Ποιο είναι το μυστικό σχέδιο του Τραμπ πίσω από το χάος

Ισχυρές αναταράξεις σε όλο τον πλανήτη έχουν προκληθεί από τους δασμούς του Ντόναλντ Τραμπ. Οι μείζονες εμπορικοί εταίροι των ΗΠΑ έχουν αντιδράσει με διαφορετικό τρόπο, ενώ η Κίνα δηλώνει πιο αποφασισμένη να ανταπαντήσει στον εμπορικό πόλεμο που έχει κηρύξει η Ουάσινγκτον. 

Την ίδια ώρα, γεννάται το ερώτημα: ποια η λογική πίσω από την «Ημέρα Απελευθέρωσης», όπως χαρακτήρισε την προηγούμενη Τετάρτη ο Τραμπ, που έφερε «μαύρες μέρες» και απώλειες τρισ δολαρίων στα χρηματιστήρια, ανά την υφήλιο, εντείνοντας την οικονομική αβεβαιότητα;

Σύμφωνα με τα διεθνή Μέσα Ενημέρωσης, πίσω από όλα ενδεχομένως υπάρχει το «Mar-a-Lago Accord», ή «Συμφωνία Mar-a-Lago». Όπως γράφει στην ανάλυσή του για το θέμα στο site της τράπεζας Nordea ο αναλυτής Lars Mouland, ο όρος επινοήθηκε από τον Αμερικανό «μάγο» της χρηματαγοράς και άλλοτε στρατηγικό αναλυτή της Credit Suisse, Zoltan Poszar, τον Ιούνιο του 2024, με την ιδέα ότι οι ΗΠΑ θα μπορούσαν να αναγκάσουν τις χώρες να αποδεχθούν ένα ασθενέστερο δολάριο και χαμηλότερα επιτόκια στις επενδύσεις τους στο αμερικανικό Δημόσιο, προκειμένου να εξακολουθούν να προστατεύονται από την «ομπρέλα ασφαλείας» των ΗΠΑ. 

Πρόκειται, ουσιαστικά, για μια ευθεία παραπομπή στην «Συμφωνία της Πλάζα» (Plaza Accord) του 1985, όπου η Γαλλία, η Ιαπωνία, η (τότε) Δυτική Γερμανία και τη Βρετανία συμφώνησαν με τις ΗΠΑ να «αποδυναμώσουν» από κοινού το δολάριο, το οποίο - έχοντας ανατιμηθεί μέχρι και 50% την προηγούμενη πενταετία - δημιουργούσε σοβαρά ζητήματα στην ανταγωνιστικότητα των βιομηχανιών και στην προσέλκυση επενδύσεων στις ΗΠΑ. Η αντικατάσταση του ξενοδοχείου Plaza στη Νέα Υόρκη (το οποίο ανήκε στον Τραμπ από το 1988 έως το 1995) με το Mar-a-Lago Club του Τραμπ στο Παλμ Μπιτς της Φλόριντα, ως τόπος διεξαγωγής μιας πιθανής νέας συμφωνίας φαίνεται ταιριαστή και αποτελεί μια «πιασάρικη» φράση, σημειώνει ο Mouland.

Την γενική ιδέα πήρε ο τότε στρατηγικός σύμβουλος της Hudson Capital, Stephen Miran, και την περιέγραψε λεπτομερέστερα τον Νοέμβριο. Το έγγραφο του Miran δεν τράβηξε πραγματικά την προσοχή της αγοράς προτού ανέλθει σε πρόεδρο του Συμβουλίου Οικονομικών Συμβούλων του Τραμπ. Το έγγραφο με τίτλο «Οδηγός χρήσης για την αναδιάρθρωση του παγκόσμιου συστήματος συναλλαγών» (A User’s Guide to Restructuring the Global Trading System) παρέχει ίσως το υπόβαθρο για πολλά από αυτά που κάνει σήμερα ο Τραμπ με τις πολιτικές ασφάλειας και εμπορίου, αν και ο ίδιος ο Miran αρνείται ότι το σχέδιο αποτελεί κυβερνητική πολιτική.

«Κλειδί» για τον Τραμπ ένα πιο «ασθενές» δολάριο

Όπως προκύπτει από την ανάλυση του Mouland, κατά τη γνώμη του Ντόναλντ Τραμπ, ο κύριος λόγος για την κατάρρευση του αμερικανικού ονείρου είναι το τεχνητά ισχυρό δολάριο, το οποίο έχει οδηγήσει στη διάλυση της αμερικανικής παραγωγής και στην απώλεια «καλά αμειβόμενων θέσεων εργασίας». Το ισχυρό δολάριο είναι αποτέλεσμα της ιδιότητάς του ως αποθεματικό νόμισμα, το οποίο ενισχύει τις επενδύσεις στις ΗΠΑ. Με την τοπική μεταποίηση να μην είναι ανταγωνιστική, οι ΗΠΑ αναγκάζονται στη συνέχεια να αυξήσουν τις εισαγωγές, με αποτέλεσμα να εξαρτώνται από το εξωτερικό για μια σειρά αγαθών. Με άλλες χώρες (την Κίνα για παράδειγμα) να στηρίζουν αθέμιτα τους μεταποιητικούς τους τομείς, το πρόβλημα ενισχύεται. Με το πρόβλημα αυτό συνδέεται επίσης ο ρόλος των ΗΠΑ  στον τομέα της ασφάλειας, αφήνοντάς τις με ένα μεγάλο βάρος στρατιωτικών δαπανών, το οποίο οδηγεί και πάλι σε δημόσια ελλείμματα και χρέη (που χρηματοδοτούνται εύκολα λόγω του αποθεματικού καθεστώτος του δολαρίου).

