Η πρώτη είδηση που έβγαλαν τα προσωρινά στοιχεία της απογραφής ήταν πως είμαστε λιγότεροι. Η δεύτερη την οποία ανακάλυψαν σκαλίζοντας οι εθισμένοι στην πολιτική κι οι άμεσα ενδιαφερόμενοι ήταν πως επειδή λιγοστέψαμε θα είναι κάπως διαφορετικός κι ο χάρτης που βλέπουμε το βράδυ της εθνικής κάλπης. Ή, για την ακρίβεια, ενδέχεται να αλλάξει ο προεκλογικός σχεδιασμός ορισμένων απ' όσους πολιτεύονται, μιας κι οι έδρες της εκλογικής τους περιφέρειας μπορεί να μειωθούν ή να αυξηθούν.
Οπως γράφουν ΤΑΝΕΑ πολύ πριν η ΕΛΣΤΑΤ δώσει στη δημοσιότητα τα νούμερα που συγκέντρωσαν οι απογραφείς της, ο νόμος που εξασφάλισε δικαίωμα ψήφου στους απόδημους είχε προκαλέσει την πρώτη μεταβολή εδρών. Εκείνες του ψηφοδελτίου Επικρατείας αυξήθηκαν σε 15 από 12.
Με τα μέχρι τώρα δεδομένα, τα οποία όμως δεν είναι αναλυτικά (αυτά θα γίνουν γνωστά τον Δεκέμβριο, όταν θα ανακοινωθεί ο αριθμός των δημοτών ανά δήμο, βάσει του οποίου κατανέμονται οι έδρες σύμφωνα με το άρθρο 54 παρ. 2 του Συντάγματος,) φαίνεται πιθανό οι τρεις εκλογικές περιφέρειες της Αθήνας να κερδίσουν από μια έδρα παραπάνω σε σχέση με το 2019 κι οι δυο της θεσσαλονίκης να εκλέξουν έναν βουλευτή περισσότερο η καθεμία.
Ταυτόχρονα, μεγάλες πιθανότητες να χάσουν από μια έδρα εμφανίζονται να έχουν οι Α' Πειραιά, Αρτα, Μαγνησία, Κοζάνη, Φθιώτιδα και Λακωνία. Το ίδιο και οι Χίος, Καστοριά και Θεσπρωτία, οι οποίες θα περάσουν έτσι στη λίστα των μονοεδρικών αφού προς το παρόν εκλέγουν δύο βουλευτές.
Οποιοι διαβάζουν με προσοχή τις αυξομειώσεις του πληθυσμού, βλέπουν ως ενδεχόμενη μια αύξηση των εδρών της Ανατολικής Αττικής από 10 σε 12, ενώ δεν αποκλείουν η Α' Αθηνών να μη χάσει μια ακόμη έδρα κι η Αχαΐα να διατηρήσει την παρουσία της στο βουλευτήριο με 9 εκπροσώπους του έθνους.
Η κύρια αιτία των παραπάνω μεταβολών κρύβεται σε μια τάση που παρατηρείται σε όλες τις τελευταίες απογραφές: στην αύξηση του πληθυσμού των δύο μεγαλύτερων αστικών κέντρων της χώρας με παράλληλο άδειασμα της επαρχίας οι κονεσέρ επισημαίνουν ότι η πορεία προς τις μεγαλουπόλεις, η οποία ξεκίνησε τη δεκαετία του 1950, ουσιαστικά ποτέ δεν ανατράπηκε. Me ια προσωρινά σιοιχεία είναι πιθανό οι τρείς εκλογικές περιφέρειες της Αθήνας και οι δύο της Θεσσαλονίκης να κερδίσουν από μια έδρα παραπάνω σε σχέση με το 2019.
Τα κλειδιά της κάλπης
Βέβαια, ένας βαθύς γνώστης των εκλογικών νόμων τονίζει ότι από το 2007 έως σήμερα κι ανεξάρτητα από τον αριθμό των εδρών που προβλέπει το περιλάλητο μπόνους ανεξάρτητα, δηλαδή, από το αν εκείνες είναι στάνταρ 40 ή 50, (το μπόνους είναι κλιμακωτό ή δεν υπάρχει) η τελική κατανομή των εδρών κάθε κόμματος εξαρτάται αποκλειστικά και μόνο από το ποσοστό που αυτό συγκέντρωσε πανελλαδικά και το άθροισμα των ποσοστών εκείνων που ξεπερνούν το κατώφλι του 3% το οποίο απαιτείται για την είσοδο στη Βουλή.
Η παραπάνω πηγή το λέει και πιο ωμά σύμφωνα με τα ΝΕΑ. Υποστηρίζει ότι δεν έχει καμία σημασία για την τελική κατανομή των εδρών το πόσες μονοεδρικές κερδίζει κάθε κόμμα ή σε πόσες εκλογικές περιφέρειες αναδείχθηκε πρώτο κόμμα.
Η ΝΔ στις προηγούμενες εθνικές, φέρ' ειπείν, ακόμη κι αν είχε χάσει όλες τις μονοεδρικές, πάλι θα έπαιρνε 158 έδρες . Γιατί το σκεπτικό των εκλογικών νόμων της τελευταίας 15ετίας είναι πως πρώτα βγαίνουν τα ποσοστά στην επικράτεια κι έπειτα κατανέμονται οι έδρες αδιαφορούν , σαν να λέμε, για τα τοπικά ποσοστά.
Ενα αρκετά κατατοπιστικό παράδειγμα του συγκεκριμένου μηχανισμού είναι οι επιδόσεις της ΝΔ στα Χανιά το 2019. Τότε, ο Νομός Χανίων βάφτηκε ροζ, ωστόσο οι γαλάζιοι πήραν τρεις από τις τέσσερις έδρες εκεί, ενώ ο ΣΥΡΙΖΑ μία.
Επομένως, για να το πούμε με λιγότερα λόγια: η απογραφή του πληθυσμού πρακτικά δεν επηρεάζει τον τελικό αριθμό εδρών που θα πάρει κάθε κόμμα.
Σύμφωνα με τον ίδιο έμπειρο εκλογολόγο, η μείωση του αριθμού των κατοίκων μιας εκλογικής περιφέρειας δεν συνεπάγεται αυτόματα και μείωση των εδρών, αφού πολλοί πολίτες που μετακόμισαν τα προηγούμενα δέκα χρόνια δηλώθηκαν στην απογραφή ως μόνιμοι κάτοικοι του νέου τόπου κατοικίας τους παραμένοντας δημότες αλλού, ως είθισται στην Α' Αθηνών.
Το συμπέρασμα, λοιπόν, όσων το υπόβαθρό τους τους επιτρέπει να κοιτάξουν τη μεγάλη εικόνα είναι πως οι αλλαγές που θα φέρει η απογραφή του 2021 στην κατανομή των εδρών θα αφορούν αποκλειστικά ορισμένους πολιτευτές κάποιων περιφερειών και ελάχιστα θα επηρεάσουν τη συνολική στρατηγική των κομμάτων.
Μερικοί από τους πρώτους ίσως χρειαστεί να τρέξουν περισσότερο κυνηγώντας τον σταυρό, να διαπραγματευτούν διαφορετικές συμφωνίες με συνυποψήφιους ή απλά να αποδεχθούν ότι τα περιθώρια εκλογής τους θα στενέψουν, ενώ άλλοι μάλλον θα τα δουν να μεγαλώνουν.