50 χρόνια ΝΔ: Από τον Καραμανλή στον Μητσοτάκη - Οι σημαντικότεροι σταθμοί στην ιστορία του κόμματος

Γεννήθηκε με την αποκατάσταση της Δημοκρατίας στην Ελλάδα, εξελίχθηκε μαζί της, και μετά από 50 χρόνια πρωταγωνιστεί στο πολιτικό στερέωμα. Κυβερνά αυτοδύναμη για δεύτερη συνεχή θητεία, χωρίς να νιώθει ότι η αντιπολίτευση την απειλεί άμεσα. Η Νέα Δημοκρατία, η κεντροδεξιά, φιλελεύθερη παράταξη της χώρας γιορτάζει την ίδρυσή της.

«Η Νέα Δημοκρατία είναι η πολιτική παράταξη που ταυτίζει το έθνος με το λαό, την πατρίδα με τους ανθρώπους της, την πολιτεία με τους πολίτες της, την εθνική ανεξαρτησία με τη λαϊκή κυριαρχία, την πρόοδο με το κοινό αγαθό, την πολιτική ελευθερία με την έννομη τάξη και την κοινωνική δικαιοσύνη» αναφέρει η ιδρυτική διακήρυξη της 4ης Οκτωβρίου του 1974.

Κοιτώντας πίσω θα διαπιστώσει κανείς ότι η παράταξη αυτή άντεξε σε μια πορεία που μόνο εύκολη δεν ήταν. Ούτε οι κομματικές επιδόσεις ήταν πάντα καλές, αφού για χρόνια η πλειοψηφία των πολιτών έδινε ψήφο εμπιστοσύνης στο αντίπαλο ΠαΣοΚ, ούτε οι συνθήκες βοηθούσαν. Πιο χαρακτηριστική είναι η περίοδος των μνημονίων όταν και χρειάστηκε να γίνουν πολιτικές ακροβασίες και επώδυνοι συμβιβασμοί. Τότε έφτασε στο ιστορικό χαμηλό του 18,85%. Ήταν Μάιος του 2012, όταν ολόκληρο το πολιτικό οικοδόμημα κατέρρεε. Χρειάστηκε να φτάσει στο 2019 για να ανακάμψει πλήρως με ποσοστό 39,85% και 158 έδρες.

Η Νέα Δημοκρατία πορεύεται όλα αυτά τα χρόνια με το αποτύπωμα του ιδρυτή της, Κωνσταντίνου Καραμανλή. Του «Εθνάρχη» όπως έχει μείνει στην ιστορία από τους υποστηριχτές του. Του ανθρώπου που ευτύχησε να υπογράψει την ένταξη της Ελλάδας στην τότε ΕΟΚ, στο ισχυρό -και κλειστό μέχρι τότε- οικονομικό κλαμπ, που θα έβαζε την Ελλάδα σε μια πορεία ανάπτυξης και εξωστρέφειας. Μια πορεία ευρωπαϊκή που κανείς στη ΝΔ δεν διανοήθηκε να θέσει ποτέ σε κίνδυνο. Του ανθρώπου που νομιμοποίησε το ΚΚΕ, που διοργάνωσε δημοψήφισμα στο οποίο οι πολίτες ψήφισαν υπέρ της κατάργησης της βασιλείας. Κινήσεις που θα επούλωναν τις μεγάλες πληγές του 20ου αιώνα. Κινήσεις που θα έκαναν τον Καραμανλή να μοιάζει σχεδόν αριστερός στα μάτια του τότε άκρως συντηρητικού ακροατηρίου.

Είναι προφανές ότι σε μια πορεία 50 ετών υπήρξαν και στιγμές δύσκολες, στιγμές εσωστρέφειας, στιγμές που ακόμα και κορυφαία στελέχη που γαλουχήθηκαν με τις αρχές και τις αξίες της ΝΔ απείλησαν την ενότητα και τη συνοχή της. Άλλοτε με σοβαρότερες αφορμές και καθαρά πολιτικές και άλλοτε με τις προσωπικές επιδιώξεις και τις ηγετικές φιλοδοξίες να επικρατούν. Αλλωστε η συντηρητική παράταξη έχει «τζάκια» τα οποία κατά καιρούς φουντώνουν ανεβάζοντας την θερμοκρασία πίσω από τις κλειστές πόρτες. Πρώτα στη Ρηγίλλης, έπειτα στη Συγγρού και τώρα στην Πειραιώς, εκεί δηλαδή όπου έχει χτυπήσει η καρδιά της γαλάζιας παράταξης αυτά τα 50 χρόνια. Στο τέλος βέβαια όπως μας δείχνει η ιστορία επικρατεί η ρήση του αείμνηστου Ευάγγελου Αβέρωβ που σε μια στιγμή κρίσης είχε προειδοποιήσει ότι ««το πρόβατο που φεύγει από το μαντρί το τρώει ο λύκος».