Από τα παραπάνω, λοιπόν, το σκεπτικό είναι, σύμφωνα με τον Mouland: «Για να φέρουν το σύστημα σε μια πιο «δίκαιη» ισορροπία, οι ΗΠΑ θα πρέπει να απαιτήσουν ένα ασθενέστερο δολάριο και να αποθαρρύνουν τις εισαγωγές για να αναζωπυρώσουν την εγχώρια παραγωγή. Θα πρέπει επίσης να αναγκάσουν τις άλλες χώρες να πληρώσουν οι ίδιες μεγαλύτερο μερίδιο του λογαριασμού για την άμυνα και να αποδεχθούν χαμηλότερη πληρωμή των αμερικανικών ταμείων για την αποπληρωμή παλαιότερων εγγυήσεων ασφαλείας».

Το σχέδιο φαίνεται πως υπάρχει η διάθεση να τηρηθεί, χωρίς παρεκκλήσεις. Ο σύμβουλος του Τραμπ, Πίτερ Ναβάρο το έθεσε ξεκάθαρα μέσω άρθρου του στους Financial Times: «Αυτό δεν είναι διαπραγμάτευση. Οι ηγέτες που τώρα προσφέρονται να μειώσουν δασμούς, μετά από δεκαετίες εξαπάτησης, να ξέρουν: είμαστε μόνο στην αρχή», είπε ο σύμβουλος του Αμερικανού Προέδρου.

Ποια θα είναι η απάντηση της Ε.Ε. στους δασμούς Τραμπ

Την ίδια ώρα, τις διαπραγματεύσεις που γίνονται στους κόλπους της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την αντίδραση της Ευρώπης απέναντι στους δασμούς Τραμπ επιχειρεί να «φωτίσει» δημοσίευμα του Politico, σύμφωνα με το οποίο η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει ένα «εμπορικό «μπαζούκα» στο χέρι, αλλά δεν μπορεί να συμφωνήσει για το αν θα τραβήξει τη σκανδάλη ακόμη». «Πέρα από ένα προσεκτικά διαμορφωμένο μήνυμα για μια "αναλογική" και "ενιαία" απάντηση από όλους τους υπουργούς Εμπορίου του μπλοκ κατά τη συνάντησή τους στο Λουξεμβούργο τη Δευτέρα, το βασικό ερώτημα για το πώς θα απαντηθεί η εμπορική πυγμή του Ντόναλντ Τραμπ απειλεί να ανοίξει ρωγμές στην εύθραυστη συνοχή του μπλοκ», σημειώνει το Politico, επισημαίνοντας τη δήλωση της προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση θέλει πρώτα να διαπραγματευτεί.

Politico: Συμφωνούν για το «καρότο», διαφωνούν για «μαστίγιο» στους κόλπους της Ε.Ε.

Το «καρότο» που προσφέρει η Ευρωπαϊκή Ένωση στις ΗΠΑ είναι ένα σύστημα δασμών zero-for-zero για τα βιομηχανικά προϊόντα που θα καλύπτει μεταξύ άλλων αυτοκίνητα, φάρμακα, χημικά, πλαστικά και μηχανήματα, και, όπως σχολιάζει το Politico «είναι ένα αρκετά εύκολο καρότο για να κρεμαστεί, καθώς οι διατλαντικοί βιομηχανικοί δασμοί είναι παραδοσιακά χαμηλοί». 

Το «μαστίγιο» είναι η αίσθηση που θέλει να δημιουργήσει η Ευρωπαϊκή Ένωση ότι διαπραγματεύεται από θέση ισχύος ελπίζοντας παράλληλα ότι η αναταραχή στις χρηματοπιστωτικές αγορές που προκάλεσαν οι δασμοί Τραμπ θα εξασθενήσει την συγκρουσιακή πρόθεσή του. 

«Αλλά οι πρωτεύουσες της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι διχασμένες ως προς το ποιο ακριβώς μαστίγιο θα πρέπει να χρησιμοποιήσουν», συνεχίζει το Politico.

Κατά το δημοσίευμα, η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει στη διάθεσή της το «πυρηνικό όπλο» του Anti-Coercion Instrument (ACI) που θα εξουσιοδοτούσε την εκτελεστική εξουσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης να πλήξει αμερικανικές υπηρεσίες όπως η τεχνολογία και οι τράπεζες. «Οι δασμοί του Τραμπ -οι οποίοι θα επηρεάσουν ευρωπαϊκές εξαγωγές αξίας 380 δισεκατομμυρίων ευρώ- είναι ακριβώς το είδος του οικονομικού bullying που είχε κατά νου η Ευρωπαϊκή Ένωση όταν σχεδίασε το ACI», σημειώνει το Politico.

