Ο "τυφώνας Τραμπ" πριν ακόμη ολοκληρωθεί και τυπικά η πλήρης καταμέτρηση των ψήφων στις τελευταίες 2-3 πολιτείες, δημιούργησε από τις πρώτες ώρες ένα πολιτικό και οικονομικό τσουνάμι, ανάλογο της συντριπτικής νίκης του.
Το θετικό για τις ΗΠΑ και για ολόκληρο τον πλανήτη είναι ότι δεν είχαμε οριακή ήττα Τραμπ για να μιλάμε σήμερα για... άλλα πράγματα! Όμως, την ίδια στιγμή, δεν ξέρουμε εάν η εκλογή του αποτελεί και το... ιδανικό για την παγκόσμια οικονομία και ασφάλεια.
Γράφει ο Λουκάς Γεωργιάδης
Σε κάθε περίπτωση, είτε αρέσει, είτε δεν αρέσει το αποτέλεσμα σε πολλούς, πάμε στη "Δεύτερη Εποχή Τραμπ", η οποία κατά φαινόμενα θα τα έχει όλα. Δηλαδή, αλλαγή συσχετισμών στις σχέσεις με διεθνείς εταίρους, δασμούς και φουλ... εκδίκηση για τις καταδίκες του. Την ίδια στιγμή, χιλιάδες Αμερικανοί κάνουν αναζητήσεις στο Google για τη χώρα όπου θα μπορούσαν να... μεταναστεύσουν!
Όπως και να έχει, η εκλογή Τραμπ έχει ήδη προκαλέσει τις πρώτες... παρενέργειες, πριν ακόμη ο... 45ος Πρόεδρος των ΗΠΑ αναλάβει τα καθήκοντα τους στις 20 Ιανουαρίου 2025, ως... 47ος Πρόεδρος! Οι παρενέργειες αυτές είναι γεωπολιτικές και οικονομικές και προϊδεάζουν για τη συνέχεια, αν και πάρα πολλοί είναι αυτοί που πιστεύουν ότι παρά τον απρόβλεπτο χαρακτήρα του, θα είναι προς το συμφέρον του και την υστεροφημία του ένα τσουνάμι θετικών αιφνιδιασμών, καθώς θα είναι και η τελευταία του θητεία του, πριν αποσυρθεί οριστικά στις επιχειρήσεις και την οικογένεια του το 2029, σε ηλικία 83 ετών!
Ας δούμε τι συνέβη μέσα σε λίγες ώρες από τη στιγμή που φάνηκε ότι ο Τραμπ κερδίζει τις αμερικανικές εκλογές, αλλά και μετά την οριστικοποίηση των αποτελεσμάτων:
1. Στο Ισραήλ ο Μπέντζαμιν Νετανιάχου έπαυσε από τα καθήκοντα του τον μετριοπαθή υπουργό Άμυνας Γιοάβ Γκάλαντ, τοποθετώντας στη θέση του, τον απολύτου εμπιστοσύνης υπουργό Εξωτερικών Ισραέλ Κατς. Αυτό σημαίνει ότι ο Νετανιάχου από δω και πέρα είναι... απελευθερωμένος για να κάνει ό,τι θέλει σε σχέση με το Ιράν, χωρίς να υπολογίζει τον Τζο Μπάιντεν, ο οποίος, μάλλον έχει χωνέψει μαζί με την Κάμαλα Χάρις, ότι οι Αμερικανοεβραίοι, για πολλούς λόγους, τάχθηκαν στη συντριπτική τους πλειοψηφία υπέρ του Τραμπ. Ο Τραμπ είναι ορκισμένος εχθρός του Ιράν και από δω και πέρα, μένει να δούμε τα επόμενα επεισόδια στο σκληρό "πόκερ" Μπάιντεν-Νετανιάχου, μέχρι να αναλάβει τα καθήκοντα του ο Τραμπ. Βέβαια, δεν πρέπει να αποκλείσουμε το ενδεχόμενο να αφήσει ο ίδιος ο Μπάιντεν στην πλήρη ευχέρεια του Νετανιάχου τις επόμενες κινήσεις, καθώς δεν θα έχει κανέναν πολιτικό περιορισμό μετά το αποτέλεσμα της κάλπης.
