Καταλυτικό για την προοπτική, τη δυναμική και τη φυσιογνωμία του ΣΥΡΙΖΑ υπήρξε το χθεσινό αποτέλεσμα των Ευρωεκλογών, μεταβάλλοντας άρδην το προοδευτικό τοπίο. Στην πρώτη κάλπη της εποχής του Στέφανου Κασσελάκη στην ηγεσία του κόμματος, η αξιωματική αντιπολίτευση υπέστη ήττα ιστορικών διαστάσεων, φέρνοντας τον νέο πρόεδρο μπροστά σε μια νέα, εσωκομματική και πολιτική πραγματικότητα.

Συγκεκριμένα, η Κουμουνδούρου κατέγραψε ποσοστό 14,92%, αδυνατώντας να ξεπεράσει το ψυχολογικό όριο του 15%, μένοντας δηλαδή πιο χαμηλά και από τον Μάιο του 2012, οπότε ο ΣΥΡΙΖΑ είχε λάβει ποσοστό 16,79%. Σε μια βραδιά – θρίλερ, αλλά και στην πρώτη ρωγμή του εκλογικού σερί της ΝΔ την τελευταία πενταετία, τα μέλη και οι ψηφοφόροι του ΣΥΡΙΖΑ έμειναν να παρακολουθούν στις οθόνες τους να καταρρίπτονται μία προς μία όλες οι προσδοκίες που είχε καλλιεργήσει όλους τους τελευταίους μήνες με αυτοπεποίθηση ο πρόεδρος του κόμματος, Στέφανος Κασσελάκης, ο οποίος απέτυχε, εκ του αποτελέσματος, να δημιουργήσει κλίμα αλλαγής.

Από την υπόσχεση της συντριπτικής επικράτησής του έναντι του πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη τον περασμένο Αύγουστο, όταν ο κ. Κασσελάκης διεκδίκησε την προεδρία του ΣΥΡΙΖΑ, με το ερώτημα «θέλουμε να βάλουμε απέναντι στον Κυριάκο Μητσοτάκη κάποιον που θα τον νικήσει;», τίποτε μοιάζει να μην είναι ίδιο. Και παρά την αδυναμία του ΣΥΡΙΖΑ όλο το προηγούμενο διάστημα να αντιστοιχηθεί με την «κοινωνική αντιπολίτευση», εντούτοις ο πρόεδρός του δεν έπαψε να περιγράφει ως «εφικτό» τον στόχο της πρωτιάς στις Ευρωεκλογές, με την εκκίνηση της προεκλογικής περιόδου.

Στην συνέχεια δήλωνε ότι ο ΣΥΡΙΖΑ μπορεί να γράψει «το 2 μπροστά», με την Κουμουνδούρου να χαμηλώνει τις τελευταίες εβδομάδες τον πήχη, αποτιμώντας προκαταβολικά ως «πολύ καλό» ένα αποτέλεσμα γύρω στο 17%. Και όταν χθες το πρώτο κύμα των exit polls έδωσε στον ΣΥΡΙΖΑ ΠΣ ένα εύρος 15,2-18,2%, τότε πηγές της Κουμουνδούρου έσπευσαν να αναγνώσουν την πρόβλεψη των αναλυτών ως «ξεκάθαρο μήνυμα προς την κυβέρνηση του κ. Μητσοτάκη», αλλά και ως «μια σαφή αποδοκιμασία των πολιτικών του».

Ταυτόχρονα, οι ίδιες πηγές μετέδιδαν πως «ο ΣΥΡΙΖΑ επιβεβαιώνεται ως η πρωταγωνιστική δύναμη της ευρύτερης Κεντροαριστερής παράταξης. Διαψεύδοντας τις Κασσάνδρες που μέχρι πρότινος προέβλεπαν την κατάρρευση του», για να προσθέσουν πως «είναι σαφές πως είναι πλέον στο χέρι του να αναλάβει πρωτοβουλίες για την ανασυγκρότηση του προοδευτικού χώρου». Εκτιμώντας, στο ίδιο πνεύμα, ότι το αποτέλεσμα είχε κριθεί από νωρίς «είναι επίσης σαφές πως δεν επιβραβεύτηκε η τακτική του κ. Ανδρουλάκη για μονομέτωπη στόχευση κατά του ΣΥΡΙΖΑ και του Στέφανου Κασσελάκη», συμπλήρωναν.