Όμως, δεδομένου ότι επίκειται ο «αμοιβαίος» δασμός του 20% σε όλα τα προϊόντα της Ευρωπαϊκής Ένωσης (μαζί με τους δασμούς 25% στον χάλυβα, το αλουμίνιο και τα αυτοκίνητα που ήδη ισχύουν), αυτό δεν σημαίνει ότι το μπλοκ των 27 είναι έτοιμο να ενεργοποιήσει το «μπαζούκα» του. Κάτι τέτοιο, όπως το έθεσε ένας υπουργός, θα σήμαινε ότι το μπλοκ βρίσκεται πραγματικά σε εμπορικό πόλεμο, συνεχίζει το άρθρο.

Τα προϊόντα που θα πλήξουν τα ευρωπαϊκά αντίμετρα

Σύμφωνα με εσωτερικό έγγραφο που είδε το «Politico», η Κομισιόν εξετάζει το ενδεχόμενο να επιβάλει δασμούς έως και 25% σε ένα ευρύ φάσμα εισαγωγών από τις ΗΠΑ ως απάντηση στις εισφορές του Τραμπ για τον χάλυβα και το αλουμίνιο. 

Η σχετική ψηφοφορία αναμένεται αύριο, Τετάρτη, με το σχέδιο να προβλέπει, κατά το δημοσίευμα, δασμούς 25% σε ένα ευρύ φάσμα αμερικανικών εξαγωγών, όπως σόγια, γλυκό καλαμπόκι, ρύζι, αμύγδαλα, χυμό πορτοκαλιού, βατόμουρα, καπνό, σίδηρο, χάλυβα, αλουμίνιο, ορισμένα σκάφη και οχήματα, κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα και ορισμένα ρούχα, καθώς και διάφορα είδη μακιγιάζ.

Το συνολικό ποσό των αμερικανικών εξαγωγών που επηρεάζονται θα ανέλθει σε 22,1 δισ. ευρώ με βάση τις εισαγωγές της ΕΕ το 2024, σύμφωνα με τα δημόσια στοιχεία της Eurostat. Πρόκειται για ένα ποσό μικρότερο από αυτόν που είχε αρχικά ανακοινωθεί, καθώς οι χώρες της ΕΕ άσκησαν πιέσεις για να αφαιρεθούν είδη - όπως το μπέρμπον του Κεντάκι - από τον αρχικό κατάλογο των στόχων «μια νίκη για τη Γαλλία, την Ιρλανδία, την Ιταλία και την Ισπανία».

Το 20% που λέει «ναι» σε όλα τα αντίμετρα

Ανώτερος διπλωμάτης της Ευρωπαϊκής Ένωσης που είχε γνώση της συνάντησης δήλωσε στο Politico ότι όταν ο επίτροπος Εμπορίου, Μάρος Σέφτσοβιτς, έκανε μια άτυπη «δημοσκόπηση» για το ποια εργαλεία θα πρέπει να χρησιμοποιήσουν οι Βρυξέλλες, μόνο μια χούφτα υπουργών της Ε.Ε. ζήτησε να τεθούν στο τραπέζι όλες οι επιλογές - συμπεριλαμβανομένου του εμπορικού μπαζούκα. «Ήθελε, βέβαια, να δοκιμάσει την ενότητα των κρατών μελών και ποια μέσα ήταν στο τραπέζι. Τα περισσότερα κράτη μέλη είπαν ότι ήμασταν υπέρ των αντίμετρων, αν αναγκαζόμασταν να το κάνουμε», δήλωσε ο ίδιος διπλωμάτης. Κατά την ίδια πηγή, περίπου το 20% των χωρών ζήτησε από την Κομισιόν να κάνει χρήση όλων των εργαλείων που έχει στη διάθεσή της.

Στο στρατόπεδο των «επιφυλακτικών» βρέθηκαν Ιρλανδία και Ιταλία, καθώς οι φαρμακευτικές τους εταιρείες και οι οινοπαραγωγοί βρίσκονται στο μάτι της καταιγίδας δασμών από τον Τραμπ. Ο υπουργός Εξωτερικών και Εμπορίου της Ιρλανδίας, Σάιμον Χάρις, ο οποίος θα βρεθεί στην Ουάσινγκτον, εξέφρασε επιφυλακτικότητα όσον αφορά την επίκληση του ACI ή τη στόχευση αμερικανικών υπηρεσιών.

Από την πλευρά του, ο Ιταλός υπουργός Εξωτερικών Αντόνιο Ταγιάνι ζήτησε να υπάρξει καθυστέρηση στην έναρξη ισχύος των αντίμετρων της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τον χάλυβα και το αλουμίνιο - από τις 15 Απριλίου στις 30 Απριλίου.

Ακολουθήστε το Lykavitos.gr στο Google News
και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις