Ουκρανία και Μολδαβία πήραν την Τετάρτη το πράσινο φως για την έναρξη της ενταξιακής διαδικασίας πριν το τέλος του έτους, πράγμα που συνιστά μεγάλη τόνωση του ηθικού τουλάχιστον για την πολιτική τάξη στο Κίεβο, όπως επισημαίνει σε ανάλυσή του το περιοδικό Economist.
Σε μια περίοδο που η ουκρανική αντεπίθεση δείχνει να «σέρνεται», που έρχεται ένας ακόμη δύσκολος χειμώνας με πιθανά προβλήματα στην τροφοδοσία ενέργειας της εμπόλεμης χώρας, που υπάρχει η προοπτική αναγέννησης του Τραμπισμού στις ΗΠΑ και κυρίως σοβεί μεγάλη κρίση στη Μέση Ανατολή, αλλοιώνοντας πιθανώς τη βούλησης της Δύσης για οικονομική και υλική στήριξη της πολεμικής προσπάθειας της Ουκρανίας, έρχεται η έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να φέρει εντός του Δεκεμβρίου την επίσημη έναρξη της διαδικασίας ένταξης στην Ευρωπαϊκή Ενωση.
Μπορεί βεβαίως να χρειαστούν αρκετά χρόνια για την ένταξη της πρώην σοβιετικής δημοκρατίας αυτής στην ευρωπαϊκή οικογένεια, αλλά και μόνο η έγκριση της άμεσης έναρξης ενταξιακής της διαδικασίας συνιστά μεγάλη νίκη-ανακούφιση για την κυβέρνηση του Βολοντίμιρ Ζελένσκι, τονίζει το βρετανικό περιοδικό.
Για να ολοκληρωθεί η έγκριση άμεσης έναρξης απομένει η αποδοχή από τη Σύνοδο Κορυφής των ηγετών κρατών και κυβερνήσεων της Ε.Ε. Αυτό θα συνιστά μια αναβάθμιση από το προηγούμενο καθεστώς της Ουκρανίας, αλλά και της Μολδαβίας, ως απλές «υποψήφιες χώρες», που χορηγήθηκε τον Ιούνιο του 2022.
Η έκθεση που δόθηκε την Τετάρτη στη δημοσιότητα δεν είναι εντελώς θετική: Η Ουκρανία καλείται να πραγματοποιήσει περαιτέρω μεταρρυθμίσεις σχετικά με τη μεταχείριση των μειονοτήτων, την απομάκρυνση από τον εναγκαλισμό με τους λεγόμενους ολιγάρχες και την καταπολέμηση της διαφθοράς, ως προϋποθέσεις για να συνεχίσει να σημειώνει πρόοδο στις συνομιλίες.
Οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι που βοηθούν τους συναδέλφους τους στο Κίεβο να ικανοποιήσουν τα αρχικά προαπαιτούμενα εντυπωσιάστηκαν από την πρόοδο που σημειώθηκε. «Προχωρούν γρήγορα, πόσο μάλλον σε συνθήκες πολέμου», λέει ένας αξιωματούχος της Επιτροπής.
Ούτε το 2030;
Ωστόσο, θα περάσουν μερικά χρόνια μέχρι να κυματίσει η κυανοκίτρινη σημαία της Ουκρανίας έξω από τα κτίρια των Βρυξελλών. Η ημερομηνία-στόχος του 2030 που τέθηκε από τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ θεωρείται από πολλούς υπερβολικά φιλόδοξη. Οι διαπραγματεύσεις για την Κροατία, η οποία το 2013 έγινε το νεότερο μέλος στην Ε.Ε., διήρκεσαν έξι χρόνια.
Μέρος του προβλήματος είναι ότι η ένταξη απαιτεί την ομόφωνη έγκριση όλων των υπαρχόντων κρατών μελών σε κάθε στάδιο της διαδικασίας. Πολλοί μιλούν για μια διαδικασία «βασισμένη στην αξιοκρατία», δηλαδή μια διαδικασία που δεν προσφέρει συντομεύσεις στα υποψήφια κράτη-μέλη — μια φράση που χρησιμοποίησε και η Επιτροπή παρουσιάζοντας την Τετάρτη τη νέα της έκθεση. Κανείς δεν θέλει να επιτρέψει σε νέο μέλος να προσχωρήσει βιαστικά και μετά να απαρνηθεί τις δεσμεύσεις του σχετικά με το κράτος δικαίου και τους δημοκρατικούς κανόνες, όπως συνέβη κυρίως με την Ουγγαρία τα τελευταία χρόνια.
Επομένως ο δρόμος για την ένταξη θα είναι μακρύς. Ενας διπλωμάτης εκτιμά ότι οι ευρωπαϊκές πρωτεύουσες θα έχουν στην πραγματικότητα 300 και 400 ευκαιρίες να ασκήσουν βέτο σε οποιαδήποτε υποψήφια χώρα, καθώς η πρόοδος σε διάφορα κεφάλαια μετράται με την πάροδο των ετών.
Κανείς δεν μιλά επικριτικά για την Ουκρανία δημόσια. Ωστόσο, ορισμένοι διπλωμάτες εκφράζουν κατ’ ιδίαν την ανησυχία τους ότι θα είναι δύσκολο να παραχωρηθεί ιδιότητα μέλους σε μια χώρα που δεν ελέγχει πλήρως την επικράτειά της, πόσο μάλλον σε μια χώρα που βρίσκεται σε πόλεμο. «Θα ήταν η Κριμαία μέρος της ενιαίας αγοράς;» διερωτάται ένας από αυτούς.
Η συμφωνία για την παροχή πρόσβασης των ουκρανικών γεωργικών προϊόντων χωρίς δασμούς στην Ε.Ε. στην αρχή του πολέμου απέδειξε αργότερα τόσο «βαριά» για τις γειτονικές χώρες όπως η Πολωνία, ώστε ουσιαστικά απέκλεισαν τις εξαγωγές από τον σύμμαχό τους.
Περαιτέρω παρόμοια προβλήματα σίγουρα θα προκύψουν στη μακρά πορεία έως και την πλήρη ένταξη της Ουκρανίας, προειδοποιεί εν κατακλείδι ο Economist.