Τα εντάλματα σύλληψης που εκδόθηκαν χθες σε βάρος του πρωθυπουργού του Ισραήλ Μπενιαμίν Νετανιάχου, του πρώην υπουργού Άμυνας Γιοάβ Γκάλαντ και του επικεφαλής του ένοπλου τμήματος της Χαμάς Μοχάμεντ Ντέιφ συνιστούν μια ιστορική εξέλιξη για το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο, το οποίο εδώ και 22 χρόνια αγωνίζεται να αναγνωριστούν οι αρμοδιότητές του και να αποκτήσει εξουσίες επιβολής των αποφάσεών του.
Το Δικαστήριο, μέλη του οποίου είναι 124 χώρες (σύντομα θα γίνουν 125 αφού η Ουκρανία υπέγραψε το Καταστατικό της Ρώμης, την ιδρυτική συνθήκη του), εδρεύει στη Χάγη της Ολλανδίας και αποστολή του είναι να διώκει τους δράστες των σοβαρότερων εγκλημάτων που διαπράττονται σε όλον τον κόσμο, όταν οι χώρες δεν έχουν τη βούληση ή τη δυνατότητα να το κάνουν οι ίδιες. Το δικαστήριο μπορεί να διερευνήσει εικαζόμενα εγκλήματα που διαπράχθηκαν στην επικράτεια ή από υπήκοο οποιουδήποτε κράτους που έχει αποδεχθεί τη δικαιοδοσία του δικαστηρίου υπογράφοντας το Καταστατικό της Ρώμης, τη συνθήκη που ίδρυσε το ΔΠΔ. Οποιοδήποτε κράτος μέλος μπορεί να ζητήσει από τον εισαγγελέα του ΔΠΔ να ξεκινήσει έρευνα.
Το Καταστατικό της Ρώμης δεν το έχουν υπογράψει το Ισραήλ, ούτε ορισμένες μεγάλες δυνάμεις, συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ, της Ρωσίας, της Κίνας και της Ινδίας. Ενώ το ΔΠΔ δεν μπορεί να επιβάλει συλλήψεις, τα υπογράφοντα κράτη είναι υποχρεωμένα να συλλαμβάνουν όσους αντιμετωπίζουν εντάλματα.
Αν και οι καταδίκες είναι σπάνιες, και μόνο το γεγονός της άσκησης δίωξης σε βάρος προσώπων που φέρονται ότι διέπραξαν ωμότητες, στέλνει ένα μήνυμα: ότι η διεθνής κοινότητα είναι αποφασισμένη να αγωνιστεί κατά της ατιμωρησίας των δραστών.
Με το ένταλμα σύλληψης σε βάρος του Νετανιάχου το Δικαστήριο στρέφεται για πρώτη φορά εναντίον ενός ηγέτη χώρας η οποία κατά παράδοση στηρίζεται από τη Δύση και το γεγονός αυτό προκάλεσε οργή στο Ισραήλ.
Είναι ελάχιστα πιθανό ο Νετανιάχου ή οι ηγέτες της Χαμάς να οδηγηθούν σύντομα ενώπιον της δικαιοσύνης στη Χάγη. Θα μπορούσαν να συλληφθούν εάν ταξιδέψουν για παράδειγμα στη Βρετανία, τη Γαλλία ή σε κάποια άλλη χώρα που αναγνωρίζει το ΔΠΔ. Όμως ακόμη και σε αυτήν την περίπτωση οι πιθανότητες καταδίκης είναι μηδαμινές.
Το δικαστήριο στην ανακοίνωσή του ανέφερε ότι έχει βάσιμους λόγους να πιστεύει ότι οι Νετανιάχου και Γκάλαντ, έχουν εκτελέσει το έγκλημα πολέμου της πείνας ως μέθοδο πολέμου και τα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας της δολοφονίας, της δίωξης και άλλων απάνθρωπων πράξεων.
Από τότε που ζητήθηκαν για πρώτη φορά τα εντάλματα σύλληψης υπήρξαν πολλές νομικές αμφισβητήσεις. Αλλά το δικαστήριο τα απέρριψε όλα αυτά και εξέδωσε τώρα αυτά τα εντάλματα σύλληψης.
Τι σημαίνει λοιπόν αυτό;
Λοιπόν, πρακτικά, θα σήμαινε ότι ο Μπέντζαμιν Νετανιάχου και ο Γιοάβ Γκαλάντ δεν θα μπορούσαν να ταξιδέψουν σε κανένα κράτος που έχει υπογράψει το ΔΠΔ - περίπου 120 χώρες σε όλο τον κόσμο, συμπεριλαμβανομένου του Ηνωμένου Βασιλείου και πολλών ευρωπαϊκών χωρών.
Εάν ο Νετανιάχου ταξίδευε σε οποιαδήποτε από αυτές τις χώρες, θα έπρεπε να συλληφθεί από τις αστυνομικές δυνάμεις των χωρών αυτών.
Το ΔΠΔ έχει εκδώσει προηγουμένως εντάλματα σύλληψης κατά του πρώην προέδρου του Σουδάν Ομάρ αλ Μπασίρ, του Σαΐφ Καντάφι, γιου του εκλιπόντος ηγέτη της Λιβύης Μοαμάρ Καντάφι, και πιο πρόσφατα, του Βλαντιμίρ Πούτιν, για τον οποίο είχε εκδοθεί ένταλμα σύλληψης μετά την εισβολή στην Ουκρανία, όμως ο Ρώσος πρόεδρος ταξίδεψε στη Μογγολία πριν από μερικούς μήνες και δεν συνελήφθη.