Βραδιά ανατροπών

Μόνο που η έκβαση της εκλογικής βραδιάς έφερε τον ΣΥΡΙΖΑ σχεδόν τρεις μονάδες πίσω από το ποσοστό 17,83% που είχε λάβει ο πρώην πρωθυπουργός και πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ, Αλέξης Τσίπρας στις εθνικές εκλογές του περασμένου Ιουνίου, με αποτέλεσμα την παραίτησή του, αλλά και σχεδόν δέκα μονάδες από τις τελευταίες Ευρωεκλογές, όταν η αξιωματική αντιπολίτευση είχε λάβει 23,75%.

Το δυσμενές για τον ΣΥΡΙΖΑ εκλογικό αποτέλεσμα βάρυνε το ποσοστό – ρεκόρ της αποχής, που άγγιξε σχεδόν το 60%, με τον κ. Κασσελάκη να μην καταφέρνει να φέρει ψηφοφόρους από τον καναπέ, στις κάλπες, παρά τον μεγαλεπίβολο, όπως αποδείχθηκε, στόχο που είχε θέσει. Επιπλέον, η Νέα Δημοκρατία εξακολουθεί να διατηρεί σχεδόν double score από την Κουμουνδούρου, ακόμη και αν σημειώνει σημαντικές απώλειες, τις οποίες η αξιωματική αντιπολίτευση δεν κατάφερε να καρπωθεί σε κανένα επίπεδο.

Ακόμη, όμως, και η διατήρηση του ΣΥΡΙΖΑ στη δεύτερη θέση, η μόνη θετική εξέλιξη δηλαδή της χθεσινής βραδιάς για την Κουμουνδούρου, φαντάζει πρακτικά επισφαλής, καθώς η διαφορά μεταξύ ΣΥΡΙΖΑ και ΠΑΣΟΚ κυμάνθηκε σε χαμηλά επίπεδα, αφού τα δύο κόμματα χωρίζουν μόλις δύο μονάδες, καθιστώντας πλέον για αρκετά στελέχη και των δύο χώρων επιτακτική και αναγκαία την ανασυγκρότηση του ευρύτερου χώρου, χωρίς αναγκαστικά αυτή να περνάει από τις ηγεσίες τους.

Μέτωπο υπέρ της Κεντροαριστεράς

Από πλευράς της Κουμουνδούρου, «ο ΣΥΡΙΖΑ άντεξε» εκτίμησε στον τηλεοπτικό σταθμό Mega η Εκπρόσωπος Τύπου του κόμματος, Βούλα Κεχαγιά, προσθέτοντας πως «θα απευθύνουμε κάλεσμα στις αριστερές και προοδευτικές δυνάμεις τις επόμενες ημέρες». Πριν καν, ωστόσο, ολοκληρωθεί η ενσωμάτωση του 100% των τμημάτων, σειρά προβεβλημένων στελεχών της Κουμουνδούρου έθεσαν από τις πρώτες στιγμές ζήτημα ανασύνθεσης του προοδευτικού χώρου, παρατηρώντας ότι το χθεσινό άθροισμα ΣΥΡΙΖΑ και ΠΑΣΟΚ υπολείπεται του ποσοστού της ΝΔ.

«Έχουμε έναν ΣΥΡΙΖΑ που έχει χάσει τρεις μονάδες πρέπει να δούμε την μεγάλη εικόνα. Να ομολογήσουμε ότι κανένας μόνος του δεν μπορεί» εξήγησε ο Κώστας Ζαχαριάδης, λέγοντας πως «εδώ πρέπει να ξεκινήσει από την επόμενη ώρα ένας διάλογος για να γίνει ο χώρος κυβερνητικά αξιόπιστος». Επικαλούμενος, μάλιστα, το παράδειγμα σύμπραξης των προοδευτικών δυνάμεων στο δήμο Αθηναίων, «το πρώτο το οποίο πρέπει να δούμε είναι το πρόγραμμα, οι θέσεις» τόνισε ο κ. Ζαχαριάδης, υπογραμμίζοντας με νόημα πως «το κόμμα που είμαι εγώ είναι ένα κόμμα που αποφασίζουν τα συλλογικά όργανα και εκεί θα τα καταθέσω».

