Ο διεθνής Τύπος βρίσκεται υπό ασφυκτική πολιορκία – και μαζί του η ελευθερία και πολυφωνία στην ενημέρωση και το λειτούργημα της δημοσιογραφίας. Η ύπαρξη των έντυπων μέσων απειλείται, οι «πιστοί» τους μειώνονται διαρκώς και ο χώρος θρηνεί διαρκώς νέα θύματα. Ανάμεσά τους και ορισμένα από τα ιστορικά του σύμβολα, που δεν αντέχουν την πίεση και είτε μεταλλάσσονται είτε οδηγούνται στο λουκέτο.
Η τελευταία απώλεια είναι η αυστριακή εφημερίδα «Wiener Zeitung» η οποία, την περασμένη Παρασκευή, βρέθηκε για τελευταία φορά στα κιόσκια της αυστριακής πρωτεύουσας. Μέχρι εκείνη τη στιγμή είχαν περάσει 320 χρόνια ή 3.839 μήνες ή 116.840 ημέρες από την πρώτη της κυκλοφορία, στις 8 Αυγούστου 1703, με την ονομασία «Ημερολόγιο της Βιέννης», γεγονός που την καθιστά τη δεύτερη αρχαιότερη εφημερίδα στον πλανήτη, μετά την ιταλική «Gazzetta di Mantova», η οποία τυπώθηκε για πρώτη φορά το 1664 και συνεχίζει να βρίσκεται μέχρι και σήμερα στα σημεία πώλησης – έστω κι αν αρκετοί αναρωτιούνται για πόσο ακόμη θα αντέξει.
Αυστρία: Η κυβέρνηση σταματά την επί 320 χρόνια καθημερινή εκτύπωση της Wiener Zeitung
Οι Αψβούργοι και ο Ναπολέοντας
Οπως σημειώνει στο σχετικό ρεπορτάζ της η γερμανική «Die Welt», «ήταν η Wiener Zeitung αυτή που έγραψε για τη Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου μετά τη Γαλλική Επανάσταση, προκαλώντας τη μήνη του Οίκου των Αψβούργων. Ηταν η ίδια της οποίας τα γραφεία καταλήφθηκαν αμέσως από τα στρατεύματα του Ναπολέοντα στις 14 Νοεμβρίου 1805, καθώς ο αυτοκράτορας γνώριζε καλά την αξία της».
Τα κατορθώματά της και η συνεισφορά της δεν σταματούν εκεί. Σύμφωνα με την «Die Welt», «η οικογένεια Γκέλεν που την εξέδιδε πρόσφερε άπλετο χώρο στις πολιτιστικές σελίδες της εφημερίδας στον συνθέτη Λούντβιχ Βαν Μπετόβεν, συμβάλλοντας στην εξέλιξη της καριέρας του. Ηταν η ίδια οικογένεια που, στο επαναστατικό 1848, επιτέθηκε για μια ακόμη φορά κατά των Αψβούργων καθώς, όντας πλέον ριζοσπαστικά φιλελεύθερη, κυκλοφόρησε χωρίς τον θυρεό τους». Αυτή, όμως, υπήρξε ουσιαστικά και η τελευταία της πράξη, μιας και οι μηχανισμοί της Αυτοκρατορίας «ξήλωσαν» την οικογένεια Γκέλεν από τον χώρο των εκδόσεων και η «Wiener Zeitung» πέρασε στα χέρια του κράτους – όπου και παρέμενε μέχρι τη διακοπή της κυκλοφορίας της.
Μόνος χρηματοδότης η αυστριακή κυβέρνηση
Η αλήθεια είναι ότι εδώ και αρκετά χρόνια η μοίρα της έμοιαζε προδιαγεγραμμένη. Ειδικά καθώς η κύρια, αν όχι η μοναδική, πηγή χρηματοδότησής της ήταν πλέον το κράτος, μέσω της δημοσίευσης της επίσημης Εφημερίδας της Κυβερνήσεως. Οταν, λοιπόν, εκδόθηκε η σχετική οδηγία της ΕΕ που επέτρεπε και τη χρήση του Διαδικτύου για τον ίδιο σκοπό, η κυβέρνηση συνασπισμού των Χριστιανοδημοκρατών και των Πρασίνων αποφάσισε να την «τελειώσει», εντάσσοντάς την τυπικά στον κόμβο MediaHub, ο οποίος περιλαμβάνει και ένα κέντρο εκπαίδευσης νέων δημοσιογράφων. Οι μέχρι εκείνη τη στιγμή εργαζόμενοι απολύθηκαν, μαζί και οι διευθυντές και αρχισυντάκτες, ενώ διακόπηκε και η συνεργασία με το τυπογραφείο, το οποίο επίσης έβαλε λουκέτο.
Η εξέλιξη αυτή προκάλεσε εντονότατες αντιδράσεις, ειδικά στα ΜΜΕ της Γερμανίας – άλλωστε, η «Wiener Zeitung» ήταν η αρχαιότερη γερμανόφωνη εφημερίδα. Ειδικά η αυστριακή έκδοση της «Sueddeutsche Zeitung» έκανε λόγο για «ντροπή» και «ανεπανόρθωτη απώλεια», ενώ χρησιμοποίησε πολύ σκληρά λόγια κατά των κυβερνητικών εταίρων στη Βιέννη. Ισχυριζόμενη, ανάμεσα στα άλλα, ότι με την επιλογή της επιδιώκει τον κρατικό και κυβερνητικό έλεγχο της αγοράς εργασίας των δημοσιογράφων στο μέλλον, κάτι που αποτελεί «θανάσιμο βήμα προς την ορμπανοποίηση».
Η ουσία, βεβαίως, είναι ότι και στα γερμανικά ΜΜΕ συντελούνται εξελίξεις που κάθε άλλο παρά αισιόδοξες μπορούν να χαρακτηριστούν. Για του λόγου το αληθές, η «Die Welt» ανήκει στον όμιλο Axel Springer, ο οποίος πρόσφατα ανακοίνωσε ότι αντικαθιστά εκατοντάδες θέσεις εργασίας στην αίθουσα σύνταξης με τα εργαλεία της τεχνητής νοημοσύνης…