Το «καμπανάκι του κινδύνου» έκρουσε ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) για την ευλογιά των πιθήκων. Ο ΠΟΥ κήρυξε την επιδημία του ιού mpox σε ορισμένες περιοχές της Αφρικής ως έκτακτη ανάγκη δημόσιας υγείας παγκόσμιου ενδιαφέροντος.

Η ευλογιά των πιθήκων έχει οδηγήσει στον θάνατο τουλάχιστον 450 άτομα κατά τη διάρκεια μιας αρχικής επιδημίας στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό. Η νόσος του ιού mpox προκαλείται από τον ιό της ευλογιάς των πιθήκων. Ο ιός αρχικά μεταδιδόταν από τα ζώα στους ανθρώπους, αλλά τώρα μεταδίδεται και μεταξύ των ανθρώπων. 

Η εμφάνιση της νόσου είναι πιο συχνή σε απομακρυσμένα χωριά στα τροπικά τροπικά δάση της Αφρικής, σε χώρες όπως η Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό (ΛΔ Κονγκό).

Σε αυτές τις περιοχές, υπάρχουν χιλιάδες κρούσματα και εκατοντάδες θάνατοι από την ασθένεια κάθε χρόνο - με τα παιδιά κάτω των 15 ετών να πλήττονται περισσότερο. Υπάρχουν δύο βασικοί τύποι mpox - ο 1 και ο 2. Μια προηγούμενη κατάσταση έκτακτης ανάγκης δημόσιας υγείας για τον ιό mpox, που κηρύχθηκε το 2022, προκλήθηκε από τον σχετικά ήπιο τύπο 2.

Εξαπλώθηκε σε σχεδόν 100 χώρες που συνήθως δεν εμφανίζουν τον ιό, συμπεριλαμβανομένων ορισμένων χωρών της Ευρώπης και της Ασίας, αλλά τέθηκε υπό έλεγχο με τον εμβολιασμό των ευάλωτων ομάδων. Ωστόσο, αυτή τη φορά είναι ο πολύ πιο θανατηφόρος τύπος 1 - ο οποίος έχει σκοτώσει έως και το 10% όσων αρρώστησαν σε προηγούμενες επιδημίες - που αυξάνεται.

H επικίνδυνη παραλλαγή του ιού

Υπήρξε μια αλλαγή στον ιό γύρω στον περασμένο Σεπτέμβριο σημειώνει το BBC. Οι μεταλλάξεις οδήγησαν σε μια μετάλλαξη - που ονομάζεται 1b - η οποία έκτοτε εξαπλώνεται με ταχείς ρυθμούς. Αυτή η νέα παραλλαγή έχει χαρακτηριστεί από έναν επιστήμονα ως «η πιο επικίνδυνη μέχρι σήμερα», υπογραμμίζει το βρετανικό μέσο.

Τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων της Αφρικής (CDC) αναφέρουν ότι υπήρξαν περισσότερες από 14.500 μολύνσεις από τον ιό mpox και πάνω από 450 θάνατοι από τον ιό mpox μεταξύ των αρχών του 2024 και του τέλους Ιουλίου. Πρόκειται για αύξηση 160% στις μολύνσεις και 19% στους θανάτους σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2023. Ενώ το 96% των κρουσμάτων mpox είναι στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, η ασθένεια έχει εξαπλωθεί σε πολλές γειτονικές χώρες όπως το Μπουρούντι, η Κένυα, η Ρουάντα και η Ουγκάντα, όπου συνήθως δεν ενδημεί. Στη ΛΔ του Κονγκό υπάρχει ανεπαρκής πρόσβαση σε εμβόλια και θεραπείες για την mpox και οι αξιωματούχοι υγείας ανησυχούν για την εξάπλωση της νόσου.

Οι ειδικοί λένε ότι το νέο στέλεχος μπορεί να εξαπλωθεί πιο εύκολα, προκαλώντας σοβαρότερη ασθένεια και περισσότερους θανάτους σε παιδιά και ενήλικες.