Οι κακές στιγμές δεν ήταν βέβαια μόνο εσωτερικές. Υιοθετήθηκε για χρόνια η λογική του πελατειακού κράτους των «δικών μας παιδιών», χάθηκε κατά τους επικριτές της η ευκαιρία ενός οικονομικού νοικοκυρέματος κατά την δεύτερη θητεία της κυβέρνησης του Κώστα Καραμανλή (2004-2007), ενώ κατηγορείται ότι εφάρμοσε το δόγμα της αδράνειας σε ζητήματα εξωτερικής πολιτικής φοβούμενη να πάρει γενναίες αποφάσεις λόγω του πολιτικού κόστους.

Το σίγουρο είναι ότι για να αντέξει ένας πολιτικός οργανισμός 50 χρόνια οφείλει να είναι πολυσυλλεκτικός. Όπως οφείλει και να προσαρμόζεται στις συνθήκες κάθε εποχής, να εξελίσσεται, να διευρύνει την επιρροή του, να ανανεώνει το δυναμικό του. Να μπορεί να «παντρεύει» εν προκειμένω τη λαϊκή και τη συντηρητική Δεξιά, τον κοινωνικό φιλελευθερισμό και να φτάνει ως το προοδευτικό Κέντρο. Κατά πολλούς αυτό πέτυχε η ΝΔ του 41%.

Συγκολλητικές ουσίες αυτού του εγχειρήματος είναι η ευρωπαϊκή πυξίδα, η «αλλεργία» στον καθολικό κρατισμό, η ανάπτυξη του επιχειρείν, η ανάγκη δημόσιας ασφάλειας αλλά και ισχυρής εθνικής άμυνας. Δεν είναι τυχαίο ότι επί των ημερών της σημερινής ΝΔ υλοποιείται ένα φιλόδοξο πρόγραμμα αναβάθμισης των Ενόπλων Δυνάμεων που ξεκίνησε με την προμήθεια των γαλλικών Rafale, την ναυπήγηση νέων φρεγατών για το ΠΝ και θα ολοκληρωθεί σε πρώτη φάση κοντά στα τέλη της τρέχουσας δεκαετίας όταν προγραμματίζεται να προσγειωθούν στην Ελλάδα τα πρώτα F-35.

Η σημερινή ηγεσία της μπορεί, όπως είπαμε εξ αρχής, να μην απειλείται από την αντιπολίτευση αλλά έχει να αντιμετωπίσει μια σειρά προβλημάτων της καθημερινότητας που εξελίσσονται σε πονοκέφαλο. Ακρίβεια και στεγαστική κρίση πιέζουν τα νοικοκυριά και τους νέους, οι γαλάζιοι βουλευτές δυσανασχετούν και οι υπουργοί τους απαντούν με τσάι, συμπάθεια και γκουρμέ γεύματα και τα ερωτήματα σχετικά με το σκάνδαλο των υποκλοπών, το πρωτοφανές δυστύχημα στα Τέμπη που σημάδεψε την κοινωνία και η αλαζονική στάση κορυφαίων στελεχών θολώνουν την εικόνα του Μαξίμου.

Και έπεται η προεδρική εκλογή. Τα ονόματα που κυκλοφορούν στον Τύπο μοιάζουν με επιλογές κατευνασμού της Δεξιάς ένα μέρος της οποίας θεωρεί επίσης τον Κυριάκο Μητσοτάκη σχεδόν αριστερό, ειδικά μετά την ψήφιση της ισότητας στον γάμο.

Θα σπάσει μια παράδοση που κρατάει στη χώρα από το 1994 και θέλει την κυβερνητική παράταξη να προτείνει πρόεδρο από το αντίπαλο στρατόπεδο;

Βασικοί σταθμοί και στιγμές στην ιστορία της ΝΔ

1974: Η ίδρυση του κόμματος της Νέας Δημοκρατίας

Στις 4 Οκτωβρίου του 1974, ο Κωνσταντίνος Καραμανλής ιδρύει τη Νέα Δημοκρατία και δημοσιεύει την Ιδρυτική της Διακήρυξη που αναδεικνύει την ιδεολογία, τις αρχές και τις αξίες της παράταξης. Την ίδια χρονιά έρχεται και η πρώτη νίκη για το νεοσύστατο κόμμα. Η Νέα Δημοκρατία κερδίζει τις εκλογές με συντριπτική πλειοψηφία 54,37% και εκλέγει 220 βουλευτές.