2. Το ξέσπασμα της κρίσης στον κυβερνητικό συνασπισμό της Γερμανίας, μόνο τυχαίο δεν είναι στην παρούσα φάση. Ο κυβερνητικός εταίρος, αρχηγός των Φιλελευθέρων και Υπουργός Οικονομικών, Κρίστιαν Λίντνερ, διαφώνησε με τον Καγκελάριο Όλαφ Σολτς στην κατάρτιση του προϋπολογισμού του 2025 και ο τελευταίος τον... έστειλε. Το πιθανότερο είναι να ήταν προαποφασισμένη μια τέτοια σύγκρουση, η οποία επιταχύνεται και από τις συνέπειες της εκλογής Τραμπ. Ο Σολτς είναι ακόμη πιο αδύναμος, το κόμμα των Σοσιαλδημοκρατών παραπαίει και η μόνη ελπίδα του είναι να ζητήσει ψήφο εμπιστοσύνης στις 15 Ιανουαρίου για να αγοράσει όσο γίνεται περισσότερο χρόνο έως τον Νοέμβριο-Δεκέμβριο 2025, οπότε και θα διεξαχθούν οι εκλογές. Ωστόσο, όλα οδηγούν προς τη διενέργεια πρόωρων εκλογών, καθώς δεν πάει άλλο. Ίσως ένα πολιτικό restart να είναι απολύτως αναγκαίο για τη Γερμανία, την Ευρώπη και τον κόσμο, με φόντο τον πόλεμο στην Ουκρανία και την κρίση στη Μέση Ανατολή. Σε κάθε περίπτωση, οι εξελίξεις στη Γερμανία, φέρνουν πιο δυναμικά στο προσκήνιο τον Γάλλο Πρόεδρο, Εμμανουέλ Μακρόν, ο οποίος όμως, έχει αποδυναμωθεί, αν και παραμένει ισχυρός συνομιλητής των ΗΠΑ.
3. Το Χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης έκλεισε χθες σε ιστορικά υψηλά επίπεδα με τον Dow Jones να σημειώνει με άνοδο 3,39%, τον NASDAQ 2,93% και τον S&P 500 να κλείνει με κέρδη 2,50%. Οι αμερικανικές αγορές... γλέντησαν με την... ψυχή τους τη νίκη Τραμπ, την οποία ίσως να μην είχαν προεξοφλήσει σε τόσο ευρεία κλίμακα. Το μεγάλο πάρτι έγινε στα "Τραμπόχαρτα", τα "Μασκόχαρτα" (η Tesla έκλεισε με ημερήσια κέρδη 15%!), το δολάριο και τα κρυπτονομίσματα, καθώς οι Αμερικανοί δισεκατομμυριούχοι περιμένουν καλύτερες μέρες από τον Τραμπ, χωρίς να μπορούν να υπολογίσουν ή να αντιληφθούν τους πολύ σημαντικούς κινδύνους που ελλοχεύουν για την παγκόσμια οικονομία, λόγω γεωπολιτικών εξελίξεων που θα προκληθούν από... άστοχες αποφάσεις του νέου προέδρου.
4. Από την άλλη, οι ευρωπαϊκές αγορές είχαν τα... μαύρα χάλια τους λόγω της εκλογής Τραμπ και της κρίσης στη Γερμανία. Επιπλέον, βαρύνουσα σημασία για τις αποφάσεις των επενδυτών είχε η έκθεση του αμερικανικού κολοσσού της Goldman Sachs, όπου αναλύονται οι οικονομικές επιπτώσεις στην Ευρώπη από τη νίκη του Τραμπ. Η GS προχώρησε σε υποβάθμιση των προβλέψεων για την ανάπτυξη στην Ευρωζώνη, εκτιμώντας ότι θα δεχθεί πλήγμα 0,5% του ΑΕΠ από την επιβολή δασμών και την αύξηση των αμυντικών δαπανών, που θα απαιτήσει ο νέος Αμερικανός Πρόεδρος.