«Υπάρχει αναγκαιότητα να υπάρχει ένα ισχυρό αντίβαρο στο πολιτικό σκηνικό» επισήμανε η βουλευτής ΣΥΡΙΖΑ ΠΣ, Κατερίνα Νοτοπούλου, παρατηρώντας ότι «έπρεπε και πρέπει να αποτελέσουμε έναν εναλλακτικό πόλο απέναντι στην ΝΔ», με «αναγκαία», όπως είπε, την σύγκλιση του προοδευτικού χώρου. Ανασύνθεση του προοδευτικού χώρου με όρους κοινωνίας και όχι κόμματος, ζήτησε με γραπτή δήλωση του και ο Διονύσης Τεμπονέρας, μέλος της Πολιτικής Γραμματείας του ΣΥΡΙΖΑ ΠΣ. Όπως επισημαίνει ο κ. Τεμπονέρας, «μας προβληματίζει το γεγονός, ότι οι πολίτες που απεγκλωβίζονται από την ΝΔ και τις δεξιές πολιτικές, δεν εμπιστεύτηκαν με καθαρό τρόπο τις πολιτικές μας προτάσεις» και καταλήγει πως πρέπει να υπάρξουν «δημοκρατικές διαδικασίες πολιτικής και κοινωνικής ώσμωσης, μακριά από ηγεμονισμούς, περιχαρακώσεις και εσωκομματικές καταγραφές».

Ως «επιβεβλημένη» εκτίμησε την ανασύνθεση των προοδευτικών δυνάμεων και ο πρώην Αναπληρωτής Γραμματέας του ΣΥΡΙΖΑ, Γιώργος Βασιλειάδης. Μιλώντας στον ΑΝΤ1, ο κ. Βασιλειάδης χαρακτήρισε την αποχή ως μήνυμα προς όλους, λέγοντας πως η ΝΔ υπέστη ήττα, αλλά οι προοδευτικές δυνάμεις υπολείπονται. Στο πλαίσιο αυτό, ο ίδιος ανέφερε πως είναι «αναγκαία τώρα η σύγκλιση και η ανασύνθεση των προοδευτικών δυνάμεων», συμπληρώνοντας ότι ο ΣΥΡΙΖΑ ΠΣ υποχρεούται ως το μεγαλύτερο κόμμα να πάρει τις πρωτοβουλίες.

«Οι αριθμοί είναι αμείλικτοι και πρέπει να τους διαβάζουμε όχι όπως μας βολεύει, να τους διαβάζουμε πραγματικά» σημείωσε η Αντιπρόεδρος της Βουλής, Όλγα Γεροβασίλη, στεκόμενη ιδιαίτερα στο θέμα της αποχής. «Σήμερα (χθες) δεν υπάρχει νικητής, νικητής είναι η αποχή» τόνισε, χωρίς να εξαιρεί και τον ΣΥΡΙΖΑ από το αδιέξοδο. «Όλοι πρέπει να αλλάξουμε» παρατήρησε η κυρία Γεροβασίλη, συμπληρώνοντας πως «εμείς θα συζητήσουμε πολύ στο κόμμα μας, έχουμε δομές, όργανα». «Έχουμε, λοιπόν, την ευθύνη και εμείς στον ΣΥΡΙΖΑ προσκλητήριο προς τους προοδευτικούς πολίτες σύγκλιση πολιτικών για να μας εμπιστευθούν και πάλι οι πολίτες», κατέληξε.