Ο ιός της ευλογιάς μεταδίδεται από άτομο σε άτομο μέσω στενής επαφής με κάποιον που έχει μολυνθεί - μεταξύ άλλων μέσω του σεξ, της επαφής δέρμα με δέρμα και της ομιλίας ή της αναπνοής σε κοντινή απόσταση. 

Ο ιός μπορεί να εισέλθει στον οργανισμό μέσω του δέρματος, της αναπνευστικής οδού ή μέσω των ματιών, της μύτης ή του στόματος. Επίσης, μπορεί να μεταδοθεί μέσω του αγγίγματος αντικειμένων που έχουν μολυνθεί από τον ιό, όπως κλινοσκεπάσματα, ρούχα και πετσέτες. Η στενή επαφή με μολυσμένα ζώα, όπως οι πίθηκοι, οι αρουραίοι και οι σκίουροι, είναι μια άλλη οδός μετάδοσης. 

Κατά τη διάρκεια της παγκόσμιας επιδημίας το 2022, ο ιός μεταδόθηκε κυρίως μέσω της σεξουαλικής επαφής. Η τρέχουσα επιδημία από τη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό οφείλεται στη σεξουαλική επαφή.

Οι περισσότερες περιπτώσεις εντοπίζονται συχνά σε άτομα που είναι σεξουαλικά ενεργά και σε άνδρες που κάνουν σεξ με άνδρες. 

Τα άτομα με πολλούς συντρόφους ή νέους σεξουαλικούς συντρόφους μπορεί να διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο, μεταδίδει το BBC. Αλλά οποιοσδήποτε έχει στενή επαφή με κάποιον με συμπτώματα μπορεί να κολλήσει τον ιό, συμπεριλαμβανομένων των εργαζομένων στον τομέα της υγείας και των μελών της οικογένειας. 

Η συμβουλή είναι να αποφεύγεται η στενή επαφή με οποιονδήποτε με mpox να πλένονται συχνά τα χέρια με σαπούνι και νερό εάν ο ιός βρίσκεται στην κοινότητά. Όσοι έχουν τον ιό mpox πρέπει να απομονώνονται από τους άλλους μέχρι να εξαφανιστούν όλα τα συμπτώματα.

Πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί;

Τα κρούσματα του ιού της ευλογιάς μπορούν να ελεγχθούν με την πρόληψη των λοιμώξεων - ο καλύτερος τρόπος για να γίνει αυτό είναι τα εμβόλια. Εμβόλια υπάρχουν, αλλά μόνο τα άτομα που διατρέχουν κίνδυνο ή που έχουν έρθει σε στενή επαφή με μολυσμένο άτομο είναι συνήθως σε θέση να το κάνουν, τονίζει το δημοσίευμα του BBC. 

Ο ΠΟΥ ζήτησε πρόσφατα από τους παρασκευαστές φαρμάκων να προτείνουν τα εμβόλιά τους κατά του ιού της ευλογιάς για επείγουσα χρήση, ακόμη και αν τα εμβόλια αυτά δεν έχουν εγκριθεί επίσημα στις χώρες όπου χρειάζονται. 

Τώρα που το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων της Αφρικής έχει κηρύξει έκτακτη ανάγκη δημόσιας υγείας σε ολόκληρη την ήπειρο, ελπίζεται ότι οι κυβερνήσεις θα μπορέσουν να συντονίσουν καλύτερα την αντίδρασή τους και ενδεχομένως να αυξήσουν τη ροή ιατρικών προμηθειών και βοήθειας στις πληγείσες περιοχές.

Τι αναφέρει ο ΕΟΔΥ

Σύμφωνα με τον Εθνικό Οργανισμό Δημόσιας Υγείας, «τα συμπτώματα περιλαμβάνουν πυρετό, πονοκέφαλο, μυαλγίες, οσφυαλγία, λεμφαδενοπάθεια, ρίγος και εξάντληση, ενώ συνήθως εμφανίζεται χαρακτηριστικό εξάνθημα 1 με 5 ημέρες μετά την έναρξη των συμπτωμάτων».

