Η βέβαιη νίκη του σημερινού Ρώσου προέδρου στην εκλογική διαδικασία της 18ης Μαρτίου φέρνει στο προσκήνιο το ερώτημα της διαδοχής του μετά την λήξη της νέας του θητείας.
Θα πρέπει να θεωρείται σίγουρο. Ο Βλαδίμηρος Πούτιν θα παρακολουθήσει τον πρώτον αγώνα του Παγκόσμιου Κυπέλλου Ποδοσφαίρου στην Ρωσία, τον προσεχή Ιούνιο, ως πρόεδρος της Ρωσίας. Πιθανότατα δε η δημοτικότητά του να ανέβει κιόλας, αν στον αγώνα αυτόν η Ρωσία κερδίσει την Σαουδική Αραβία, που είναι ένας από τους αντιπάλους της στον όμιλο-1.
Του Noah Sneider*
Κατά τα άλλα, στις προεδρικές εκλογές που έρχονται ο Βλαντιμίρ Πούτιν στην ουσία δεν έχει αντίπαλο. Ο Αλεξέϊ Ναβάλνι αποκλείστηκε από υποψήφιος και το κάλεσμά του για μποϊκοτάζ των εκλογών δεν ξέρει κανείς αν θα αποδώσει τα αναμενόμενα.
Στο μυαλό του κ.Πούτιν η επανεκλογή του είναι ένα τεχνικό θέμα. Η ρουτίνα των εκλογών πρέπει να τηρείται, αλλά πλέον δεν έχει πολύ νόημα. Δεν πρόκειται τόσο για εκλογή, όσο για στέψη –μία επισημοποίηση του ιστορικού του ρόλου ως ηγέτη του έθνους. Ο κ. Πούτιν θα κερδίσει εύκολα τον Μάρτιο άλλα έξι χρόνια εξουσίας, στο τέλος των οποίων θα έχει κυβερνήσει για σχεδόν ένα τέταρτο του αιώνα.
Προς μία εποχή ταραχών
Οι πραγματικές ίντριγκες θα ξεκινήσουν μετά το πέρας των εκλογών. Αυτή η προεδρική θητεία θα είναι η τελευταία που επιτρέπεται στον κ.Πούτιν, βάσει του ρωσικού Συντάγματος. Αν δεν αποφασίσει να «μαγειρέψει» τους κανόνες ή να σκηνοθετήσει κάποια άλλη τράμπα (μεταξύ προέδρου και πρωθυπουργού), η νίκη του θα σηματοδοτήσει την έναρξη της μετά Πούτιν εποχής.
Ίσως το πιο ενοχλητικό ερώτημα που βασανίζει τον φαινομενικά ακλόνητο Ρώσο ηγέτη είναι αυτό της διαδοχής. Έχει δημιουργήσει ένα σύστημα που διασφαλίζει την συνεχή παραμονή του στην εξουσία, αλλά και ένα στο οποίο οι θεσμοί υποτάσσονται στον ηγέτη –κατά την διαβόητη ρήση του αναπληρωτή επιτελάρχη του, «χωρίς Πούτιν δεν υπάρχει Ρωσία».
Είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς τον κ. Πούτιν να αποχωρεί διακριτικά. Θα εφεύρει κάποιον τρόπο να κυβερνά χωρίς επίσημο τίτλο, ακολουθώντας το παράδειγμα του Ντενγκ Ζιαοπίνγκ (ως πρόεδρος, ας πούμε, της Ρωσικής Ομοσπονδίας Τζούντο;) Ή θα αρχίσει να προετοιμάζει έναν διάδοχο; Πώς φαντάζεται την μετάβαση της εξουσίας; Αυτά τα ερωτήματα θα στοιχειώνουν την τέταρτη θητεία του προέδρου Πούτιν.
Συνεχίζοντας μία τάση που ξεκίνησε το 2016, ο κ. Πούτιν θα ανασχηματίσει υπουργούς, διοικητές και αξιωματούχους, αντικαθιστώντας γηραιούς διαφωνούντες με νεότερους τεχνοκράτες υποταγμένους στον πρόεδρο.
Ο επί μακρόν πρωθυπουργός Ντμίτρι Μεντβέντεφ μπορεί κάλλιστα να βρεθεί στο περιθώριο. Για να τον αντικαταστήσει, ο κ. Πούτιν θα μπορούσε να στραφεί σε ένα από τα ανερχόμενα αστέρια του, όπως τον 35χρονο νέο υπουργό Οικονομικών Μαξίμ Ορέσκιν.
