Η Κίνα ακολουθεί «πολιτική μηδενικής ανοχής» κατά του κορωνοϊού και εφαρμόζει σκληρά lockdown –όπως στη Σανγκάη– με κόσμο να πεθαίνει, επειδή απαγορεύεται να βγει από το σπίτι του και να πάει για ψώνια ή για φάρμακα. Έτσι, χιλιάδες Κινέζοι κατακλύζουν τους δρόμους για να διαμαρτυρηθούν, χωρίς να φωνάζουν συνθήματα ή να χρησιμοποιούν πλακάτ. Αντιθέτως, κρατούν στα χέρια τους ένα άδειο λευκό χαρτί Α4.

Στη Δύση μπορεί να μοιάζει με αστείο των Monty Python, αλλά στη χώρα του «Κόκκινου Δράκου» έχει ιδιαίτερη σημασία, αφού το λευκό είναι πένθιμο χρώμα, εκφράζει τον θυμό και χρησιμοποιείται κυρίως στις κηδείες. Σε ένα κράτος λοιπόν, με έντονη λογοκρισία και υπέρμετρη κρατική καταστολή, ο κόσμος εφηύρε ένα τρόπο με τον οποίο εκφράζει την αγανάκτηση του, αλλά δεν προκαλεί το μένος των αρχών.

Όπως αναφέρουν οι nytimes.com σε τουλάχιστον 12 πόλεις πραγματοποιούνται διαδηλώσεις στις οποίες κρατούν λευκά χαρτιά, ενώ στο κινεζικό διαδίκτυο έγινε viral το hashtag «Επανάσταση Α4». Μάλιστα, εκατοντάδες άλλαξαν τις φωτογραφίες στο προφίλ τους και έβαλαν λευκά χαρτιά, υποστηρίζοντας με αυτό τον τρόπο τις κινητοποιήσεις.

Το αστείο που γέννησε ένα σύμβολο αγανάκτησης

Από τη στιγμή που η Κίνα εφάρμοσε τη «πολιτική μηδενικής ανοχής» για τον κορωνοϊό, γεννήθηκαν δυστοπικές εικόνες, με κόσμο να αυτοκτονεί πηδώντας από τις ταράτσες, αφού απαγορεύεται η οποιαδήποτε μετακίνηση εκτός σπιτιού, ακόμα και για το σούπερ μάρκετ. Στις 24 Νοεμβρίου όμως, προκλήθηκε φωτιά σε πολυκατοικία της περιοχής Xinjiang, με αποτέλεσμα να χάσουν τη ζωή τους 10 άτομα, με τις ευθύνες της τραγικής κατάληξης να επιρρίπτονται στην αυστηρή απαγόρευση κυκλοφορίας.

Έτσι, γεννήθηκε ένα κύμα διαμαρτυρίας, με τον κόσμο αρχικά να κρεμάει λευκά σεντόνια στα μπαλκόνια του σε ένδειξη πένθους. Στη συνέχεια όμως, με τον θυμό να φουντώνει, βγήκαν στους δρόμους κρατώντας λευκά σεντόνια, τα οποία αμέσως αντικατέστησαν με χαρτιά Α4. Το άδειο χαρτί με λευκό χρώμα συμβολίζει πως «είμαστε μεν άφωνοι, αλλά είμαστε επίσης ισχυροί», περιγράφει χαρακτηριστικά η Χέιζελ Λιου, μια 29χρονη παραγωγός ταινιών που παρευρέθηκε στην αγρυπνία για τη μνήμη των θυμάτων κατά μήκος του ποταμού Λιάνγκμα στο Πεκίνο την Κυριακή.

Με βάση το αμερικανικό δημοσίευμα, οι διαδηλωτές μπορεί να πήραν αφορμή από το πένθος που δημιούργησε η φονική πυρκαγιά, όμως οι ρίζες του νέου τους «όπλου» εντοπίζονται από την εποχή της Σοβιετικής Ένωσης.

Συγκεκριμένα, ένα διαδεδομένο αστείο στην Κίνα από την εποχή του «υπαρκτού σοσιαλισμού», αναφέρει πως μια μέρα ένας αστυνομικός συνέλαβε ένα Σοβιετικό πολίτη, που μοίραζε προκηρύξεις. Όταν είδε τι μοίραζε όμως, διαπίστωσε πως ήταν απλά λευκά χαρτιά, με αποτέλεσμα να τον ρωτήσει τι συμβολίζουν και να πάρει την απάντηση «δε χρειάζεται να γράψουμε κάτι. Μεταξύ μας, όλοι ξέρουμε τι σημαίνει».

Ποιοι διαδηλώνουν

Λόγω της απομόνωσης που ακολουθεί το Πεκίνο και υποθάλπει η Δύση, σε συνδυασμό με την υπέρμετρη κρατική καταστολή, δεν είναι ξεκάθαρο ποιοι ακριβώς διαδηλώνουν, από άποψη πολιτικών δυνάμεων. Με βάση τα διεθνή ΜΜΕ η πλειοψηφία ζητάει απλά να χαλαρώσουν τα μέτρα για τον κορωνοϊό, όμως ακούγονται φωνές που ζητούν παραίτηση του Κινέζου προέδρου Σι Τζινπίνγκ.

Παρόλα αυτά, θεωρείται δύσκολο μέχρι στιγμής η πλειοψηφία των τωρινών Κινέζων διαδηλωτών να απαρτίζεται από άτομα που ονειρεύονται να γίνει πιο δυτικό το κράτους τους.

Αντιθέτως, ειδικοί θεωρούν ότι κυρίως διαμαρτύρονται όσοι επλήγησαν από τα μέτρα για τον κορωνοϊό, με ένα κομμάτι πιο ευκατάστατο οικονομικά που ζητάει μεν μεταρρυθμίσεις, όχι όμως πάντα προς το «καλό».

Χαρακτηριστικά, στην Κίνα παρατηρείται την τελευταία δεκαετία σοβαρή άνοδος του εθνικισμού, με αποτέλεσμα ο Wang Xiaodong που θεωρείται «νονός» του κινεζικού εθνικισμού και κάνει δεύτερες σκέψεις και να τονίζει πως «ποτέ δεν τους είπα να είναι τόσο τρελοί».