Η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας, υπό τον Κωνσταντίνο Καραμανλή, προχωρεί με σταθερά βήματα στην εδραίωση των δημοκρατικών θεσμών, στον εκσυγχρονισμό της Πολιτείας και επιχειρεί τη μεγάλη εθνική επιλογή της ένταξης της χώρας στην ΕΟΚ.

Στις 8 Δεκεμβρίου του 1974 διεξάγει δημοψήφισμα, με το οποίο καταργείται η Βασιλεία και εγκαθιδρύεται η Προεδρευόμενη Κοινοβουλευτική Δημοκρατία. Το 1975 έρχεται η αναθεώρηση του Συντάγματος και ψηφίζεται ο νέος καταστατικός χάρτης της χώρας.

Η Νέα Δημοκρατία είναι το πρώτο κόμμα το οποίο μετά τη μεταπολίτευση του 1974 προχωρεί στη δημοκρατική εσωτερική του οργάνωση, με κορυφαία διαδικασία το Προσυνέδριο της Χαλκιδικής το 1976. Στο Προσυνέδριο συζητούνται προτάσεις για το καταστατικό και τους κανονισμούς λειτουργίας των κομματικών οργανώσεων. Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής στην ομιλία του αναφέρει ότι:

«Τα κόμματα για να εκπληρώσουν την αποστολή τους πρέπει: Πρώτον, να έχουν σαφή ιδεολογία και σταθερό προσανατολισμό. Δεύτερον, να κατέχονται από υψηλό αίσθημα ευθύνης. Τρίτον, να είναι δημοκρατικά οργανωμένα». 

Το 1977 η Νέα Δημοκρατία κερδίζει εκ νέου τις εθνικές εκλογές λαμβάνοντας ποσοστό 42% και εκλέγοντας 172 βουλευτές σχηματίζει νέα κυβέρνηση υπό τον Κωνσταντίνο Καραμανλή.

1979: Α’ Συνέδριο στην Χαλκιδική

Συγκαλείται το Α’ Συνέδριο του κόμματος στη Χαλκιδική στις 5-7 Απριλίου 1979. Εγκρίνονται ομόφωνα οι ιδεολογικές αρχές της Νέας Δημοκρατίας τις οποίες εισηγείται ο Κωνσταντίνος Καραμανλής.

Η ιδεολογία του κόμματος, γνωστή ως ριζοσπαστικός φιλελευθερισμός, αναγνωρίζει την ελευθερία της αγοράς με τη ρυθμιστική παρέμβαση του κράτους, χάριν της κοινωνικής δικαιοσύνης.

Εγκρίνεται το καταστατικό και οι κανονισμοί λειτουργίας των κομματικών οργανώσεων. Είναι το πρώτο Συνέδριο ελληνικού κόμματος του οποίου οι σύνεδροι είναι αιρετοί από τα μέλη.

Η συνθήκη ένταξης της Ελλάδας στην ΕΟΚ υπογράφεται το 1979 στο Ζάππειο από τον Κωνσταντίνο Καραμανλή ως Πρωθυπουργό και τον Γεώργιο Ράλλη ως Υπουργό Εξωτερικών, παρουσία όλων των Ευρωπαίων ηγετών. Απουσιάζει η Αξιωματική Αντιπολίτευση και ο Αρχηγός της, δηλαδή το ΠΑΣΟΚ και ο Ανδρέας Παπανδρέου.

«Η ένταξή μας στην Ενωμένη Ευρώπη αποτελεί μια μεγάλη πολιτική, που θα αλλάξει τη μοίρα του λαού μας. Θα επιταχύνει την οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη της χώρας μας, θα συμβάλει στην κατοχύρωση των δημοκρατικών μας θεσμών και προπαντός θα ενισχύσει την ασφάλεια της χώρας μας κατά εξωτερικών κινδύνων…» διακηρύσσει ο Κωνσταντίνος Καραμανλής και ξεκινά έναν πολυετή, επίμονο και επίπονο μαραθώνιο επισκέψεων, επαφών, διαβουλεύσεων.

