι νομικοί- δικηγόροι- πρώην δικαστές; Το ίδιο και οι τελευταίοι Έλληνες Υπουργοί της τελευταίας δεκαετίας;
(Δεν θα έχει ποικιλοτρόπως σχολιαστεί από τους Ευρωπαίους ομολόγους του, η επαγγελματική ιδιότητα του δικού μας Υπουργού; Π.χ. στο Συμβούλιο Δικαιοσύνης και Εσωτερικών υποθέσεων των Υπουργών Δικαιοσύνης που συνέρχεται κατά διαστήματα. )
Επίλογος.
Κανένας δεν μπορεί να υποδείξει στον Πρωθυπουργό ποιους Υπουργούς και σε ποιες θέσεις θα επιλέξει. Απλώς εδώ γίνεται μια προσπάθεια καταγραφής κάποιων πραγματικών δεδομένων.
Δυστυχώς οι πολιτικές σκοπιμότητες είναι φαίνεται UBER ALLES ακόμα και με την παρούσα κυβέρνηση, που έχει κατά τα άλλα επιδείξει μοναδική ικανότητα εν μέσω των πιο αντίξοων συνθηκών που αντιμετώπισε ο τόπος από την μεταπολίτευση και μετά.
Κάποια «φάλτσα» όμως πρέπει να επισημαίνονται γιατί θαμπώνουν μια λαμπερή εικόνα και η επισήμανση αυτών μπορεί να βοηθήσει σε προβληματισμό των κυβερνώντων για το καλό του τόπου.
Ο Ναπολέοντας είχε πει: «Τρία πράγματα δεν κάνεις στην πολιτική: δεν υποχωρείς, δεν ανακαλείς και δεν παραδέχεσαι τα λάθη σου»
Ας δείξουν οι κυβερνώντες (ανεξάρτητα και από το παρόν θέμα) ότι ο σύγχρονος πολιτικός δείχνει ευελιξία, εξυπνάδα και εντιμότητα, όταν στην ανάγκη αναδιπλώνεται, υποχωρώντας, ανακαλώντας και παραδεχόμενος κάποιο λάθος.
*Ο Λάμπρος Γ. Ροϊλός είναι συντ δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω, συγγραφέας και ερευνητής