Τον Οκτώβριο του 2020, η Ζάμπια εν μέσω οικονομικής και χρηματοπιστωτικής κρίσης που επιδεινώθηκε από την πανδημία του κορωνοϊού, απώλεσε για πρώτη φορά την πληρωμή τόκων για τα διεθνή ομόλογά της. Δυόμισι χρόνια μετά παραμένει σε μερική στάση πληρωμών, αδυνατώντας να επιλύσει το πρόβλημα της στάσης πληρωμών για τα περισσότερα από τα χρέη της ύψους 31,6 δισεκατομμυρίων δολαρίων.
Το γεγονός ότι μια φτωχή και ευάλωτη χώρα για τόσο πολύ καιρό προσπαθεί ανεπιτυχώς να επιτύχει συμφωνία με τους πιστωτές και να ξεπεράσει την κρίση, αποτελεί παράδειγμα της «ακατάστατης» διαδικασίας για την αντιμετώπιση των κρατικών πτωχεύσεων, η οποία, όπως φοβούνται οι ειδικοί, έχει πλέον καταρρεύσει εντελώς.
Οι συνέπειες θα μπορούσαν να είναι σοβαρές για πλήθος χωρών, την ώρα που το θέμα βρίσκεται ψηλά στην ατζέντα των εαρινών συνεδριάσεων του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου και της Παγκόσμιας Τράπεζας αυτή την εβδομάδα στην Ουάσιγκτον.
Σημειώνεται ότι δεν υπάρχει διεθνές δίκαιο για τις αφερέγγυες χώρες, αλλά μόνο μια χαοτική διαδικασία που περιλαμβάνει την επεξεργασία ενός συνονθυλεύματος συμβατικών ρητρών, βασανιστικών διαπραγματεύσεων και γεωπολιτικών σκοπιμοτήτων. Όπως τονίζουν οι «Financial Times», αυτό το «εύθραυστο συνονθύλευμα» απειλείται πλέον να διαλυθεί εντελώς λόγω μιας νέας ισχυρής δύναμης στον τομέα του δημόσιου χρέους. Της Κίνας.
Σύμφωνα με τους ειδικούς, ο δανεισμός του Πεκίνου προς τις αναπτυσσόμενες χώρες και η άρνησή του να ακολουθήσει τους καθιερωμένους από τη Δύση κανόνες, αποτελεί το μεγαλύτερο εμπόδιο για την αναδιάρθρωση κρατικών χρεών. Όπως επισημαίνουν, πολλά από αυτά τα δάνεια είναι αδιαφανή ως προς το μέγεθος, τους όρους, τη φύση και μερικές φορές ακόμα και την ύπαρξή τους.
Το συνολικό μέγεθος των προγραμμάτων δανεισμού είναι δύσκολο να εκτιμηθεί, δεδομένου ότι η Κίνα δεν αναφέρει τα περισσότερα από αυτά σε οργανισμούς όπως το ΔΝΤ, ο ΟΟΣΑ ή η Τράπεζα Διεθνών Διακανονισμών. Σύμφωνα με το think tank AidData, τα δάνεια αυτά ανέρχονται σε περίπου 843 δισ. δολάρια.
Η Κίνα δεν είναι μέλος της Λέσχης του Παρισιού -που δημιουργήθηκε για να συντονίζει τους πιστωτικές των κυβερνήσεων- και στις περισσότερες περιπτώσεις τα δάνεια χορηγούνται από κρατικές ή κρατικά ελεγχόμενες τράπεζές της, γεγονός που μπερδεύει περαιτέρω τα πράγματα.