Πελώριο υδροηλεκτρικό φράγμα που ανεγέρθηκε επί Σοβιετικής Ενωσης και βρίσκεται στο τμήμα της Χερσώνας (νότια Ουκρανία) που ελέγχεται από τις ρωσικές ένοπλες δυνάμεις «ανατινάχθηκε» την Τρίτη, με αποτέλεσμα να διαρρεύσει τεράστια ποσότητα νερού, σύμφωνα με τις εμπόλεμες πλευρές, που αλληλοκατηγορούνται για την καταστροφή της υποδομής κρίσιμης σημασίας.
Βίντεο που κυκλοφορούν σε ιστότοπους κοινωνικής δικτύωσης –δεν είναι δυνατό να επαληθευτούν προς το παρόν– εικονίζουν πολύ ισχυρές εκρήξεις στο φράγμα στη Νόβα Καχόβκα, πάνω στον Δνείπερο ποταμό. Αλλα βίντεο δείχνουν τεράστιες ποσότητες νερού να βγαίνουν από τα συντρίμμια του φράγματος και σοκαρισμένους διερχόμενους.
Ουκρανοί αξιωματούχοι κάνουν λόγο για κάτι σαν τσουνάμι που θα πλήξει οικισμούς. Οργανώθηκε ήδη διαδικασία εκκένωσης συγκεκριμένων περιοχών που ελέγχουν οι Ουκρανοί, με λεωφορεία που έχουν κατεύθυνση προς το Μικολάιβ και τη Χερσώνα, ενώ στις 12 το μεσημέρι θα αναχωρήσει και τρένο προς δυσμάς για την απομάκρυνση πλημμυροπαθών από την περιοχή.
Το φράγμα, με τριάντα μέτρα ύψος και 3,2 χιλιόμετρα μήκος, οικοδομήθηκε το 1956 στον Δνείπερο, στο πλαίσιο της κατασκευής υδροηλεκτρικού εργοστασίου στη Νόβα Καχόβκα.
Στον ταμιευτήρα του βρίσκονται 18 εκατομμύρια κυβικά μέτρα νερού και από αυτό υδροδοτούνται τόσο η χερσόνησος της Κριμαίας –που προσαρτήθηκε από τη Ρωσία το 2014–, όσο και το πυρηνικό ηλεκτροπαραγωγικό εργοστάσιο στη Ζαπορίζια, το μεγαλύτερο της Ευρώπης, που χρειάζεται αδιάλειπτη παροχή για να ψύχει τους αντιδραστήρες του.
Η διάρρηξη του φράγματος θα μπορούσε να πλημμυρίσει τους οικισμούς κάτω από αυτό, συμπεριλαμβανομένης της Χερσώνας, την οποία οι ουκρανικές δυνάμεις ανακατέλαβαν στα τέλη του 2022.
«Ηδη έχει ξεκινήσει η εκκένωση κοινοτήτων στην περιοχή», ανέφερε ο Ουκρανός περιφερειάρχης Χερσώνας Ολεξάντρ Προκούντιν. «Εντός πέντε ωρών το νερό θα έχει φθάσει σε κρίσιμο επίπεδο», προειδοποίησε ο κ. Προκούντιν μέσω Telegram στις 06:45 [τοπική ώρα και ώρα Ελλάδας].
Κατά το ρωσικό κρατικό πρακτορείο ειδήσεων TASS, κάπου 80 οικισμοί θα χρειαστεί να εκκενωθούν, με τις πιθανές πλημμύρες να πλήττουν τουλάχιστον 22.000 κατοίκους. Ο κ. Προκούντιν, από την πλευρά του, κάνει λόγο για 16.000 κατοίκους στη δεξιά όχθη, εννοώντας αυτή που ελέγχεται από τις ουκρανικές δυνάμεις.
Νεότερες πληροφορίες κάνουν λόγο για άνοδο της στάθμης των υδάτων κατά πέντε μέτρα στο φράγμα και για πλημμύρα σε νησιά του ποταμού.
Αλληλοκατηγορίες Ουκρανίας και Ρωσίας
Ο επικεφαλής της προεδρικής διοίκησης Αντρίι Γερμάκ έγραψε στην εφαρμογή μηνυμάτων Telegram, χωρίς να επεκταθεί, πως οι ενέργειες της Ρωσίας δημιουργούν επίσης απειλή για το γειτονικό πυρηνικό σταθμό της Ζαπορίζια.
Εξάλλου ο γραμματέας του Εθνικού Συμβουλίου Ασφαλείας και Αμυνας της Κροατίας Ολέξιι Ντανίλοφ δήλωσε πως ο πρόεδρος Ζελένσκι θα συγκαλέσει κατεπειγόντως την Τρίτη το εν λόγω συμβούλιο μετά την έκρηξη που σημειώθηκε στο υδροηλεκτρικό φράγμα της Νόβα Καχόβκα.
«Το [φράγμα στην] Καχόβκα ανατινάχθηκε από τις ρωσικές δυνάμεις κατοχής», ανέφερε η διοίκηση νότιου τομέα του ουκρανικού στρατού μέσω Facebook. Η ίδια πηγή πρόσθεσε πως «η έκταση της καταστροφής, η ταχύτητα και ο όγκος του νερού και οι περιοχές που είναι πιθανό να πλημμυρίσουν τελούν υπό διευκρίνιση».
Ο ίδιος ο κ. Ζελένσκι δήλωσε ότι η ανατίναξη του φράγματος στη ρωσοκρατούμενη περιοχή της Χερσώνας «αποδεικνύει ότι οι Ρώσοι πρέπει να εκδιωχθούν από κάθε γωνιά της Ουκρανίας».
Σύμφωνα με αξιωματούχους προσκείμενους στη Μόσχα που μίλησαν σε ρωσικά πρακτορεία ειδήσεων, το φράγμα βομβαρδίστηκε από τους Ουκρανούς. Αξιωματούχος εγκατεστημένος από τη Μόσχα στην περιοχή μίλησε για «πολύ σοβαρή τρομοκρατική ενέργεια», ορολογία που επίσης παραπέμπει σε ουκρανική επίθεση.