1980: Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής Πρόεδρος της Δημοκρατίας – Ο Γεώργιος Ράλλης νέος Πρόεδρος της ΝΔ

Τον Μάιο του 1980, ο Κωνσταντίνος Καραμανλής εκλέγεται Πρόεδρος της Δημοκρατίας. Συγκαλείται η Κοινοβουλευτική Ομάδα του κόμματος για την εκλογή νέου αρχηγού, όπου επικρατεί ο Γεώργιος Ράλλης έναντι του Ευάγγελου Αβέρωφ, αναλαμβάνοντας χρέη πρωθυπουργού.

Στις βουλευτικές εκλογές της 18ης Οκτωβρίου του 1981 η Νέα Δημοκρατία συγκεντρώνει ποσοστό 35,86% και εκλέγει 115 βουλευτές, αναδεικνυόμενη σε Αξιωματική Αντιπολίτευση. Στις ευρωεκλογές που διεξάγονται την ίδια μέρα η Νέα Δημοκρατία λαμβάνει ποσοστό 31,34% και εκλέγει 8 ευρωβουλευτές.

Τον Δεκέμβριο του 1981 ο Γεώργιος Ράλλης θέτει θέμα εμπιστοσύνης προς το πρόσωπό του στην κοινοβουλευτική ομάδα του κόμματος και καταψηφίζεται. Νέος πρόεδρος εκλέγεται από την Κοινοβουλευτική Ομάδα ο Ευάγγελος Αβέρωφ, έναντι των Κωστή Στεφανόπουλου και Ιωάννη Μπούτου.

Τρία χρόνια μετά έρχεται, το 1984, η παραίτηση του Ευάγγελου Αβέρωφ. Ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης εκλέγεται νέος Πρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας έναντι του Κωστή Στεφανόπουλου. Στις επόμενες εκλογές του 1985 η ΝΔ χάνει, αλλά ανεβάζει το ποσοστό της στο 40,85%.

Συγκαλείται στη Θεσσαλονίκη το Φεβρουάριο το Β’ Συνέδριο της Νέας Δημοκρατίας, όπου αποφασίζεται να δοθεί μεγαλύτερη έμφαση στις φιλελεύθερες ιδέες, εμπλουτίζοντας έτσι τις ιδεολογικές αρχές του κόμματος. 

Η Νέα Δημοκρατία κερδίζει στις βουλευτικές εκλογές της 18ης Ιουνίου του 1989 με ποσοστό 44,3 %, εκλέγοντας 145 βουλευτές. Λόγω του ιδιόμορφου εκλογικού νόμου που ψήφισε το ΠΑΣΟΚ λίγο πριν τις εκλογές η ΝΔ δεν διαθέτει αυτοδυναμία στη Βουλή. Σχηματίζεται κυβέρνηση συνεργασίας υπό τον Τζανή Τζαννετάκη με τη συμμετοχή της Νέας Δημοκρατίας και του ΣΥΝ. Στις ευρωεκλογές που διεξάγονται ταυτόχρονα, η Νέα Δημοκρατία λαμβάνει ποσοστό 40,41% και εκλέγει 10 ευρωβουλευτές.

Στις εθνικές εκλογές της 5ης Νοεμβρίου 1989 η Νέα Δημοκρατία καταλαμβάνει ποσοστό 46,2%. Και πάλι, όμως, λόγω της ιδιομορφίας του εκλογικού νόμου εκλέγει μόνο 148 βουλευτές και δεν διαθέτει αυτοδυναμία. Ορκίζεται οικουμενική κυβέρνηση υπό τον Πρωθυπουργό Ξενοφώντα Ζολώτα με τη συμμετοχή της Ν.Δ., του ΠΑΣΟΚ και του ΣΥΝ.

Στις βουλευτικές εκλογές της 8ης Απριλίου 1990 η Νέα Δημοκρατία λαμβάνει ποσοστό 46,9%. Εκλέγει 151 βουλευτές και σχηματίζεται αυτοδύναμη κυβέρνηση με Πρωθυπουργό τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη.

1993: Παραίτηση Κωνσταντίνου Μητσοτάκη – Εκλογή Μιλτιάδη Έβερτ

To 1993 o Κωνσταντίνος Μητσοτάκης παραιτείται και κινεί τη διαδικασία εκλογής νέου αρχηγού. Ο Μιλτιάδης Έβερτ εκλέγεται πρόεδρος του κόμματος έναντι του Ιωάννη Βαρβιτσιώτη. Έναν χρόνο μετά, πραγματοποιείται το 3ο Συνέδριο της Νέας Δημοκρατίας στη Χαλκιδική.