«Τελευταία ευκαιρία» για τις ηγεσίες

Κάνοντας λόγο για «μεγάλη νίκη» της συντηρητικής παράταξης στο σύνολό της, από πλευράς του «νομίζω ότι είναι η τελευταία ευκαιρία που έχει ο προοδευτικός κόσμος να συγκλίνει και να εκφραστεί ενιαία» ανέφερε ο πρώην Υπουργός, Χρήστος Σπίρτζης, λέγοντας για τις ηγεσίες των κομμάτων πως «εάν δεν το κάνουν, θα ξεπεραστούν από τα πράγματα ή θα συμβάλλουν να γίνει η ακροδεξιά δεύτερος πόλος». «Εδώ, λοιπόν, πρέπει να σταματήσουν τα ψέματα» και «εάν δεν το καταλάβουν οι ηγεσίες, θα προσπεραστούν από τα πράγματα έτσι κι αλλιώς. Πρέπει να αφήσουμε στην άκρη και τακτικισμούς και δογματισμούς και να γίνει υπέρβαση», κατέληξε ο κ. Σπίρτζης.

«Εμφύλιος» στους Κασσελίστας

Με την «προεδρική» φρουρά να ανοίγει δημόσια το ζήτημα της ανασύνθεσης των προοδευτικών δυνάμεων, τόσο η σταυροδοσία, όσο και τα ποσοστά του ΣΥΡΙΖΑ σε νομούς, όπου κυριαρχεί ο «στενός κύκλος» του κ. Κασσελάκη, δυναμίτισαν την ατμόσφαιρα στον πυρήνα των στελεχών του. «Δεν θεωρώ ότι από τις σημερινές (χθεσινές) εκλογές κερδίσαμε» ήταν το σχόλιο του υποψήφιου Ευρωβουλευτή, Γιώργου Τσίπρα για το μήνυμα των Ευρωεκλογών. Όπως είπε, «η καταδίκη της κυβέρνησης ισχύει, το ΠΑΣΟΚ δεν έχει δυναμική και σε ότι αφορά εμάς δεν πιάσαμε τον στόχο που είχαμε για την πολιτική ανατροπή». «Πολιτική ανατροπή σημαίνει ότι όταν φθείρεται η κυβέρνηση, θα πρέπει να ανεβαίνεις κι εσύ» είπε μεταξύ άλλων για τον ΣΥΡΙΖΑ ο υποψήφιος ευρωβουλευτής.

Εν τω μεταξύ, απογοητευτικά για την ηγετική ομάδα είναι και τα ποσοστά του ΣΥΡΙΖΑ ΠΣ στις εκλογικές περιφέρειες των «λοχαγών» του κ. Κασσελάκη. Για παράδειγμα, στον νομό Πέλλας, όπου εκλέγεται η Θεοδώρα Τζάκρη, ο ΣΥΡΙΖΑ ΠΣ ήρθε τέταρτος με ποσοστό 11,87%, στον νομό Χανίων δεύτερος με ποσοστό μόλις 17,01%, παρότι πρόκειται για τη γενέτειρα της οικογένειας Κασσελάκη και του Παύλου Πολάκη, ενώ τερμάτισε τέταρτος και στο Κιλκίς, στην περιοχή του Βουλευτή, Πέτρου Παππά, με ποσοστό 10,82%. «Το θέμα είναι τι θα εισπράξουμε εμείς» είχε σχολιάσει, σχεδόν σιβυλλικά, ο κ. Πολάκης με το κλείσιμο της κάλπης, η οποία άφησε εκτός Βουλής τους: Δώρα Αυγέρη, Δημήτρη Πανόπουλο, Νάσο Παπαργυρόπουλο, Ιφιγένεια Μουμτζή, Μυρτώ Κοροβέση, τα στελέχη της «ομάδας Κασσελάκη».