Το δικαστήριο δεν διαθέτει δική του αστυνομική δύναμη για να πραγματοποιήσει τις συλλήψεις, αλλά βασίζεται στα κράτη μέλη για να τις εκτελέσουν, κάτι που νομικά υποχρεούνται να κάνουν τα συμβαλλόμενα κράτη.
Οι δικαστές του ΔΠΔ εξέδωσαν 56 εντάλματα σύλληψης, με αποτέλεσμα 21 κρατήσεις και παραστάσεις ενώπιον του δικαστηρίου. Άλλα 27 άτομα παραμένουν ελεύθεροι και οι κατηγορίες σε βάρος 7 ατόμων έχουν αποσυρθεί λόγω του θανάτου τους.
Ο πλήρης κατάλογος των χωρών που πρέπει να συλλάβουν τον Νετανιάχου
Από τις 124 χώρες που έχουν υπογράψει το Καταστατικό της Ρώμης του ΔΠΔ, 33 είναι αφρικανικά κράτη, 19 είναι κράτη Ασίας-Ειρηνικού, 19 είναι από την Ανατολική Ευρώπη, 28 είναι κράτη της Λατινικής Αμερικής και της Καραϊβικής και 25 είναι κράτη της Δυτικής Ευρώπης και άλλα κράτη.
Αλβανία
Ανδόρα
Αντίγκουα και Μπαρμπούντα
Αργεντίνη
Αρμενία
Αυστραλία
Αυστρία
Μπαγκλαντές
Μπαρμπάντος
Βέλγιο
Μπελίζ
Μπενίν
Βολιβία
Βοσνία-Ερζεγοβίνη
Μποτσουάνα
Βραζιλία
Βουλγαρία
Μπουρκίνα Φάσο
Cabo Verde
Καμπότζη
Καναδάς
Κεντροαφρικανική Δημοκρατία
Τσαντ
Χιλή
Κολομβία
Κομόρες
Κογκό
Νησιά Κουκ
Κόστα Ρίκα
Ακτή Ελεφαντοστού
Κροατία
Κύπρος
Τσεχική Δημοκρατία
Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό
Δανία
Τζιμπουτί
Δομίνικα
Δομινικανή Δημοκρατία
Εκουαδόρ
Ελ Σαλβαδόρ
Εσθονία
Φίτζι
Φινλανδία
Γαλλία
Γκαμπόν
Γκάμπια
Γεωργία
Γερμανία
Γκάνα
Ελλάδα
Γρενάδα
Γουατεμάλα
Γκινέα
Γουιάνα
Ονδούρα
Ουγγαρία
Ισλανδία
Ιρλανδία
Ιταλία
Ιαπωνία
Ιορδανία
Κενύα
Κιριμπάτι
Λατβία
Λεσότο
Λιβερία
Λιχτενστάιν
Λιθουανία
Λουξεμβούργο
Μαδαγασκάρη
Μαλάουι
Μαλδίβες
Μάλι
Μάλτα
Νησιά Μάρσαλ
Μαυρίκιος
Μεξικό
Μογγολία
Μαυροβούνιο
Ναμίμπια
Ναούρου
Ολλανδία
Νέα Ζηλανδία
Νίγηρας
Νιγηρία
Βόρεια Μακεδονία
Νορβηγία
Παναμάς
Παραγουάη
Περού
Πολωνία
Πορτογαλία
Δημοκρατία της Κορέας
Δημοκρατία της Μολδαβίας
Ρουμανία
Saint Kitts and Nevis
Αγία Λουκία
Άγιος Βικέντιος και Γρεναδίνες
Σαμόα
Άγιος Μαρίνος
Σενεγάλη
Σερβία
Σεϋχέλλες
Σιέρα Λεόνε
Σλοβακία
Σλοβενία
Νότια Αφρική
Ισπανία
Κράτος της Παλαιστίνης
Σουρινάμ
Σουηδία
Ελβετία
Τατζικιστάν
Ανατολικό Τιμόρ
Τρινιντάντ και Τομπάγκο
Τυνησία
Ουγκάντα
Ουκρανία
Ηνωμένο Βασίλειο
Ενωμένη Δημοκρατία της Τανζανίας
Ουρουγουάη
Βανουάτου
Βενεζουέλα
Ζάμπια
Από αυτές μέχρι στιγμής δήλωσαν πως θα σεβαστούν την απόφαση του Διεθνούς Δικαστηρίου, η Ολλανδία, η Ιταλία, ο Καναδάς, η Τουρκία, ενώ η Βρετανία λέει πως σέβεται την απόφαση ωστόσο αρνείται να εξισώσει ηθικά το Ισραήλ με «τρομοκρατικές ομάδες».
Το Βέλγιο είπε ότι η Ευρώπη πρέπει να συμμορφωθεί και ζητά επίσης οικονομικές κυρώσεις και την αναστολή της Συμφωνίας Σύνδεσης, η οποία λειτουργεί ως νομικό πλαίσιο για τους πολιτικούς και οικονομικούς δεσμούς με το Ισραήλ. Το Ιράκ κάλεσε όλες τις «ελεύθερες χώρες» να εφαρμόσουν τα εντάλματα του ΔΠΔ.
Κατηγορηματικά αντίθετες είναι η Τσεχία, η Ουγγαρία, η Αργεντινή και φυσικά οι ΗΠΑ.