Στις Εθνικές Εκλογές της 22ας Σεπτεμβρίου 1996, οι οποίες προκηρύχθηκαν αιφνιδίως, η Νέα Δημοκρατία συγκεντρώνει ποσοστό 38,12% ενώ το ΠΑΣΟΚ κερδίζει τις εκλογές με ποσοστό 41,19%.Ο Πρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας Μιλτιάδης Έβερτ υποβάλλει την παραίτησή του και κινεί τη διαδικασία εκλογής νέου Προέδρου. Όμως, ο Μιλτιάδης Έβερτ επανεκλέγεται πρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας υπερισχύοντας του συνυποψηφίου του Γιώργου Σουφλιά.

1997 – Εκλογή Κώστα Καραμανλή στην ηγεσία της ΝΔ

Από 21 έως 23 Μαρτίου 1997 συνέρχεται στην Αθήνα το Δ’ Συνέδριο της Νέας Δημοκρατίας με θέματα την εκλογή νέου Προέδρου από διευρυμένο εκλεκτορικό σώμα και την ψήφιση καταστατικού και προγράμματος του κόμματος.

Υποψήφιοι για την προεδρία της ΝΔ είναι οι: Μιλτιάδης Έβερτ, Κώστας Καραμανλής, Βύρων Πολύδωρας και Γιώργος Σουφλιάς.

Οι δύο επικρατέστεροι οδηγούνται στο δεύτερο γύρο όπου και εκλέγεται νέος Πρόεδρος ο Κώστας Καραμανλής έναντι του Γιώργου Σουφλιά.

Μετά από πρόσκληση του Προέδρου της Ν.Δ. κ. Κ. Καραμανλή επιστρέφει στο κόμμα ο Γιώργος Σουφλιάς. Στις Εθνικές εκλογές της 7ηs Μαρτίου 2004 η Νέα Δημοκρατία κερδίζει με ποσοστό 45,36 % εκλέγοντας 164 βουλευτές.

Ο νέος Πρωθυπουργός Κώστας Καραμανλής σχηματίζει την πρώτη του Κυβέρνηση. To 6ο Συνέδριο της Νέας Δημοκρατίας, πραγματοποιείται, από τις 23 έως τις 25 Ιουλίου 2004. Στο συνέδριο αυτό τιμώνται τα 30 χρόνια της Μεταπολίτευσης, μαζί με τα 30οστά γενέθλια της Νέας Δημοκρατίας

Στις βουλευτικές εκλογές της 16ης Σεπτεμβρίου του 2007, η Νέα Δημοκρατία λαμβάνει ποσοστό 41,84% και εκλέγει 152 βουλευτές. Ο Κώστας Καραμανλής σχηματίζει εκ νέου Κυβέρνηση.

Στις βουλευτικές εκλογές του 2009 η Νέα Δημοκρατία λαμβάνει 33,48% και εκλέγει 91 βουλευτές.

Ο Κώστας Καραμανλής παραιτείται και παράλληλα προκηρύσσει έκτακτο συνέδριο για την εκλογή νέου αρχηγού. Στο Έκτακτο Συνέδριο, που διεξάγεται στις 7 Νοεμβρίου 2009, αποφασίζεται η τροποποίηση του Καταστατικού αναφορικά με τη σύνθεση του εκλεκτορικού σώματος και θεσπίζεται η διαδικασία εκλογής του νέου προέδρου από τα μέλη του κόμματος.

Πρόεδρος του κόμματος αναδεικνύεται ο Αντώνης Σαμαράς με ποσοστό 50,06% έναντι 39,72% της Ντόρας Μπακογιάννη και 10,22% του Παναγιώτη Ψωμιάδη.

Στις 10 Νοεμβρίου 2011, με τη στήριξη της Νέας Δημοκρατίας, του ΠΑΣΟΚ και του ΛΑΟΣ ο Λουκάς Παπαδήμος έλαβε εντολή σχηματισμού κυβέρνησης από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, προκειμένου να μπορέσει η χώρα να αντιμετωπίσει την έκτακτη κατάσταση που δημιουργήθηκε από την οικονομική κρίση και να οδηγηθεί σε εθνικές εκλογές το συντομότερο δυνατό.