Ή θα μπορούσε να στραφεί σε κάποιο από τα βαρειά ονόματα της πολιτικής, όπως τον δήμαρχο Μόσχας Σεργκέϊ Σομπιάνιν. Όλες οι κινήσεις θα πραγματοποιηθούν υπό το πρίσμα της πολιτικής διαδοχής. Ας αρχίσει η παρτίδα.
Η πρώτη διακηρυγμένη προτεραιότητα της νέας κυβέρνησης θα είναι η οικονομική μεταρρύθμιση. Αν και η Ρωσία έχει ανακάμψει από την ύφεση τού 2014-2016, το παλαιό μοντέλο που βασιζόταν στο πετρέλαιο και στήριξε την εξουσία του κ.Πούτιν τα πρώτα χρόνια έχει εξαντληθεί. Χωρίς βαθειές αλλαγές, η Ρωσία θα έρθει αντιμέτωπη με χρόνια αργής ανάπτυξης.
Το Κρεμλίνο έχει αναθέσει σε κάποιες ομάδες την προετοιμασία μεταρρυθμιστικών σχεδίων. Ο Αλεξέϊ Κουντρίν, πρώην υπουργός Οικονομικών, πέρασε μεγάλο μέρος τού 2017 επινοώντας μία στρατηγική για την τόνωση της ρωσικής ανάπτυξης και τον τεχνολογικό εκσυγχρονισμό της χώρας. Άλλοι, συμπεριλαμβανομένων του Μπόρις Τίτοβ, του Ρώσου Επιχειρηματικού Διαμεσολαβητή, και του Μ.Ορέσκιν, επεξεργάζονται επίσης μοντέλα για το μέλλον.
Οι σύμβουλοι θα προσπαθήσουν να πείσουν τον κ. Πούτιν ότι μία τέτοια μεταρρύθμιση είναι θέμα εθνικής ασφάλειας. Επικαλούμενοι το παράδειγμα της Κίνας, θα υποστηρίξουν ότι η οικονομία μπορεί να γίνει πιο ανοικτή χωρίς χαλάρωση του πολιτικού ελέγχου. Φωνές βοώντων εν τη ερήμω.
Αντ’ αυτού, το Κρεμλίνο θα υιοθετήσει μία προσέγγιση συνδυασμού επιλογών, αναμειγνύοντας τα ευκόλως υλοποιήσιμα από διαφορετικά σχέδια σε έναν «αραιωμένο» κοκτέϊλ.
Ο κ.Πούτιν θα μιλήσει για την βελτίωση των δικαιωμάτων ιδιοκτησίας και του επενδυτικού κλίματος. Σε μία επίδειξη μεγαλοψυχίας πριν το Παγκόσμιο Κύπελλο θα απελευθερώσει μερικούς από τους υποστηρικτές του κ. Ναβάλνι, ελπίζοντας να κατευνάσει την κριτική της Δύσης.
Ούτε η φιλελεύθερη αντιπολίτευση στο εσωτερικό, ούτε οι Δυτικοί ηγέτες θα πέσουν στην παγίδα αυτής της κυνικής χειρονομίας. Η Α. Μέρκελ και ο Εμμ. Μακρόν θα προφασιστούν κάποιον λόγο για να αποφύγουν να παρευρεθούν στους αγώνες –εκτός αν η Γερμανία ή η Γαλλία φθάσουν στον τελικό.
Τα ξένα ΜΜΕ θα κάνουν λόγο για τις κακής ποιότητας υποδομές που συναντούν στις επαρχίες της Ρωσίας. Κάτι τέτοιο θα ενισχύσει την πεποίθηση του κ.Πούτιν ότι όλοι συνωμοτούν εναντίον του και θα αισθανθεί δικαιωμένος στην σταυροφορία του εναντίον της συνωμοσίας αυτής.
Η τέταρτη θητεία θα αρχίσει να διαμορφώνεται όπως η τρίτη, με μία αργά αναπτυσσόμενη οικονομία, μία συντηρητική-εθνικιστική ιδεολογία και μία αγέρωχη στάση στην παγκόσμια σκηνή. Αυτά θα τον κρατήσουν στην εξουσία, αλλά θα αυξήσουν την πιθανότητα μίας Ταραγμένης Εποχής όταν αποχωρήσει. Μέχρι τότε, όμως, πολλά μπορούν να έχουν συμβεί…
*Ανταποκριτής του βρεταννικού περιοδικού The Economist στην Μόσχα
Ακολουθήστε το Lykavitos.gr στο Google News
και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