Η επόμενη ημέρα

Εμφανώς προβληματισμένος από το εκλογικό αποτέλεσμα, ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ, Στέφανος Κασσελάκης στάθηκε χθες αργά το βράδυ στη δήλωσή του στο γεγονός ότι «καταφέραμε να μειώσουμε τη διαφορά από το 23 στο 13», συμπεραίνοντας έτσι πως «το άλλοθι του 41% έχει πλέον τελειώσει». Όπως είπε, «αυτό είναι το πρώτο βήμα» για ένα κόμμα που «αλλάζει και εξελίσσεται εν κινήσει». «Δεν έχω τύψεις για τίποτα» υποστήριξε σε πιο προσωπικούς τόνους ο κ. Κασσελάκης, καταλήγοντας «συνεχίζουμε, εκσυγχρονιζόμαστε» και «έχουμε πολύ δουλειά μπροστά μας», αποφεύγοντας να ανοίξει τα χαρτιά του χθες το βράδυ αναφορικά με πρωτοβουλίες που αναμένεται να αναλάβει.

Την ίδια ώρα, όμως, το αποτέλεσμα της Ευρωκάλπης μπλοκάρει σε δύο επίπεδα τους μελλοντικούς σχεδιασμούς του Στέφανου Κασσελάκη, καθώς ο ίδιος είχε προαναγγείλει πρωτοβουλίες για την ανασυγκρότηση του προοδευτικού χώρου με «μόνο φορέα» τον ΣΥΡΙΖΑ ΠΣ και με τον ίδιο σε ρόλο ρυθμιστή των εξελίξεων. «Αμέσως μετά τις Ευρωεκλογές θα αρχίσω τη διαδικασία προς το καταστατικό μας συνέδριο το φθινόπωρο, στην οποία οι δομές του ΣΥΡΙΖΑ θα ανοίξουν διάπλατα προς όλον τον προοδευτικό κόσμο. Με νέα μέλη που θα συμμετέχουν στις διαδικασίες, που θα αποτελούν ισότιμα στελέχη στο νέο οργανόγραμμα» παρατήρησε ο κ. Κασσελάκης στο άρθρο του στην “ΕφΣΥΝ”, για να εξηγήσει πως «πέρα από το άνοιγμα στη βάση, θα προσκαλέσω έντιμα, ικανά, προβεβλημένα στελέχη του προοδευτικού χώρου, να αναλάβουν ενεργά θέσεις ευθύνης δίπλα μου στη διευρυμένη δομή».

Πληροφορίες, μάλιστα, ήθελαν τον πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ να προχωρά άμεσα τις αλλαγές σε μια αρχηγοκεντρική προοπτική, εάν εξασφάλιζε ο ΣΥΡΙΖΑ υψηλό ποσοστό χθες. Τα σχέδια που φέρεται να εξέταζε η Κουμουνδούρου ήταν σε μια «αδιαμεσολάβητη» κατεύθυνση, με την ανάδειξη νέων κομματικών οργάνων και δομών, τα οποία θα καλούνταν να επικυρώσει η κομματική βάση, μέσω ηλεκτρονικής ψηφοφορίας. Ο παραγκωνισμός, άλλωστε, των εκλεγμένων από τα περίπου 200.000 μέλη πρωτοκλασάτων στελεχών της Πολιτικής Γραμματείας και της Κεντρικής Επιτροπής, προϊδέαζε τους μήνες που πέρασαν, για την μετατροπή του ΣΥΡΙΖΑ αμιγώς σε «κόμμα Κασσελάκη».

Μελετώντας, πάντως, τα χθεσινά αποτελέσματα, κομματικά στελέχη θέτουν μετ’ επιτάσεως πλέον θέμα ανασυγκρότησης της προοδευτικής παράταξης «ήδη από χθες», τη στιγμή που ο πρώην πρωθυπουργός, Αλέξης Τσίπρας έχει επανειλημμένως κρούσει τον κώδωνα του κινδύνου, μπροστά στην άνοδο της Ακροδεξιάς στην Ελλάδα και την Ευρώπη. Ειδικότερα, ο κ. Τσίπρας έχει καλέσει δημόσια τα προοδευτικά κόμματα να συνεργαστούν ως ανάχωμα στην Ακροδεξιά, κίνηση που αποκτά άλλη βαρύτητα, ενόψει της Διεθνούς Διάσκεψης για την Ειρήνη, που συνδιοργανώνουν τα ιδρύματα Τσίπρα και Ζάεφ στις 17-18 Ιουνίου, στην Αθήνα.