Οι εκλογές διεξήχθησαν στις 5 Μαΐου 2012 και η Νέα Δημοκρατία ήταν πρώτο κόμμα με 108 έδρες. Λόγω αδυναμίας σχηματισμού κυβέρνησης, η χώρα οδηγήθηκε σε νέες εκλογές, ενώ υπηρεσιακός Πρωθυπουργός καθορίστηκε ο Πρόεδρος του Συμβουλίου της Επικρατείας Παναγιώτης Πικραμένος.

2012: Ο Αντώνης Σαμαράς πρωθυπουργός

Στις εθνικές εκλογές που πραγματοποιήθηκαν, η Νέα Δημοκρατία επικράτησε με 29.66% και 129 έδρες και ο Αντώνης Σαμαράς αναδείχθηκε ο 13ος Πρωθυπουργός της Ελλάδας, σχηματίζοντας κυβέρνηση συνεργασίας με το ΠΑΣΟΚ και τη Δημοκρατική Αριστερά.

Στις 5 Ιουλίου του 2015 παραιτείται από τη θέση του Προέδρου ο Αντώνης Σαμαράς και αναλαμβάνει Πρόεδρος ο Ευάγγελος Μεϊμαράκης και μετά την παραίτησή του χρέη μεταβατικού Προέδρου αναλαμβάνει ο Γιάννης Πλακιωτάκης, ώστε ο κ. Μεϊμαράκης να συμμετέχει στις εσωκομματικές εκλογές.

2016: Πρόεδρος της ΝΔ ο Κυριάκος Μητσοτάκης

Στις 10 Ιανουαρίου 2016 διεξάγεται ο δεύτερος γύρος εσωκομματικών εκλογών, με τη συμμετοχή περίπου 450.000 μελών. Πρόεδρος του κόμματος αναδεικνύεται ο Κυριάκος Μητσοτάκης με ποσοστό 52,43% έναντι 47,57% του Ευάγγελου Μεϊμαράκη.

Στις 22-24 Απριλίου 2016 διεξήχθη το 10ο Τακτικό Συνέδριο της Νέας Δημοκρατίας με κεντρικό σύνθημα “Οξυγόνο για την Ελλάδα”.

Στις εθνικές εκλογές της 7ης Ιουλίου 2019, η Νέα Δημοκρατία κέρδισε με ποσοστό 39,9% και διαφορά 8,32% από τον ΣΥΡΙΖΑ. Την επόμενη ημέρα, ο Κυριάκος Μητσοτάκης ορκίστηκε πρωθυπουργός.

Το 13ο Συνέδριο της Νέας Δημοκρατίας πραγματοποιήθηκε στις 29 Νοεμβρίου έως 1 Δεκεμβρίου 2019 με σύνθημα «Το μέλλον αρχίζει τώρα».

Με κεντρικό σύνθημα «Δίπλα σε κάθε πολίτη» διεξήχθη το 14ο Τακτικό Συνέδριο της Νέας Δημοκρατίας το 2022 στο οποίο εξελέγη νέα Πολιτική Επιτροπή του κόμματος.

Με την ολοκλήρωση της τετραετούς θητείας της κυβέρνησης, πραγματοποιήθηκαν στις 21 Μαΐου 2023 εθνικές εκλογές, στις οποίες η Νέα Δημοκρατία αναδείχθηκε πρώτη με ποσοστό 40,79%, μεγαλύτερο από του 2019. Ωστόσο, εξαιτίας του συστήματος της απλής αναλογικής που είχε ψηφιστεί κατά την περίοδο 2015-2019, δεν κατέστη δυνατός ο σχηματισμός κυβέρνησης, καθώς η ΝΔ εξέλεξε 146 βουλευτές.

Ορίστηκε υπηρεσιακή κυβέρνηση με Πρωθυπουργό τον Πρόεδρο του Ελεγκτικού Συνεδρίου Ιωάννη Σαρμά και προκηρύχθηκαν επαναληπτικές εκλογές για τις 25 Ιουνίου.

Στις εθνικές εκλογές της 25ης Ιουνίου 2023, που πραγματοποιήθηκαν με σύστημα ενισχυμένης αναλογικής, η Νέα Δημοκρατία ήρθε και πάλι πρώτη με ποσοστό 40,56% και εξέλεξε 158 βουλευτές. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης επανεξελέγη Πρωθυπουργός σχηματίζοντας αυτοδύναμη κυβέρνηση.