Πρώτο "θύμα" θα είναι οι εμπορικές σχέσεις, καθώς θεωρείται σίγουρη η επιβολή δασμών τουλάχιστον στα ευρωπαϊκά αυτοκίνητα και δεύτερο οι αυξημένες στρατιωτικές δαπάνες στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ και της ασφάλειας της Ευρώπης. Τρίτη συνέπεια θα αποτελέσει η αναπόφευκτη πίεση στη μακροοικονομική πολιτική και τις χρηματοοικονομικές συνθήκες των ΗΠΑ. Με βάση τα προαναφερόμενα, η ανάπτυξη στην Ευρωζώνη το 2025 θα περιοριστεί στο 0,8% αντί αρχικής εκτίμησης 1,1%, ενώ το 2026 θα διαμορφωθεί στο 1,1% αντί αρχικής εκτίμησης 1,4%.
Πάντως, η Goldman Sachs εκτιμά ότι οι επιπτώσεις της πολιτικής Τραμπ στον ευρω-πληθωρισμό θα είναι μικρές, επειδή οι ευρωπαϊκές οικονομίες θα ανταποδώσουν τους περιορισμένους δασμούς των ΗΠΑ στο βασικό σενάριο και η ασθενέστερη ζήτηση θα περιορίσει τις όποιες πληθωριστικές πιέσεις ανακύψουν. Παρήγορο είναι το στοιχείο ότι η πορεία μείωσης των επιτοκίων θα συνεχιστεί από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Πάντως, σήμερα, στη χώρα του φανατικού θαυμαστή του Τραμπ, Βίκτορ Όρμπαν, στην Ουγγαρία, έχουμε τη συνεδρίαση των ηγετών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και θα είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον τόσο το κλίμα και τα "πηγαδάκια", όσο και οι δηλώσεις που θα γίνουν από τους... μουδιασμένους Ευρωπαίους, μετά το αποτέλεσμα των εκλογών στις ΗΠΑ.
5. Η νίκη του Τραμπ άρχισε να επιφέρει ριζικές ανατροπές στους συσχετισμούς δυνάμεων μέσα στους Δημοκρατικούς, οι οποίοι φαίνεται ότι εισέρχονται σε ένα κύκλο εσωστρέφειας. Η Κάμαλα Χάρις, είτε λόγω της αδυναμίας της να εμπνεύσει για αξιόπιστες λύσεις στην οικονομία, είτε γιατί είχε πολύ μικρό χρονικό διάστημα στη διάθεση της για να αντιμετωπίσει τους Ρεπουμπλικάνους, υπέστη μια οδυνηρή ήττα. Μερίδιο ευθύνης έχει και ο ίδιος ο Μπάιντεν, ο οποίος καθυστέρησε να αποσυρθεί, αν και ο ίδιος πίστευε ότι αν ήταν αντιμέτωπος με τον Τραμπ και δεν τον... καταργούσε το ίδιο του το κόμμα, τότε θα τον κέρδιζε! Αυτό το σενάριο φαίνεται ότι πάσχει, καθώς ο Τραμπ είχε δυναμική σε όλα τα κοινά, τα οποία με αιχμές τα οικονομικά προβλήματα και το μεταναστευτικό, προτίμησαν τους Ρεπουμπλικάνους για να δώσουν "καθαρές λύσεις". Ωστόσο, δεν γίνεται να μην καταγραφεί και ο χαρακτηρισμός των οπαδών του Τραμπ ως "σκουπίδια" από τον Μπάιντεν, κάτι που προκάλεσε προεκλογικά την αρνητική αντίδραση της Χάρις. Κάπως έτσι, η ζημιά για τους Δημοκρατικούς ολοκληρώθηκε καθώς τα "σκουπίδια" εκδικήθηκαν το σύστημα των Δημοκρατικών.