Ακόμα, ο ΕΟΔΥ προσθέτει: «Παρότι δεν υπάρχει ειδική θεραπεία, οι περισσότεροι ασθενείς αναρρώνουν πλήρως σε λίγες εβδομάδες.

Έναρξη διαδικασίας εμβολιασμού έναντι της ευλογιάς τύπου mpox

Στο πλαίσιο πρόληψης από 22 Ιουλίου 2024 είναι διαθέσιμος ο εμβολιασμός έναντι της ευλογιάς τύπου mpox. Η ευλογιά τύπου mpox είναι σπάνια ιογενής λοίμωξη που προκαλείται από μόλυνση με τον ιό mpox. Ο ιός mpox είναι γενετικά παρόμοιος με τον ιό της ευλογιάς, αλλά λιγότερο μεταδοτικός και με πιο ήπια συμπτώματα.

Η μετάδοση από άνθρωπο σε άνθρωπο γίνεται μέσω της επαφής με δερματικές βλάβες/σωματικά υγρά του πάσχοντος ή/και μολυσμένα αντικείμενα, καθώς και μέσω αναπνευστικών σταγονιδίων, κατόπιν παρατεταμένης στενής επαφής σε μικρή απόσταση.

Για ποιους συστήνεται το εμβόλιο;

Το εμβόλιο Jynneos συνιστάται για άτομα ηλικίας 18 ετών και άνω που διατρέχουν υψηλό κίνδυνο μόλυνσης από τον ιό ευλογιάς mpox και ανήκουν στις παρακάτω κατηγορίες υψηλού κινδύνου: Άνδρες που έχουν σεξουαλικές επαφές με άνδρες (MSM), άνδρες που έχουν σεξουαλικές επαφές με άνδρες και γυναίκες, και  διεμφυλικά άτομα. Όλα τα άτομα από τις παραπάνω ομάδες θεωρούνται αυξημένου κινδύνου αν έχουν πρόσφατο ιστορικό πολλαπλών ερωτικών συντρόφων, δηλαδή όσοι έχουν περισσότερους από 5 ευκαιριακούς συντρόφους ή έχουν μολυνθεί από κάποιο σεξουαλικώς μεταδιδόμενο νόσημα (ένα τουλάχιστον) τους τελευταίους 3 μήνες.

Επαγγελματίες υγείας οι οποίοι εργάζονται σε χώρους με υψηλό κίνδυνο έκθεσης στον ιό της ευλογιάς mpox (π.χ. εργαστήρια, ειδικές μονάδες).

Άτομα τα οποία έχουν έρθει σε στενή σωματική επαφή με επιβεβαιωμένο κρούσμα του ιού της ευλογιάς mpox, σε διάστημα 4 έως και 14 ημερών μετά από την έκθεση, εφόσον δεν έχουν αναπτύξει συμπτώματα, ανεξαρτήτως φύλου. Άτομα που έχουν συχνή και στενή επαφή με τις προηγούμενες κατηγορίες.

Μεταξύ των ατόμων που ανήκουν στις παραπάνω κατηγορίες, ιδιαίτερα σημαντικός είναι ο εμβολιασμός των ανοσοκατασταλμένων ατόμων.

Να σημειωθεί ότι δεν είναι απαραίτητο να δηλώνεται η συγκεκριμένη ομάδα στην οποία ανήκουν οι ενδιαφερόμενοι όταν προσέρχονται για εμβολιασμό  έναντι του mpox.

Ο εμβολιασμός έναντι του mpox πραγματοποιείται προς το παρόν στην Αθήνα στα παρακάτω εμβολιαστικά κέντρα:

Νοσοκομείο Αφροδισίων και Δερματικών Νοσημάτων: ΑΝΔΡΕΑΣ ΣΥΓΓΡΟΣ

Τηλέφωνο επικοινωνίας:210 7295310 / 210 7265159

Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο: ΑΤΤΙΚΟN

Τηλέφωνο επικοινωνίας:210 5831656».