Μόνο επέτειο δεν αποτελεί η «διακήρυξη της 3ης του Σεπτέμβρη». Πριν από 50 χρόνια ο Ανδρέας Παπανδρέου δεν προχώρησε ουσιαστικά στην ίδρυση ενός νέου πολιτικού φορέα αλλά στην προαγγελία της ριζοσπαστικής Αλλαγής που είχε ανάγκη ο “καθυστερημένος” τόπος και η οποία έμελλε να ξεκινήσει να υλοποιείται μία επταετία μετά.

Ο ίδιος προσωπικά έφερε την ελπίδα σε αυτόν τον τόπο. Κι «ο ήλιος ο πράσινος, ο ήλιος που ανατέλλει» ήταν ο φάρος που οδήγησε στην πραγμάτωση του διαφορετικού, του καινούργιου. Κάτι που αναγνωρίζουν και οι ορκισμένοι εχθροί του Κινήματος της Αλλαγής.

Ο εύκολος δρόμος για τον Ανδρέα ήταν να αποδεχτεί την ηγεσία της Ενώσεως Κέντρου που του προσεφέρθη, όμως αυτός έσκισε το προικοσύμφωνο της πατρικής κληρονομιάς και με μια χούφτα άγνωστα στο ευρύ κοινό πρόσωπα, γύρω του, πέτυχε το ακατόρθωτο. 

Δεν ίδρυσε κόμμα. Και κόμμα υπήρχε και μεγάλο ήταν. Προχώρησε στη δημιουργία ενός πλατιού λαϊκού Κινήματος. Που ήταν Πανελλήνιο, διότι μέχρι τότε η Αθήνα ήταν το αποκλειστικό κέντρο αποφάσεων και η ύπαιθρος μαράζωνε κι ερήμωνε, αποξενωμένη, ανυπόληπτη αλλά και Σοσιαλιστικό. Δεν ήταν Κεντρώο, όπως οι πατρικές καταβολές, ούτε σοσιαλδημοκρατικό κατά το ρου της Δυτικής Ευρώπης. Και Πανελλήνιο και Σοσιαλιστικό και Κίνημα! Και μαζί Πατριωτικό, βαθύτατα πατριωτικό, βγαλμένο από τις ρίζες που ενέπνευσαν τον ελληνικό λαό τόσο κατά τους εθνικοαπελευθερωτικούς αγώνες του ’21 και της Μεγάλης Ελλάδας, όσο και από τις συγκλονιστικές μάχες αυτοθυσίας της Εθνικής Αντίστασης. Μαζί και Αγροτικό διότι έδωσε τιμή και υπόσταση στον τίμιο αγώνα του εργάτη της γης. Μαζί και Κοινωνικό επειδή έδωσε στη γυναίκα τη θέση που της αρμόζει στην ελληνική κοινωνία και ενσωμάτωσε, σε ισότιμη βάση σε αυτήν, όλους τους αποκλεισμένους και κατατρεγμένους.

Η ίδρυση του ΠΑΣΟΚ και η ανάληψη της διακυβέρνησης του τόπου από τον Ανδρέα είναι ισοδύναμες μιας Ειρηνικής Επανάστασης!  Μόνος, εντελώς μόνος, με μια χούφτα πιστούς που πολλαπλασιάζονταν μέρα με τη μέρα, διότι με την παρουσία τους δίπλα του, γιγαντώνονταν κι εκείνοι. Έδιναν νόημα στη ζωή τους κι αποκτούσαν υπόσταση, οντότητα.

Αυτός ήταν ο Ανδρέας!  «Ο εκφραστής των οραμάτων και των πόθων του λαού, ο ηγέτης της Πρωτοβουλίας των Έξι, ο πρωθυπουργός της Ειρήνης, ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, όπως τον προσφωνούσαν στις ανεπανάληπτες συγκεντρώσεις των εκατοντάδων χιλιάδων παρευρισκομένων!

Και δεν ανήκει πουθενά. Ούτε στους επίγονους που διαχειρίστηκαν το δημιούργημα του, ούτε σε εκείνους που προσπαθούν να τον μιμηθούν ακόμα και στη χροιά της φωνής. Άνηκε και θα ανήκει σε όλους αυτούς τους ανώνυμους που ενέπνευσε με τις αρχές και τις ιδέες του, συμπορεύτηκαν μαζί του, τον στήριξαν σε κάθε του επιλογή και αισθάνονται ευγνώμονες που άλλαξε τη ζωή της χώρας και των ανθρώπων της. Και σήμερα αναζητούν το νέο που θα καταφέρει να εκφράσει τον αστείρευτο πλούτο του οράματός του!

*Αφιερωμένο στη μνήμη του Λάζαρου Λασκαρίδη