Ο Τραμπ επανήλθε δυναμικά μετά την ήττα του 2020, κερδίζοντας γυναίκες, εργάτες, ισπανόφωνους, μετανάστες, μικρομεσαία τάξη, φτωχούς και πλούσιους! Σάρωσε στη λαϊκή ψήφο, στο Κογκρέσο και στη Γερουσία. Θα κυβερνήσει άνετα και φιλοδοξεί να... ξανακάνει την Αμερική μια θαυμάσια χώρα! Από την άλλη, η νίκη Τραμπ, αποτελεί την αντίστροφη μέτρηση για να υπάρξει ένας δυνατός υποψήφιος των Δημοκρατικών στις εκλογές του 2028, ο οποίος θα "σκουπίσει" τα "απορρίμματα" που θα αφήσει ο Τραμπ, κλείνοντας παράλληλα τον δρόμο στον φιλόδοξο αντιπρόεδρο Βανς, ο οποίος... διψάει για να αποτελέσει τον ένοικο του Λευκού Οίκου την περίοδο 2029-2033.
Ο Τραμπ έχει μπροστά του 75 ημέρες μέχρι να εγκατασταθεί στον Λευκό Οίκο. Παράλληλα, αυτές οι 75 ημέρες αποτελούν αρκετό πολιτικό χρόνο για να κλειστούν πολλές... εκκρεμότητες από τον Μπάιντεν. Ο απερχόμενος πρόεδρος ίσως να μην είναι και τόσο διατεθειμένος να κάνει εύκολη τη... ζωή του Τραμπ, δηλαδή, δεν θα σταματήσει να στηρίζει και να εξοπλίζει την Ουκρανία, προκειμένου να καθυστερήσει τον Πούτιν και όταν αναλάβει ο Τραμπ, να έχει διαμορφωθεί ευνοϊκό περιβάλλον συνθηκολόγησης των δύο πλευρών. Ο Μπάιντεν πρέπει να αποφασίσει άμεσα αν θα εξοπλίσει την Ουκρανία πριν αναλάβει ο Τραμπ ή θα την αφήσει στη μοίρα της, εκθέτοντας ολόκληρη την Ευρώπη, η οποία, συμβάλλει καθοριστικά στη στήριξη της γραμμής άμυνας απέναντι στον "Χασάπη της Μόσχας".
Όσο για το Ισραήλ, εκεί τα πράγματα φαίνεται ότι είτε με τον Μπάιντεν των 75 ημερών, είτε με τον Τραμπ της τετραετίας, είναι πιο... ξεκάθαρα. Αυτό που απομένει είναι να δούμε το τίμημα που θα πληρώσουν όλοι, αν οι... αψιμαχίες Ισραήλ-Ιράν προσλάβουν τον χαρακτήρα ενός γενικευμένου πολέμου, ο οποίος θα βάλει... μπουρλότο στην παγκόσμια οικονομία. Από την εξέλιξη αυτής της σύρραξης θα εξαρτηθούν πολλά όχι μόνο για τους σχεδιασμούς και τους στόχους του Τραμπ για την αμερικανική οικονομία, αλλά και για την Ευρώπη και τον κόσμο ολόκληρο. Αν σε όλα αυτά προσθέσουμε τις προθέσεις του Τραμπ για επιστροφή στα ορυκτά καύσιμα, αποχώρηση από τη Συμφωνία των Παρισίων για το κλίμα και διάφορα άλλα... περίεργα, τότε το μόνο που έχουμε να πούμε είναι ένα: ο Θεός να βάλει το χέρι του...